آثار بخش ویژه کرونا جشنواره سینما حقیقت به تلویزیون بیاید
حقایق تأثیرگذار مکتوم در قاب مستندسازان
نرگس عاشوری
خبرنگار
مستندسازان در مقابله با هر بحران و بلایای طبیعی پیشتاز در ثبت و ضبط وقایع هستند. با شیوع کرونا هم همانطور که انتظار میرفت دوربینشان بسرعت روشن شد. رو به بحران ایستادند و از خط اول مبارزه جامعه پزشکی تا آنچه در بطن جامعه میگذرد را ثبت کردند. از همان روزها میشد پپشبینی کرد که روایت آنها از کرونا سهم ویژهای در آثار این دوره از جشنواره سینما حقیقت داشته باشد؛ تا جایی که علاوه بر آثار حاضر در بخش مسابقه ملی، بخش ویژه کرونا به چهاردهمین دوره جشنواره سینما حقیقت اضافه شد. در این بخش 24 اثر بهصورت رقابتی حضور دارند و مستند «اتودهای قرنطینگی» فرشاد فدائیان هم در بخش نمایشهای ویژه جشنواره سینماحقیقت به نمایش درمیآید. اگرچه مواجهه تیم کادر درمان با این بحران مؤلفه تکرارشونده در اغلب آثار در دست تولید بود اما محمد کیاسالار؛ روزنامهنگار، ترانه سرا و پزشک که دبیر جشنوارههای هنری «کرونا روایت» و «فیلم سلامت» نیز بوده است میگوید، تنوع آثار ویژگی این بخش از جشنواره سینما حقیقت است: «این تنوع فقط مضمونی نیست از حیث جغرافیایی و اقلیمی هم این واریته و گوناگونی را میبینیم. علاوه بر رویارویی کادر درمان، برخورد مردم و نیروهای داوطلب در گوشههای مختلف کشورمان تصویر شده است. بخشی از آثار در فضای بیمارستانها میگذرد و به تلاش کادر درمان پرداخته است بهعنوان مثال در «شیفت شب» یا «آنجا سپیده دم» مشکلات و سختیهای کار تیم پزشکی و پرستاری را شاهد هستیم. همینطور در آثاری مثل «موج اول» با تصویری از زندهیاد دکتر عباسی ابتلا و شهادت تیم پزشکی و درمانی ثبت شده است. تلاشهای گروههای داوطلب بویژه بانوان در کمکرسانی به کادر درمان و تولید ماسک و گان از دیگر مضامین این آثار است. همچنین سوژههایی که در بیرون از محیط درمان اتفاق افتاده و کمتر دیده و شنیده شده است مثل سوگ کرونایی. در مستند «موژه» شرایط سخت خانوادههای داغداری که نمیتوانند کنار هم باشند و سوگشان را ابراز کنند و به تعبیر برخی روانشناسها مثل یک مین عمل نکرده باقی میماند، تصویر شده است. در بعضی آثار مثل «A-B-C-D» به موضوع تبعات تعطیلی و رکود اقتصادی و تأثیر اجتماعی فرهنگی آن در اقشار مختلف از جمله گروهها تئاتری و هنری پرداخته شده است. در مستند «سمفونی ماسک» تصویر متفاوت از نسل جدید میبینیم که مسئولیت اجتماعیشان را بخوبی ایفا میکنند. یک گروه تئاتری جوان در تالار رودکی ماسک تولید میکنند و در مناطق کمبرخوردار توزیع میکنند. در مستند «قطعه 19» چالشهای دو روحانی داوطلب برای تدفین روایت میشود؛ ترسها و تناقضهایی که برای محک خوردن باورهایشان ایجاد میشود از نکات جالب توجه است و....»
تحقیق و پژوهش بن مایه اصلی آثار مستند است. بخشی که به نظر میرسد زیر سایه شتاب تولید در آثار مرتبط با کرونا قرار گرفته باشد. کیاسالار در این باره میگوید: «دو نگاه متفاوت و به نوعی متضاد وجود دارد. یک نگاه بر این باور است برای تبدیل شدن سوژه به مسأله ذهنی مستندساز و به تبع آن عمیق شدن اثر، نیاز به زمان است اما روی دیگر سکه بحث ثبت سند است. برخی موضوعات از جمله تلاشهای تیم درمان که پرشور و فداکارانه در حال خدمترسانی هستند و خودشان مبتلا میشوند را بعدها نمیشود ثبت کرد. رویداد «کرونا روایت» هم براساس همین فلسفه ایجاد شد. آقای دکتر ظفر قندی رئیس سازمان نظام پزشکی حسرت میخوردند از تصاویر فوقالعادهای که از جانفشانی و تلاش تیم پزشکی در ایام جنگ شاهد بودهاند و هیچ کدام ثبت نشده است. برخی اتفاقات در لحظه باید ثبت سند شود و نمیشود آن را به آینده موکول کرد. با این نگاه حتی آثاری که در سوژه عمیق نشدهاند هم به خاطر ثبت سند میتوانند دستمایهای برای آثار عمیقتر آتی شوند.» او معتقد است آثار تصویری مستند و مکتوبی که در مجموعه نظام پزشکی به ثبت رسیده میتواند در آینده منبعی تأمین کننده برای بخش تحقیق و پژوهش آثار باشد و در حوزههای مختلف اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی به آنها استناد شود.
آثار این بخش همچون دیگر آثار این دوره از جشنواره در پلتفرمهای «فیلیمو»، «نماوا»، «هاشور» و «تیوا» به نمایش درآمده و علاقهمندان با خرید بلیت میتوانند به تماشای آن بنشینند. کیاسالار با تأکید بر ضرورت تماشای این آثار برای عامه مردم، پیشنهاد میدهد به خاطر آگاهیبخشی تأثیرگذار، این آثار هر چه سریع تر از رسانههای عمومیتر چون صداوسیما پخش شود: «در موجسوم کرونا هستیم و بعید نیست، موج چهارم را هم در پیش رو داشته باشیم. باید به فکر آموزش باشیم. بخشی از این آثار جنبه آموزشی دارد و به لحاظ فرهنگسازی روی این مستندها میشود حساب کرد. ضمن اینکه اغلب این آثار پتانسیل بالایی برای تقویت روحیه همبستگی ملی دارند. آن هم در شرایطی که به این همبستگی نیاز داریم. تلاش گروههای داوطلب و حتی سختیها و از جان گذشتگی تیم درمان هنوز هم برای افراد جامعه مکتوم است. در مستند «مدافعان» میبینیم که چطور برخی از اعضای کادر درمان در موج اول حدود ۱۳ ساعت آب و غذایشان را محدود کردهاند تا با توجه به کمبود لباس مخصوص و ضرورت تعویض آن، نیاز به دستشویی پیدا نکنند. پرستاران و پزشکانی را میبینیم که برخلاف تصور عمومی مرگ بیمار برایشان عادی نشده و در مواجهه با هر مرگ اشک میریزند و ابراز همدردی میکنند. دیدن همبستگی اقشار مختلف مردم بخصوص نسل جوان و نو که تصور و تلقی دیگری از آنها داریم نیاز امروز جامعه است. در صحنهای از «سمفونی ماسک» جوان عزیزی را میبینیم که برای توزیع اقلام بهداشتی به مناطق محروم رفته و در مواجهه با شرایط سخت آنها بیتابانه اشک میریزد و دوستانش به او دلداری میدهند. این صحنههای تأثیرگذار که تعدادشان هم کم نیست میتواند علاوه بر جنبه آموزشی و فرهنگسازی، به تغذیه روحیه ملی و همبستگی کمک کند و سرمایه اجتماعی را ارتقا دهد. اینها نصیحتها و توصیههای جدی گفتاری نیست. تصاویر مستند حقیقی است که به طور قطع اثرگذارتر خواهد بود.»
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه