برای عادی‌سازی با اسرائیل آماده نمی‌شویم

بنفشه غلامی/ «عربستان برای عادی‌سازی با اسرائیل آماده نمی‌شود. اعتبار ریاض، بسیار بالاتر از بنیامین نتانیاهو است». این را شاهزاده «ترکی الفیصل»، رئیس سابق اطلاعات عربستان، تنها 10 روز پس از انتشار خبر دیدار «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی و «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر رژیم صهیونیستی در شهر نئوم عربستان مدعی شده است. انتشار خبر آن دیدار که می‌‌توانست نشانه‌ای از حرکت ریاض به سمت عادی‌سازی روابط با تل‌آویو باشد، باعث اعتراض‌های زیادی از سوی حامیان فلسطین شد و اکنون، اظهارات «ترکی الفیصل» در گفت‌وگویی با بخش عربی شبکه خبری «سی ان ان» ریختن آب بر آتش آن واکنش‌ها تلقی می‌‌شود.
به گزارش سایت روزنامه اماراتی «خلیج تودی»، «ترکی الفیصل» در این مصاحبه با اشاره به خبر دیدار ولیعهد عربستان و نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت: «همان طور که دیدید، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر مشاور در امور خارجی چنین دیداری را تکذیب کرد، اما رسانه‌ها آنچه را که اسرائیل منتشر می‌‌کند، دنبال می‌‌کنند و کسی توجهی به آنچه که پادشاهی عربستان منتشر کرده است، ندارد. در حالی که پادشاهی عربستان این موضوع را انکار کرده است. خود من نیز معتقدم اعتبار پادشاهی عربستان باید بسیار بالاتر از اعتبار شخصی مانند نتانیاهو باشد که در کشورش متهم به فساد است و درباره این مسأله به مردم خود دروغ می‌‌گوید. پس چرا رسانه‌ها به یک دروغگو اعتماد می‌‌کنند.» «ترکی الفیصل» سپس پا را فراتر گذاشت و درباره پرسشی درخصوص اینکه آیا مقدمات عادی سازی روابط بین عربستان و اسرائیل در حال چیده شدن است، گفت: «آمادگی برای هیچ چیزی وجود ندارد. پادشاهی عربستان در این خصوص موضع ثابتی دارد و همان طور که شاه عربستان در سخنرانی خود در شورای مشورتی عربستان گفت، مسأله فلسطین، درصدر اولویت‌های پادشاهی عربستان است و اینکه عربستان خود را متعهد به یک طرح صلح عربی می‌‌داند.»
«ترکی الفیصل» در حالی این اظهارات را بیان داشته که «المیادین» به نقل از رسانه‌های عبری فاش کرده است که عربستان به طور غیر منتظره سفر برنامه‌ریزی شده یک مقام امنیتی عالی رتبه رژیم صهیونیستی را که گفته می‌‌شود، احتمالاً «یوسی کوهن»، رئیس موساد بوده است، لغو کرد. این رسانه‌های عبری مدعی شده‌اند عربستان از اینکه خبر دیدار «محمد بن سلمان» و «نتانیاهو» فاش شده است، خشمگین هستند و دلیل لغو سفر هیأت امنیتی اسرائیل به عربستان نیز می‌‌تواند همین مسأله باشد.
 
سفر آقای داماد به عربستان
با وجود آنکه «ترکی الفیصل» هر تلاشی را برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل  رد کرده است، ناظران معتقدند هدف واقعی سفر «جارد کوشنر»، داماد و مشاور رئیس جمهوری امریکا در امور خاورمیانه به عربستان همین مسأله بوده است.
به گزارش سایت شبکه خبری «فاکس نیوز»، «کوشنر» هر چند  در احتمال بسیار آخرین سفر منطقه‌ای خود پیش از به پایان رسیدن ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، چهارشنبه شب به بهانه حل بحران همسایگان عربی خلیج فارس، وارد ریاض شد، اما یک منبع آگاه در گفت‌وگو با این شبکه تأکید کرده است: «کوشنر در سال‌های اخیر سخت روی پروژه عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل کار کرده است و این هفته نیز با همین هدف وارد ریاض شد.» بنابر این گزارش، این تلاش‌ها درحالی انجام می‌‌شود که شواهد نشان می‌‌دهد، «ملک سلمان»، پادشاه عربستان خود علاقه‌ای به عادی‌سازی روابط تا زمان حل مسأله فلسطین ندارد، اما در نقطه مقابل او، ولیعهد جوانش علاقه‌مند به جهشی در روابط ریاض با تل‌آویو است. با این حال «جیم فیلیپس»، کارشناس تحقیقات امور خاورمیانه در بنیاد «هریتج» معتقد است: «بعید است عربستان تا زمانی که ملک سلمان زنده است، توافق صلح با اسرائیل را امضا کند، زیرا هرچند محمد بن سلمان، نماد تفکر جدید سعودی‌ها به جهان پیرامون خود است، اما شاه عربستان خود را متعهد به فلسطین می‌‌داند.» در همین حال «هوارد استوفر»، استاد دانشگاه نیو هیون معتقد است احتمال مذاکره بین عربستان و اسرائیل را می‌‌توان از این منظر نیز ارزیابی کرد: «نخست اینکه عربستان می‌‌داند که بزودی تیم بایدن در امریکا روی کار می‌‌آید و می‌‌داند که دولت جدید امریکا نظر خوبی نسبت به نقش بن سلمان در قتل جمال خاشقجی ندارد. بنابراین بیش از هر چیز مایل هستند روابط خود را با دولت جدید امریکا تقویت کنند؛ پس با وجود تلاش‌های سخت کوشنر برای تقویت جایگاه اسرائیل در خاورمیانه، احتمال دارد عربستان بخواهد فعلاً در این خصوص صبوری پیشه کند.» این تغییر نگرش عربستان به مسائل خاورمیانه را می‌‌توان در اقدامات اخیر این کشور نیز مشاهده کرد. عربستان در روزهای اخیر با نگاه به تغییر مسیر امریکا در دوره بایدن، در حال حل و فصل مسائل خود با قطر و ترکیه است.
با این حال برخی ناظران مسائل خاورمیانه و امریکا معتقدند، شاید دموکرات‌های امریکا روابط خوبی با «نتانیاهو» و «بن سلمان» نداشته باشند، اما آنها نیز موضع ثابتی نسبت به اسرائیل و حمایت از آن دارند و چه بسا بدشان نیاید که عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل در دوره «ترامپ» انجام شود و آنها فارغ از چالش‌های چنین مسأله‌ای میراث دار آن شوند.