فوت و فن قصه‌گویی برای کودکان

شهرزاد عبدیه
روانشناس
از جادوی قصه‌ها و ادبیات غافل نشوید. داستان‌ها فقط وسیله‌ای برای سرگرمی و وقت گذرانی ما انسان‌ها نیستند و فقط یکی از هنرهای هفتگانه محسوب نمی‌شوند بلکه دریچه‌ای هستند به سوی روح و روان ما؛ ابزاری که اگر درست و بجا انتخاب شوند می‌توانند زندگی انسان را متحول کرده و به آن جهت بدهند.
قصه ابزاری است که هر پدر و مادر و مربی می‌تواند در تربیت، پیشگیری از کژرفتاری‌ها و اصلاح رفتارهای بچه‌ها از آن بهره ببرد. اگر فرزندتان قصه دوست دارد پس با زبان قصه وارد شوید و از معجزه قصه درمانی و قصه گویی در تعامل با او بهره ببرید. قصه درمانی فوت و فن‌های خاص خودش را دارد که در صورت نیاز می‌توانید با کمک یک درمانگر از آن استفاده کنید اما قصه گویی هم معجزه‌های خودش را دارد. پس با دقت کتاب‌های داستانی متناسب با سن فرزندتان انتخاب کنید و از همان کودکی او را با قصه آشنا کنید.
حتی خودتان هم می‌توانید قصه بسازید فقط کافی است کمی خلاق باشید و از استعاره‌ها و تشبیه‌ها در قصه‌تان استفاده کنید. اگر می‌خواهید مفهوم یا نکته‌ای را به کودکتان بیاموزید آن را با زبان قصه برایش تعریف کنید. متناسب با سن او، شخصیت‌های داستان را انتخاب کنید. این شخصیت‌ها حتی می‌توانند از بین حیوانات یا خوراکی‌ها هم انتخاب شوند حالا محتوایی که می‌خواهید فرزندتان را با آن آشنا کنید انتخاب کنید مثلاً مسواک زدن یا حمام رفتن. در قصه از استعاره و تشبیه استفاده کنید مثلاً نگرانی را می‌توانید به گلوله برفی تشبیه کنید که مدام بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود و کم کم کنترلش از دست ما خارج می‌شود. حواستان باشد که المان‌های داستان حتماً باید برای کودک آشنا باشند مثلاً کودکی که در منطقه گرمسیر زندگی می‌کند و تصوری از برف و گلوله برفی ندارد؛ داستانی با این محتوا به دردش نمی‌خورد. تن صدایتان را در خلال قصه گویی مدام تغییر دهید و یک قصه‌گوی فعال باشید تا کودک ترغیب شود قصه را گوش بدهد. مثلاً اگر فرزندتان برای روز اول مدرسه دچار نگرانی و استرس شده است، می‌توانید داستان بچه‌ای را برایش تعریف کنید که نگرانی مشابهی دارد و بعد وارد مدرسه می‌شود و با دوست‌های جدیدی آشنا شده و باسواد می‌شود و یک معلم مهربان دارد. همه اینها را در قالب قصه و به‌صورت کاملاً غیرمستقیم از ماه‌ها قبل از شروع مدرسه برای کودکتان تعریف کنید. حواستان باشد که کودکان نیاز به تکرار دارند پس تنها با یکبار تعریف کردن یک داستان انتظار معجزه نداشته باشید.
اگر ساختن قصه برایتان سخت است اصلاً نگران نباشید؛ کتاب‌های خوب زیادی در بازار وجود دارد که می‌تواند کمک کننده باشد. حتی گاهی می‌توانید قصه را تمام نکنید و از کودک بخواهید آخر قصه را خودش حدس بزند و برایتان تعریف کند به این ترتیب او هم فرصتی برای تخلیه هیجانات و پرورش خلاقیتش خواهد داشت.