تسهیل‌ مسیر روند هوش مصنوعی با قانونگذاری

محمد خالویی
دانشجوی دکترای هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی امیرکبیر
امروزه سرعت پیشرفت علم و فناوری دوچندان در محیط پیرامونمان دیده ‌می‌شود. استفاده از پلتفرم‌ها و ابزارهای کمکی برای انجام امور انسان‌ها نسبت به چند سال اخیر رشد زیادی داشته است. استفاده از فناوری‌های مبتنی بر هوش‌مصنوعی در آنها نیز به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم محسوس است. در ساده‌ترین نگاه؛ شناسایی نزدیک‌ترین مسیر از مبدأ به مقصد انتخابی با درنظرگرفتن شرایط آب‌وهوایی، ترافیک و... استفاده از الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی را به‌صورت غیرمستقیم و با یک واسط به‌نام اپلیکیشن مسیریاب نشان می‌دهد.
مشاهده سایت‌های نمایش ویدئو و به‌دنبال آن مواجه شدن با ویدئو‌های پیشنهاد شده به بازدیدکنندگان از دیگر استفاده‌های هوش‌مصنوعی با هدف درک علایق و سلیقه‌ها و ارائه پیشنهادات به کاربران است. تشخیص خودکار نوع ماشین، ارقام پلاک خودرو، چهره راننده، کنترل تردد و... از ساده‌ترین مواردی است که در زمینه پردازش تصویر امروز در حال استفاده از آن هستیم.
تبدیل گفتار به متن در ابزارهای جست‌و‌جو نظیر مسیریاب یا دستیارهای صوتی و همچنین متن به گفتار برای منشی‌های مجازی هم‌اکنون در حال استفاده هستند. استفاده از پردازش تصویر در کاربردهای پزشکی برای بهبود دقت، مدیریت زمان و همچنین ارائه نظرات بیشتر در قالب دستیار‌های هوشمند پزشکی در فعالیت‌های متنوع تشخیصی نظیر تشخیص کووید19، سرطان و... است. به‌عنوان مثال با شیوع و گسترش ویروس منحوس کووید19 در جهان، پژوهشگران با روش‌های مختلف پردازش تصویر و همچنین پردازش صوت اقدام به تولید ابزارهای متنوعی برای کمک به جامعه پزشکی کردند. در یکی از این پژوهش‌ها با استفاده از کنترل قدرت صوتی صحبت‌کردن و سرفه‌ کردن فرد و همچنین رصد عملکرد سیستم تنفسی فرد مبتنی بر هوش‌مصنوعی الگوریتمی ابداع کردند که تحلیل ماهیچه‌ای با سرفه‌های ضعیف فرد را بررسی و از این طریق چشم‌انداز سلامتی فرد را گزارش می‌دهد.
همان‌طور که می‌دانیم در تحلیل داده‌های سری زمانی بورس، آلودگی آب‌وهوا، ترافیک و پیش‌بینی آنها هم امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنایع مختلف نظیر کشاورزی، خودروسازی، معادن و... نیز این امر به گونه‌های متنوعی مورد استفاده قرار گرفته و در آینده نزدیک بیشتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
گفتنی است در همین بازه کنونی ما شاهد استفاده نسبتاً حداقلی از هوش‌مصنوعی در محیط پیرامونمان هستیم و این استفاده در آینده‌ نزدیک چندین برابر رشد صعودی خواهد داشت. از طرفی با تغییری که با شیوع ویروس منحوس کووید19 در رویه فعالیت‌ها از سبک فیزیکی به مجازی ایجاد کرد، این استفاده از تکنولوژی و فناوری‌های نوین نظیر هوش‌مصنوعی چندین برابر شده است. در واقع این فناوری نسبت به سایر فناوری‌های مشابه، بسیار به سطح رفع نیازمندی‌های زندگی ما نزدیک است و با یک ایده‌ساده می‌توان نیاز‌های متنوع و جدیدی را با استفاده از هوش‌مصنوعی مرتفع و آن را به کسب‌وکاری نوین تبدیل کرد.
کشورهای پیشرفته این امر را دقیق درک کرده‌اند و در راستای تسهیلگری این رشد و پیشرفت و رونق کسب‌وکار اقداماتی انجام داده‌اند. اقداماتی نظیر تدوین سند و قوانین این دسته از کسب‌وکارهای نوین در زمینه تحلیل داده و همچنین نوع و نحوه استفاده از آن صورت گرفته و بویژه روی مسأله مدیریت بهتر شرایط جدید پس از تولد آن کسب‌و کار و همچنین تسهیل و ارائه سیاست‌ فعالیت آنها جهت همکاری با کسب‌و کارهای سابق به منظور عدم مداخله با یکدیگر تمرکز شده است. البته این امر قانونگذاری و تدوین اسناد در کشور ما نیز شروع شده ولی نسبتاً رشد بسیار کمی دارد. چون مسیر پیشروی به سمت فناوری‌های انقلابی نظیر هوش‌مصنوعی خواه ناخواه سوق دارد و بیش از پیش در آینده نزدیک سوق خواهد داشت و هیچ‌گاه نمی‌توان جلوی چنین فناوری‌های پرکاربردی را گرفت و اتفاقاً باید در راستای درست و سالم، آن مسیر را سوق داد بنابراین باید مسئولان و صاحبنظران کشور به امر قانونگذاری و تسهیلگری مسیر، دوچندان کمک کنند تا پیشرفت استفاده از این تکنولوژی‌ها در کشورمان تحقق بیشتری پیدا کند. این امر موجب خواهد شد که از تمرکز بر اقتصاد نفتی به سمت تمرکز روی اقتصاد مبتنی بر دانش قدم نهاد. مطمئناً با پیگیری پیشرفت کشورهای فناور و مؤثر در این عرصه، اقتصاد دیجیتالی مبتنی بر هوش‌مصنوعی، می‌تواند گامی نوین برای رشد علمی کشور و همچنین استفاده‌ از ایده‌های خلاق جوانان در زمینه‌های مختلف هوش‌مصنوعی برای رفع نیازهای کشور استفاده شود و گردش مالی زیادی را ایجاد کند.
همچنین کسب‌وکارهای مبتنی بر هوش‌مصنوعی بدون هزینه‌های جابه‌جایی و... قابلیت تجارت بین‌المللی با سراسر جهان را خواهند داشت و نیاز است که روی همه جوانب این مسائل، مسئولان و صاحبنظران تسهیلگری زودهنگامی داشته باشند. امید است که در چندسال آینده از پیشرفت‌های خیره‌کننده‌ هوش مصنوعی با تسهیلگری‌هایی که از سوی مسئولان انجام می‌شود، روبه‌رو شویم و پیشتازی‌مان دوچندان در دنیا درخشش داشته باشد.