آمار صعودی کرونا در شهر‌های آلوده

فریبا خان احمدی
خبرنگار
هوای پایتخت پس‌ از یک هفته قرارگیری در شرایط ناسالم برای همه گروه‌های جامعه، دیروز در آستانه ورود به شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه قرار گرفت. شاخص آلودگی هوا در روز 15 دی با ثبت عدد 127 اگرچه نسبت به میانگین 24 ساعت منتهی به این روز یعنی عدد 154 پایین آمده اما پایداری هوای آلوده همچنان ادامه دارد. بنابر پیش‌بینی‌های انجام شده در شرکت کنترل کیفی هوا، انتظار می‌رود با توجه به وزش باد نسبتاً شدید تا حدودی از غلظت آلاینده‌ها کاسته شود با این حال ایجاد ترافیک و انباشت آلاینده‌ها در برخی مناطق پرتردد سبب برقراری وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس خواهد شد. از طرفی شهر تهران از ابتدای سال 99 تاکنون 87 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و 5 روز ناسالم برای همه گروه‌ها را پشت سر گذاشته است اما بر عکس سال‌های گذشته امسال آلودگی هوای تهران حاشیه‌های بیشتری را با خود به همراه دارد. همراهی ذرات آلاینده در هوا با ویروس کرونا در ابتدای زمستان امسال بیش از سال‌های گذشته بلای جان ریه‌های شهروندان تهرانی‌ها و 9 شهر آلوده دیگر در کشور شده است. این روزها نه تنها باید مراقب کودکان و سالمندان، بلکه باید مراقب عبور و مرور عادی شهروندی نیز باشیم چرا که به گفته دکتر مصطفی هادیی – دکترای مهندسی بهداشت محیط از دانشگاه علوم پزشکی تهران؛ - افزایش آلاینده‌ها در هوا باعث وخامت اوضاع بیماران مبتلا به کووید19 می‌شود و با تخریب ساختار و عملکرد ریه مرگ زودهنگام بیماران کووید19 را رقم می‌زند.
افزایش 10 درصدی بیماران به اورژانس
بنا به اعلام سخنگوی اورژانس کشور؛ تهران، اصفهان، کرج، قزوین، تبریز، اراک، مشهد، قم، اهواز و گچساران جزو 10 شهری هستند که از 9 دی ماه غلظت آلاینده‌های هوا در این شهرهای صنعتی و پرجمعیت از شاخص 150 نیز عبور کرده است. مجتبی خالدی در این زمینه به «ایران» می‌گوید: «از 9 دی ماه تا 14 دی شاخص آلودگی هوا در برخی نقاط تهران به عدد 193 نیز نزدیک شد، مردم در معرض مخاطرات جدی قرار دارند بر همین اساس ما در 38 نقطه از 10 شهر آلوده کشور آمبولانس‌هایی را مستقر کرده‌ایم تا افرادی که دچار حملات تنفسی و قلبی می‌شوند بتوانند سطح اکسیژن خون‌شان را اندازه بگیرند. چنانچه شاخص آلودگی هوا از عدد 200 عبور کند استقرار آمبولانس‌ها دو برابر خواهد شد.» وی درباره آمار مراجعه بیماران قلبی و تنفسی به اورژانس پیش بیمارستانی نیز می‌افزاید: در این مدت هزار و 885 بیمار قلبی و 916 نفر بیمار تنفسی و در مجموع دو هزار و 801 نفر بیمار قلبی و تنفسی در شهرهای آلوده به اورژانس پیش بیمارستانی مراجعه کرده‌اند. در تهران 950 نفر بیمار قلبی و 350 نفر بیمار تنفسی مراجعه کرده‌اند. این عدد نسبت به روزهایی که آلودگی نبود، 10 درصد در بیماران قلبی و 8.5 درصد در بیماران تنفسی افزایش داشته است.
به گفته سخنگوی اورژانس، بعد از تهران در مشهد 424بیمار قلبی و 173 بیمار تنفسی داشتیم، جالب این است که این عدد‌ها در کرج متفاوت است. در کرج 120 نفر بیمار قلبی و 165 نفر بیمار تنفسی داشتیم که نشان دهنده این است در روزهای آلوده بیماران تنفسی سریع به آلودگی هوا واکنش نشان می‌دهند و بیماران قلبی بسته به‌شدت فعالیت و واکنش‌شان 24 ساعت بعد با شکایت قلبی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
خالدی درباره مراجعات بیمارستانی نیز در روزهای آلودگی هوا می‌گوید: در بیمارستان‌ها 6 هزار و 824 نفر مراجعه بیماران قلبی را داشتیم و 3 هزار و 401 نفر بیمار تنفسی مراجعه کردند که در مجموع10 هزار و 225نفر می‌شود. نکته‌ای که وجود دارد فقط بیمارستان‌های اصلی شهرها درگیر این بیماران هستند، یعنی به‌طور کلی در این 10 شهر، 10 هزار بیمار قلبی و تنفسی مراجعه کرده‌اند و همین مراجعات بار اورژانس‌ها را بسیار زیاد کرده است. اما در شهر تهران چه خبر بوده است؟ در تهران3 هزار و 107 نفر بیمار قلبی و هزار و 22 نفر تنفسی به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند. بیشترین مراجعات در شهر تهران گزارش شده و بعد از تهران در اصفهان آلودگی را بیشتر داشتیم و بعد از اصفهان نیز شهر تبریز و بعد کرج، اراک و اهواز بیشترین مراجعه بیماران به اورژانس بیمارستانی را داشته‌اند.
وی در ادامه توصیه می‌کند: مردم از ترددهای غیر ضروری در شهر پرهیز کنند بویژه کسانی که سابقه بیماری‌های قلبی و تنفسی دارند همچنین سالمندان، زنان باردار و کودکان که براحتی در معرض هوای آلوده مستعد حملات آسم هستند. همچنین ورزشکاران نیز بعد از عبور شاخص آلودگی از عدد 150 اجازه فعالیت در فضای باز را ندارند.
آلودگی هوا و افزایش فوتی‌های کرونایی
دکتر مصطفی هادیی، متخصص مهندسی بهداشت محیط از دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز درباره اثرات مازوت بر سلامت شهروندان به «ایران» می‌گوید: سوخت مازوت همزمان با شروع فصل سرما و مصرف گاز افزایش می‌یابد، علاوه بر این نیروگاه‌ها نیز از مازوت استفاده می‌کنند که عملاً کار اشتباهی است. باوجود این اظهارنظرهای ضد و نقیضی درباره اینکه آیا در تهران مازوت سوازنده می‌شود یا خیر مطرح است اما از حیث آلودگی هوا استفاده از مازوت که ترکیب دی اکسید گوگرد و ذرات معلق است خطرناک‌ترین ترکیبات آلودگی هوا به‌شمار می‌روند. از طرفی وارونگی هوا نیز در تهران طبق روال سال‌های گذشته برقرار است، در این شرایط اگر مازوت سوزانده شود باعث می‌شود آلاینده‌ها در لایه نزدیک به جو زمین به دام بیفتند و غلظت‌شان بالاتر رود. همین آلاینده‌ها را به آلودگی صنایع و خودروها اضافه کنیم، می‌بینیم تمام اینها وضعیت وخیمی را به‌وجود می‌آورند.
هادیی در ادامه به اثر آلودگی هوا بر کووید19 اشاره می‌کند: در مورد اثر آلودگی هوا بر سلامت شهروندان دو نوع مواجهه کوتاه مدت و بلند مدت داریم. مطالعات اپیدمیولوژی که در چند ماه اخیر انجام شده نشان می‌دهد در مواجهه بلند مدت با آلودگی هوا، فردی که طی سال‌ها با آلودگی هوا تماس پیدا کرده ریه‌هایش دچار تغییرات ساختاری می‌شود، این فرد در برابر ویروس کرونا نیز آسیب پذیرتر است. مشاهده کرده‌اند در شهرهای صنعتی که آلودگی هوا بیشتر بوده نرخ ابتلا به کووید19 نیز بیشتر بوده است چون ریه آسیب پذیر‌تر بوده و ویروس کرونا تخریب بیشتری ایجاد کرده و بیماری شدت گرفته است.
وی می‌افزاید: همچنین مطالعات نشان می‌دهد در مواجهه کوتاه مدت با آلودگی هوا نیز فرد مبتلا به ویروس کرونا در اثر تماس با هوای آلوده عملکرد ریه‌هایش مختل شده و علائم کرونا را بیشتر بروز می‌دهد. به‌طور کلی مطالعات نشان می‌دهد، بین غلظت‌های روزانه آلودگی هوا با تعداد موارد مثبت کووید19 طی چند روز بعد از افزایش آلاینده‌های جوی ارتباط مستقیمی وجود دارد، از طرفی غلظت زیاد روزانه آلودگی هوا باعث افزایش مرگ و میر مبتلایان به کووید19 می‌شود. اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند وقتی غلظت بالا‌تر می‌رود چند روز بعد تعداد مرگ و میر بر اثر کرونا هم زیاد می‌شود، یعنی افزایش غلظت آلاینده‌ها بیماران مبتلا به کووید19 را که در شرایط بحران هستند به سمت مرگ سوق می‌دهد.
هادیی با بیان اینکه آلودگی هوای آزاد باعث افزایش انتقال ویروس کرونا نمی‌شود، عنوان می‌کند: مطالعه‌ای که انجام دادیم، در تهران و شهرهای کلان ایران؛ ارتباطاتی بین افزایش غلظت آلودگی هوا و تعداد موارد ابتلا و مرگ به علت کووید 19 مشاهده کردیم.
 وی در پایان عنوان می‌کند: آلودگی هوا روی جمعیت سالمندی و کودکان تأثیر بیشتری می‌گذارد، افزایش سکته‌های قلبی و مغزی و فشار خون در روزهایی که غلظت آلاینده‌ها در هوا زیاد است اتفاق می‌افتد. در ایران نیز مطالعات نشان می‌دهد در تهران و اهواز مواجهه کوتاه مدت با آلودگی هوا باعث بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی می‌شود و در کودکان نیز حملات آسم افزایش می‌یابد.