ریاست جمهوری 3 دوره‌ای نشد

9 ماه پیش از پایان دومین دوره ریاست جمهوری آیت‌الله اکبرهاشمی رفسنجانی گروهی از حامیان سیاسی او یک خواسته مشخص را مطرح کردند؛ ادامه ریاست جمهوری آیت‌الله برای یک دوره دیگر. بحثی که اولین بار در سال 1373 از سوی عطاء‌الله مهاجرانی، معاون حقوقی و پارلمانی وقت رئیس جمهوری مطرح شده بود ولی به‌صورت جدی از شهریور سال 1375 و چند ماه پیش از پایان دومین دوره ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیگیری شد. در شهریور سال 1375 در جریان سفر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به اصفهان، آیت‌الله جلال‌الدین طاهری امام جمعه وقت اصفهان که عضو مجلس خبرگان قانون اساسی در سال 1358 هم بود، در جمع مردم، گفت:«اگر ما در مجلس خبرگان می‌دانستیم شخصیتی مانند جنابعالی (خطاب به آقای هاشمی) عهده‌ دار منصب ریاست‌جمهوری خواهید بود، هرگز محدودیتی را در انتخاب این مسئولیت تصویب نمی‌کردیم.» او چند روز بعد در خطبه نماز جمعه اصفهان باردیگر گفت:«ای کاش خدا بر ما منت بگذارد و آقای هاشمی رفسنجانی دوباره به مقام ریاست‌جمهوری انتخاب شود.»
۲۹ شهریور روزنامه سلام نزدیک به جریان چپ در گزارشی نوشت: «روز گذشته در راهروی مجلس این طور شایعه شد که تعدادی از نمایندگان، که اکثریت قریب به اتفاق آنها را طرفداران کارگزاران تشکیل می‌دهند، در صدد تهیه‌ یک طومار به حمایت از آقای هاشمی رفسنجانی و درخواست تمدید دوره‌ ریاست‌جمهوری هستند.» همچنین این روزنامه چند روز بعد در گزارش دیگری به نقل از عبدالله نوری نماینده مجلس (که پیش از آن مدتی مسئولیت وزارت کشور را برعهده داشت) نوشت: «مصلحت نظام اسلامی و منافع کشور ایجاب می‌کند تا دوره ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی برای بار سوم تمدید شود... بنده معتقدم نباید با استناد به منع قانون اساسی در مورد تمدید دوره ریاست‌ جمهوری آقای رفسنجانی دست‌های خود را ببندیم. از مردم می‌خواهم که به‌عنوان یک وظیفه و برای قدردانی از آقای هاشمی و استمرار برنامه‌های سازندگی و توسعه کشور نگذارند که وی کنار برود.» او همچنین در یکی دیگر از صحبت‌هایش گفت:«بنده به دور از هرگونه جناح‌بندی و خط‌ ‌بازی معتقد هستم نباید با استناد به منع قانون اساسی در مورد تمدید دوره ریاست‌جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی دست‌های خود را ببندیم و کشور و نظام اسلامی را از وجود چنین شخصیت ارزنده و شجاع و مدیری محروم کنیم.» گروهی از سیاسیون نزدیک به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حتی این موضوع را مطرح کردند که «اگر در مواردی مصلحت نظام ایجاب کند، مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند برخلاف قانون اساسی، قانون وضع کند.»
مخالفان چه می‌گفتند؟
البته طرح تمدید دوره ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، مخالفان بسیاری هم در بین فعالان و مقامات سیاسی کشور داشت. آیت‌الله محمد یزدی رئیس وقت قوه قضائیه با این موضوع مخالفت کرد و علی اکبر ناطق نوری رئیس وقت مجلس هم در سخنانی گفت:«من با این کار مخالفم. تغییر قانون اساسی به معنای این است که نیروی دیگری در کشور وجود ندارد و این توهین به مردم است و این یک ضایعه است. قانون اساسی کشور به هر مناسبتی نباید تغییر کند و اگر به هر بهانه‌ای بخواهیم قانون اساسی را زیر سؤال ببریم به معنی سست کردن قانون اساسی است.» حبیب‌الله عسگراولادی عضو ارشد مؤتلفه هم با اشاره به اینکه «قانون اساسی، حکومت موروثی و مادام‌العمر را نمی‌پذیرید»، گفت:«این تصور که شخص دیگری شایستگی احراز پست ریاست‌جمهوری را ندارد، اشتباه است. این سخن، که غیر از آقای هاشمی رفسنجانی شخص دیگری برای ریاست‌جمهوری وجود ندارد، توهین به انقلاب و توهین به رجال سیاسی و عقیم معرفی کردن انقلاب است.»
اما جدی‌ترین مخالف تمدید دوره ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، خود او بود و همین شد که حامیان سیاسی اش هم در نهایت اقدام جدی (در قالب طرح مجلس یا پیگیری از طریق مجمع تشخیص مصلحت نظام) انجام ندادند. مرحوم احمد بورقانی چند سال بعد در روزنامه شرق روایتی از دیدار خود با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نوشت که در آن آیت‌الله دلیل مخالفتش با سه دوره‌ای شدن ریاست جمهوری اش را اینگونه بیان کرده است: «زمانی که با تمدید دوره سوم ریاست‌جمهوری مخالفت کردم، با آگاهی بود و قصدم کمک به نهادینه‌ شدن دموکراسی در کشور بود. من همان زمان دریافته بودم زمان بازنشستگی‌ام فرا رسیده است... نگرانی قبلی و فعلی من افراطی‌ گری است. افراط آفت حرکت است. افراط‌ کاری، همه چیز را خراب می‌کند. گروه‌های تندرو در دوره ریاست‌ جمهوری من دست به افراط‌ کاری زدند و کارها را خراب کردند. در کشور ما اسلام شیعی طرفدارانی جدی دارد که حاضر هستند برای آن خون بدهند. حکومت پایه‌هایش عمدتاً همین مردم هستند. باید با مشی عاقلانه به دستاوردهای محدود قانع بود؛ اعتدال و تدریج. اگر مشی شما اعتدال و تدریج باشد، من حامی شما هستم؛ اما در برابر تندروی کاری نمی‌توانم انجام دهم. من با اصل توسعه سیاسی و اجتماعی موافقم ولی با افراط نمی‌توانم کنار بیایم...»