ایران تا قبل از عید، 2 میلیون واکسن از سه کشور خارجی وارد می‌کند

فریبا خان احمدی
خبرنگار
در روزهای گذشته ماجرای خرید و واردات واکسن کرونا از کمپانی‌های بزرگ و چند ملیتی به بحث‌های فراوانی در سطوح غیرتخصصی در بین کاربران شبکه‌های اجتماعی بدل شده است به طوری که در خصوص واردات واکسن کرونا از کشورهای خارجی و اتکا به واکسن‌های تولید داخل اظهارنظر‌ها و موضعگیری‌های گاه افراطی حاشیه‌های زیادی را رقم زده است. دیروز نیز رئیس کل سازمان نظام پزشکی در دومین نشست خبری خود با رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها با پرسش و پاسخ‌های مرتبط با حواشی واکسن کرونا مواجه شد. محمدرضا ظفرقندی که به عنوان رئیس بزرگ‌ترین صنف پزشکی شناخته می‌شود، روز گذشته صحبت‌های خود را با ابراز نگرانی نسبت به از دست دادن زمان مناسب واکسیناسیون کرونا در کشور آغاز کرد. تأکید او بر این نکته است که برای کنترل بیماری کشنده کرونا راهی جز استفاده از واکسن نداریم و اگر تولید و توزیع واکسیناسیون در زمان مناسب و سریع انجام نشود، جهش‌های ویروس می‌تواند اثر واکسن را کم کرده و به اصطلاح ویروس از واکسن فرار کند.
به گزارش «ایران»،رئیس کل سازمان نظام پزشکی درباره ممنوعیت ورود واکسن کرونا از منابع امریکایی و انگلیسی که این روزها حاشیه‌های زیادی را ایجاد کرده است، گفت: در برنامه دولت ما خرید واکسن امریکایی چه فایزر و چه مدرنا، اساساً در دستور کار نبوده است. زیرا بالاخره واکسنی که وارد کشور می‌شود باید شرایطی را داشته باشد؛ از جمله بحث اقتصادی و بحث حمل و نقل و انتقال ارز که با توجه به محدودیت‌ها، مشکل انتقال ارز برای این خرید داشتیم و هم هزینه‌های آن قابل مقایسه نیست. به عنوان مثال واکسن استرازنکا حدود پنج تا شش دلار هزینه دارد در صورتی که واکسن‌های امریکایی بسیار گران‌تر بوده و زنجیره سرد زیادی لازم داشت. بنابراین عمدتاً خرید از این‌ منابع مطرح نبوده، اما از کشورهای مختلف دیگر می‌تواند تأمین شود. مذاکراتی با هند، چین و روسیه انجام و توافقاتی هم اتفاق افتاده است. طبق اعلام وزارت بهداشت، حدود دو میلیون دوز واکسن قبل از عید تهیه می‌شود. همچنین وزارت بهداشت اعلام کرده که تا قبل از عید واکسن از روسیه وارد می‌کنیم.
وی در بخش نخست سخنانش جهش‌های ویروس کرونا را از جمله موضوعات نگران کننده دانست و با بیان اینکه بیماری در برخی کشورهای اروپایی صعودی و عمودی شده و مرگ و میر در برخی کشورهای اروپایی بالای هزار در روز گزارش شده است، هر دو ویروس جهش یافته انگلیسی و آفریقایی را زنگ خطر جدی برای همه توصیف کرد. او گفت که اگر در یک زمان مناسب واکسیناسیون انجام نشود، این جهش‌ها می‌تواند اثر واکسن را کم کند بنابراین موضوع مهم این است که واکسن برای جلوگیری از مرگ و میر و قطع زنجیره انتقال اهمیت دارد.
دکتر ظفرقندی در ادامه افزود: واکسن باید هرچه سریع‌تر در کشور خریداری شود. با توجه به اینکه یک واکسن کرونای ایرانی که ویروس ضعیف شده است، فاز یک انسانی را شروع کرده که تا آخر بهمن ماه این فاز ادامه دارد. بعد از آن هم فاز دو شروع می‌شود که دو تا سه ماه ادامه دارد و نهایتاً هم فاز سوم. بنابراین برای دسترسی به واکسن تولید داخلی‌مان نیاز به زمان نسبتاً طولانی داریم تا این واکسن به نتیجه برسد. در عین حال شرکت‌های دیگر هم دارند کار می‌کنند، انستیتو رازی هم از هفته آینده فاز اول انسانی را آغاز می‌کند.
ظفرقندی گفت: با مشکلاتی که تحریم ایجاد کرده بود، نهایتاً به سختی، پول کوواکس را پرداخت کردیم تا این میزان ارائه شود. البته کوواکس بر اساس سهمیه‌بندی واکسن کرونا را توزیع می‌کند. مثلاً در فاز اول به همه کشورها به اندازه سه درصد جمعیت‌شان واکسن ارائه می‌کند که این‌هم حداقل زودتر از یک ماه آینده نمی‌رسد. در مرحله دوم هم ۲۰ درصد جمعیت کشورها را در نظر گرفته و توزیع می‌کنند. بنابراین ما نیاز داریم واکسن را از مسیرهایی غیر از سازمان بهداشت جهانی برای کشور تهیه کنیم. باید این اقدام را انجام داده و واکسن را سریع‌تر در اختیار مردم قرار دهیم.
ظفرقندی با بیان اینکه فاز سوم واکسن ایرانی- کوبایی به صورت مشترک انجام می‌شود، گفت: در صورت حصول نتیجه از این واکسن هم استفاده می شود. زمان حصول و دسترسی به این واکسن هم حدود سه ماه آینده خواهد بود.
ظفرقندی گفت: در مجموع باید واکسن زودتر برای کشور تأمین شود و دوماً واکسن می‌تواند از کشورهایی مانند روسیه و هند برای کشور تأمین شود. اکنون در چین واکسن ویروس ضعیف شده کار می‌شود یا mRNA است. کشور ترکیه ۵۰ میلیون دوز واکسن از چین  پیش خرید کرده، امارات پیش خرید کرده. اصلاً باید منبع خرید واکسن‌ متعدد باشد و از یک کانال کفایت نمی‌کند زیرا تولید محدود است. وی گفت: بحث واکسن، علمی و درمانی است. واکسن ‌مورد نیاز مردم است. باید از کشورهای نزدیک‌تر و مطمئن‌تر که مبادلات ما هم با آن‌ها راحت‌تر انجام می‌شود و قیمت مناسب‌تر است، از آن‌ها وارد کنیم. در برخی کشورها اطمینانی به مبادلات ارزی نداریم. مهم این است که واکسن را در سریع‌ترین حالت ممکن و مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت و سازمان غذا و دارو تهیه کنیم.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی درباره وضعیت واردات و خریداری واکسن، گفت: بر اساس ضوابط علمی و مصالح مردم، باید این اتفاق بیفتد. اگر به سرعت این اتفاق نیفتد، از کشورهای منطقه فاصله می‌گیریم‌. واکسن باید سریعاً تأمین شود. روش‌ها یا تولید داخل است یا خرید از کووکس که زمانبر است و باید از سایر روش‌ها به سرعت استفاده شده و واکسن خریداری شود.
رئیس سازمان نظام پزشکی کل کشور درباره میزان مورد نیاز واکسن برای کادر درمانی، گفت: سه درصد جمعیت کشور ما حدود ۲.۵ میلیون جمعیت می‌شود که کووکس در فاز اول اعلام کرده که به میزان ۲.۵ درصد جمعیت کشورها واکسن‌ می‌دهد. از طرفی کادر درمان هم حدود ۱.۵ میلیون جمعیت هستند که اگر این فراهم شود هم کادر درمانی و هم گروه‌های پرریسک که در کمیته عالی اخلاق وزارت بهداشت دسته‌بندی شدند، می‌توانند واکسیناسیون شوند.
دکتر ظفرقندی درباره اقدام سازمان نظام پزشکی درباره توانایی تأمین واکسن از سوی این سازمان، گفت: طبق مطالعات اگر ۷۰ درصد جمعیت کشور ایمن شوند، زنجیره قطع می شود، اما اینکه با جهش ها و عود بیماری چه اتفاقی می افتد، نیازمند مطالعه بیشتر است. در زمینه تأمین واکسن هم ما اعلام کردیم که آمادگی خرید واکسن را از طریق خصوصی داریم و هزینه های آن را خود جامعه پزشکی و کادر درمان‌ متقبل می شوند. مکاتبه کردیم و موافقت اصولی آن از سوی وزارت بهداشت انجام شده و وزیر بهداشت و معاون کل وزارت بهداشت موافقت کلی را اعلام کردند اما اینکه مسیر تهیه و نوع واکسن  باید با نظارت دولت انجام شود، در حال رایزنی هستیم. البته ازمنابع غیر از آمریکایی و انگلیسی است.
وی در تشریح فازهای مطالعاتی واکسن کرونا، گفت: در فاز اول تعداد ۵۰ الی ۶۰ نفر، به تدریج از واکسن استفاده می کنند تا عوارض بررسی شود. فاز دوم بر روی ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر انجام می شود و هدفش این است که میزان بقا و تولید آنتی بادی بررسی شود و فاز سوم که جمعیت ۳۰ هزار نفری را شامل می شود باید مشخص کند که تأثیر این واکسن بر روی سنین و جنس های مختلف و بیماری های زمینه ای و... چگونه است. هیچ واکسنی بدون طی این مراحل قابل استفاده نیست.
وی درباره ویروس جهش یافته نیز گفت: جهش ویروس در انگلیس اتفاق افتاده که بالای ۵۵ تا ۷۰ درصد ابتلا و واگیری را تشدید می کند. کشنده تر است یا نه؟ خیر؛ میزان‌کشندگی مانند قبل است، اما چون درصد ابتلا و گرفتاری ها بالا می رود و وقتی بدانیم یک تا یک و نیم درصد مرگ و میر داریم، هرچه ابتلا بالا رود، درصد مرگ و میر هم به نسبت ابتلا بالا می رود. مثلا اکنون ایرلند به شدت گرفتار ویروس است و کنترل به نوعی از دستشان خارج شده است. در ایران باید مرزها و رفت و آمدهای هوایی موکداً کنترل شود و هر فرد که وارد کشور می‌شود علاوه بر تست PCR دوره قرنطینه مطمئنه را طی کند.