زنگ خطر ریزگردها به صدا درآمد

اگر آلودگی هوا سال‌هاست درد مشترک میلیون‌ها ایرانی در کلانشهرها شده و هر سال از اواخر پاییز تا نیمه‌های زمستان در شهرهای کشور جولان می‌دهد ریزگردها هم چالش دیگری است که حدود یک دهه است امان مردم بخش‌هایی از کشور بخصوص نوار غرب و جنوب غربی و جنوب شرقی را در فصل تابستان بریده است و چنان برزندگی آنها سایه می‌اندازد که زندگیشان با یک لایه خاک و غبار پوشانده می‌شود؛ ریزگردهایی که حالا بیش از 10 سال است آسمان شهرهای استان‌های خوزستان، ایلام، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، همدان و... را پوشانده و گاهی حتی آثار آن به تهران هم می‌رسد.
اولین آثار بروز پدیده ریزگردها در شهرهای استان‌های غربی کشور به سال 1387 و 1388 باز می‌گردد ،اما نکته مهم این است که کارشناسان تصور می‌کردند این موضوع یک پدیده زودگذر است، ولی بروز گسترده این پدیده در سال 1389 و با وسعتی بسیار زیاد در شهرهای مختلف کشور نشان داد که ریزگردها چالش زیست محیطی جدید در ایران خواهد بود؛ در اردیبهشت ‌ماه سال 1389 آسمان نیمی از مناطق کشور را ریزگردها فرا گرفت و در خردادماه 1389 دایره بروز ریزگردها گسترده‌تر شد و تقریباً آسمان بیشتر مناطق کشور (به جز استان‌های شرقی) آکنده از گرد و غبار شد؛ پدیده‌ای که حالا بیش از یک دهه است آسمان بیش از 20 استان کشور (کم و زیاد) با آن درگیر است و باعث شده استان خوزستان در برخی از ماه‌های سال (اردیبهشت، خرداد و تیر) از آلوده‌ترین شهرهای جهان باشد.
اما همزمان با افزایش ریزگردها و جدی شدن این چالش زیست محیطی در کشور، سازمان محیط زیست شناسایی کانون‌های اصلی ریزگردها را در دستور کار قرار داد. غلام‌عباس عبدی‌نژاد، مدیرکل وقت دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری کشور، خرداد سال 1389 اعلام کرد:«95درصد کانون گرد وغبار ایران خارجی است. ایران برای در اختیار گذاشتن تجارب خود در زمینه مهار بیابان‌زایی به عراق و سایر کشورهایی که منشأ گرد و غبار هستند اعلام آمادگی کرده است، اما مشکل اینجاست که بحث مقابله با گرد‌ و غبار در عراق اولویت ندارد.»
درهمین زمینه کمیته‌ای مشترک بین ایران و عراق با موضوع پیگیری چالش «گرد و غبارها و ذرات معلق در هوا» تشکیل شد، اگرچه آن زمان از سوی مسئولان سازمان محیط زیست اعلام شد که منشأ 95درصد ریزگردها خارجی است اما در سال‌های بعد مشخص شد بخش مهمی از مشکل ریزگردها به خشک شدن تالاب‌های داخلی از جمله هورالعظیم باز می‌گردد.»