رسانه، اینفودمیک و کووید19
بیژن یاور
استاد دانشگاه و صاحبنظر در حوزه مدیریت بحران، ریسک و پدافند غیرعامل
در جدیدترین تحقیق بهعمل آمده توسط مجمع جهانی اقتصاد که موضوعات مختلفی در ارتباط با کووید19 را در قالب هوش راهبردی (Strategic Intelligence) مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار داده است مطالب جالبی مورد اشاره قرار گرفته که مطالبی در این خصوص در چارچوب «نقش رسانهها در پاندمی کووید19» با تغییراتی در پی میآید.
ایجاد تعادل در نیاز مردم به دسترسی به اطلاعات جدی و حیاتی از یک طرف و علاقهمندیهای تجاری از طرف دیگر میتواند دشوار، مستلزم دقت زیاد و حیله گرانه باشد. یک همهگیری جهانی (پاندمیک) منابعی از اطلاعات در خصوص تأثیر اجتماعی، عوامل خطرپذیری یا ریسک و جدیدترین توصیهها، پیشنهادها و سفارشهایی از مسئولان مردمی و محلی در زمینه کاهش جدی سرعت انتشار بیماری ایجاد مینماید.
در حین هر نوع شیوع و همه گیری، چه کووید19، چه سارس و چه ابولا، رسانهها بهعنوان تنظیم کننده اصلی برنامه پیشرو، ازطریق پالایش و تصفیه دادههای پیچیده و بغرنج وتبدیل آنها به شکل اطلاعات مفید و براحتی قابل هضم، نقشی کلیدی ایفا مینمایند.
بههر حال، کووید19 کانون توجه را معطوف به چالشهای متعدد پیش روی رسانهها، بهعنوان ابزاری که مردم در سیستم آموزشی برای سلامت عمومی به آن مینگرند، نموده است.
نخستین نکته در این خصوص دربرگیرنده ایجاد تعادل بین حق مردم برای دسترسی و دریافت اطلاعات حیاتی و بهموقع در زمینه سلامت و اهداف تجاری صنعت رسانه است. برخی از مراجع خبری شامل مطبوعات عمده و کثیرالانتشار مانند نیویورک تایمز (New York Times)و فایننشال تایمز (Financial Times)، دسترسی مردم به اخبار مرتبط با ویروس کرونا را بدون نیاز به مبلغی برای تأییدیه یا حق اشتراک، ارائه مینمایند. در صورتی که سایرین مانند بوستون گلاب (Boston Globe) برای حفظ سیاستهای پرداختی مناسب خود حتی برای مقالههایی در خصوص پاندمیک تحت فشار میباشند بدین معنی که اطلاعات پولی است.
محدودیتها و موانع برسر راه حق دسترسی و استفاده از اطلاعات، بهطور بالقوه، تهیدستان و فقرا را که ممکن است قادر به دستیابی به دقیقترین اطلاعات و اخبار مرتبط با سلامتی نباشند ناخودآگاه در معرض اطلاعات غلط قرار داده و آنها را آسیب پذیرتر میکند و آنها در موقعیتی نابرابر و در تنگا قرار میگیرند.
چالش بزرگ دیگر پیش روی مراجع رسانهای زمانی که کووید19 را پوشش میدهند مواجهه با مجموعهای از پیامدهای ناخواسته در معرض اطلاعات غیردقیق قرار گرفتن است که از آن تحت عنوان «هجمه اطلاعات»، «فراگیری اطلاعات» یا «اینفودمیک» (Infodemic) نام برده میشود.
اینفودمیک (Infodemic)، ترکیبی است از دو کلمه اطلاعات (Information) و همهگیری (Epidemic) که بهطور اخص و تخصصی به معنای انتشار سریع و گسترده هر دو، هم اطلاعات دقیق و هم اطلاعات غیردقیق در خصوص یک موضوع خاص، مانند یک بیماری، میباشد. دغدغههایی در خصوص سلامت روان مردم در حالی که در حال تنظیم شیوه زندگی در حال اختلال هستند، مانند کار کردن از راه دور (منزل) و محدودیت تعاملات اجتماعی بهدلیل تدابیری از قبیل در خانه ماندن و به طور پیوسته اخبار منفی دریافت نمودن در حال افزایش است.
یافتههای یک بررسی انجام شده در خصوص شهروندان چینی در زمان نسبتاً آغازین پاندمی کرونا مؤید این موضوع میباشد که در معرض رسانههای اجتماعی قرار گرفتن بهطور معنیداری با افسردگی و اضطراب همبستگی داشته است. از طرفی دیگر، پوشش رسانهای غیرمسئول، سهلانگار و وظیفه نشناس برای حمله نژادپرستانه به مردم با اصل و نصب چینی در خصوص اینکه آنان ناقلان بالقوه یک بیماری «چینی» هستند، در مظان اتهام بودهاند.
شاید پیچیدهترین چالش پیش روی رسانه، نیاز مند برقراری ارتباط به شیوهای است که باور و اطمینان را به مؤسسات علمی با این هدف که حمله و هجمه مداوم و سنگین اطلاعات غلط مرتبط با همه چیز، از برداشت یک فرد در خصوص اینکه در معرض نور خورشید قرارگرفتن و مواد شوینده میتواند از کووید19 جلوگیری نماید تا تصور و پنداشتی مبهم مبتنی بر اینکه این بیماری بر افراد جوان تأثیر نمیگذارد را در جایگاه خود قرارداده و بازگرداند، میباشد.
انتشار و پراکندن چنین ایدههایی میتواند بهطور جدی و شدیدی صلاحدیدها و توصیههای سلامت عمومی رسمی را سست نموده، تضعیف کند و مردم را در معرض ریسک بزرگتری قراردهد.
در انتها باید گفت که نقش رسانهها در برنامهریزی و مدیریت شرایط اضطراری (حوادث، سوانح، بلایا، بحرانها و فجایع) بر هیچکس پوشیده نیست و از اهمیت و جایگاهی ویژهای برخوردار است. برخی از مواردی که مهم بوده و میتواند موضوعاتی خوب برای مجال و فرصتی دیگر باشد را تیتروار مورد اشاره قرار میدهیم باشد که زمینههای بحث در آینده را فراهم آورد.
موضوعاتی که در خصوص رسانه و برنامهریزی و مدیریت شرایط اضطراری که یکی از آنها کووید19 است میتوان مورد اشاره قرار داد، عبارتند از: 1. علوم رفتاری، 2.وجود برنامه و طرحی دائمی در خصوص رسانه، 3. ارزشها، 4. حکمرانی و طرز اداره کردن اینترنت، 5. آینده رسانه، سرگرمیها و فرهنگ، 6. حکمرانی جهانی، 7. حقوق انسانی، 8. سلامت جهانی، 9. حکمرانی سازمانی و بسیاری از موارد دیگر که میتواند در این خصوص تأثیرگذار باشد. متفاوت بیندیشیم!
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه