رایزنی‌های برجامی بایدن به پوتین هم رسید

گروه سیاسی/ رئیس‌جمهوری امریکا در ادامه رایزنی‌های تلفنی خود با طرف‌های برجام، سه شنبه شب به وقت ایران با همتای روسی خود گفت و گو و رایزنی کرد. جو بایدن، پیش از این با بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس، امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان درباره موضوعات مهم بین‌المللی و از جمله توافق هسته‌ای گفت و گو کرده است. او حالا در همین راستا با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه هم رایزنی تلفنی کرده است. انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه به عنوان طرف‌های برجام مخالف خروج یکجانبه امریکا از برجام در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ بودند و حالا امیدوارند با تغییر قدرت در کاخ سفید، شرایط برای احیا و اجرای این توافق مهیا شود. دفتر مطبوعاتی کاخ کرملین در بیانیه‌ای اعلام کرد: ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در نخستین گفت و گوی تلفنی با جو بایدن پس از انتخاب به عنوان رئیس‌جمهوری امریکا، بر لزوم بهبودی روابط مسکو و واشنگتن تأکید کرد و درباره برخی موضوع‌های بین‌المللی از جمله برجام گفت‌وگو کردند. به گزارش ایرنا، رؤسای جمهوری روسیه و امریکا در رابطه با مبادله یادداشت‌های دیپلماتیک در مورد دستیابی به توافق برای تمدید پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی راهبردی یا پیمان استارت۲ بین دو کشور ابراز خرسندی کردند. بیانیه دفتر مطبوعاتی کرملین افزود که در روزهای آینده همه تشریفات و ترتیبات لازم برای تأمین ادامه اعتبار این
ساز و کار حقوقی بین‌المللی برای محدود کردن متقابل زرادخانه موشکی-هسته‌ای به پایان می‌رسد. پیمان استارت ۲ یا استارت نو برای  کاهش تسلیحات هسته‌ای دو جانبه میان مسکو و واشنگتن امضا شد. باراک اوباما رئیس‌‌جمهوری وقت امریکا و دمیتری مدودف همتای روسی وی سال ۲۰۱۰ در پراگ پایتخت جمهوری چک با هم دیدار کرده و این پیمان را برای کاهش زرادخانه‌های هسته‌ای دو کشور امضا کردند. پوتین و بایدن همچنین امکان همکاری در مبارزه با مسائلی همچون شیوع همه گیر ویروس کرونا و حوزه‌های تجاری و اقتصادی را بررسی کردند. دو طرف از بین مسائل بین‌المللی، خروج یکجانبه امریکا از پیمان آسمان‌های باز و برجام و نیز بحران اوکراین و پیشنهاد روسیه برای برگزاری اجلاس سران پنج عضو دائمی شورای امنیت را مطرح و بررسی کردند.
بایدن پیش ازورود به کاخ سفید درباره رویکردش به توافق هسته‌ای از سیاست «تعهد در برابر تعهد» سخن گفته بود و در مقابل مقام‌های کشورمان هم همواره تأکید کرده‌اند که امریکا یک طرفه از برجام خارج شده و در صورتی که طرف‌های دیگر به تعهدات خود در قبال ایران پایبند باشند، تهران هم کاهش تعهدات خود را متوقف خواهد کرد. حالا با روی کار آمدن جو بایدن و بخصوص نشانه‌های آشکاری که حکایت از تغییرات اساسی در رویکرد واشنگتن در قبال ایران و برجام دارد، بسیاری از کارشناسان امیدوارند برجام از بن‌بست فعلی ناشی از خروج امریکا و بی‌تعهدی اروپایی‌ها خارج شود. اینکه برجام یکی از محورهای ثابت رایزنی‌های رئیس‌جمهوری امریکا با سران کشورهای اروپا و روسیه بوده، در همین راستا ارزیابی می‌شود.  گفت‌وگوی پوتین و بایدن در حالی انجام شده که چند ساعت قبل از آن، لاوروف وزیر خارجه روسیه در نشست مشترک با محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان، گفته بود: «ایران و روسیه موضع مشترکی درخصوص برجام دارند و ما به حفظ کامل این توافق علاقه‌مند هستیم و معتقدیم که تنها مسیر حفظ برجام از طریق اجرای کامل آن توسط تمامی طرف‌های این توافق و در تطابق با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است. مسکو از کاهش تعهدات ایران ذیل برجام نگران است اما ریشه این مسأله به ایالات متحده بازمی‌گردد. ما امیدواریم تلاش‌هایی که در این زمینه در حال انجام است، نتایج مثبتی در پی داشته باشد و ما به حفظ این سند کمک خواهیم کرد. بازگشت امریکا به توافق هسته‌ای زمینه و اساس بازگشت ایران به اجرای تعهداتش ذیل این توافق را فراهم می‌کند.»
پاسخ ظریف به مواضع فرانسه
با این همه در روزهای گذشته مواضع فرانسه در قبال ایران و برجام بحث برانگیز شده است. خبرگزاری فرانسه به نقل از دفتر ریاست جمهوری فرانسه اعلام کرده که ایران باید پیش از بازگشت امریکا به برجام به اجرای کامل تعهدات هسته‌ای‌اش ذیل این توافق بازگردد! وزیر امورخارجه فرانسه نیز طی روزهای گذشته این موضع زیاده خواهانه را تکرار کرده بود. اما محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این مواضع در توییتی نوشت: «اساساً براساس چه دلیل و منطقی ایران– کشوری که قاطعانه ایستاد و چهار سال تروریسم اقتصادی بی‌رحمانه‌ای را که ایالات متحده  در نقض برجام و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تحمیل کرده بود، شکست داد – باید طرفی باشد که ابتدا حسن نیت نشان دهد؟ این ایالات متحده بود که بدون هیچ دلیلی، زیر این توافق زد. ایالات متحده می‌بایست خطایش را جبران کند؛ سپس ایران پاسخ خواهد داد.»