پرواز بدون توقف کرونا بخاطر برخط نبودن سامانه استعلام

زهرا کشوری
خبرنگار
آژانس‌های مسافرتی و دفاتر خدماتی به سامانه الکترونیکی وزارت بهداشت برای شناسایی مسافران مبتلا به ویروس کرونا دسترسی ندارند. سرور فروش و رزرو بلیت ایرلاین‌های ایران‌ایر و ماهان نیز در ایران وجود ندارد و نمی‌تواند به این سیستم وصل شود. در نتیجه، امکان استعلام مسافران این دو ایرلاین مادر نیز اصلاً امکان پذیر نیست. بنابراین بر خلاف ممنوعیت ورود مسافران مبتلا به کرونا به هواپیماها از سوی وزارت بهداشت، بلیت سفرهای هوایی بدون هیچ ممانعتی برای مسافران مبتلا به کرونا از سوی آژانس‌های مسافرتی و دفاتر خدماتی صادر می‌شود. پیش از این «بهنام ولی‌زاده»، سرپرست معاونت دولت الکترونیک استعلام الکترونیکی وضعیت مبتلایان به کرونا برای مسافران هوایی، ریلی و زمینی داخل کشور و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی را اجباری اعلام کرده بود. او گفته بود: «از این پس کلیه شرکت‌های هواپیمایی و نیز «ارائه‌دهنده سامانه‌های فروش بلیت مسافری به‌صورت انفرادی و چارتری» که در حال حاضر سامانه‌های آنها در دفاتر خدمات مسافربری و گردشگری کشور در حال استفاده است، ملزم هستند ضمن انجام تنظیمات فنی لازم از طریق گذرگاه خدمات الکترونیکی سروا (PGSB) که در سازمان فناوری اطلاعات ایران ایجاد و راه‌اندازی شده است، از امکان «استعلام الکترونیکی و ممانعت فروش بلیت» استفاده کنند.»
سرپرست معاونت دولت الکترونیک سازمان فناوری اطلاعات ایران، علت ایجاد این قابلیت را استعلام از افرادی دانسته است که با‌وجود آگاهی از بیماری اقدام به مسافرت با استفاده از وسایل حمل‌ونقل مسافربری می‌کنند. به‌گفته او، در این شیوه استعلام بر اساس پارامترهای ورودی از جمله کدملی و تاریخ سفر، نتیجه وضعیت ابتلای فرد به کرونا در تاریخ ارسال شده، مشخص می‌شود. چنانچه نتیجه استعلام الکترونیکی براساس تاریخ سفر او ممنوع باشد از فروش بلیت تا زمانی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوز دهد، ممانعت خواهد شد.
حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به «ایران» می‌گوید: «هیچکدام از آژانس‌ها و دفاتر خدماتی به سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وصل نیست. چنین موضوعی هم به انجمن صنفی ابلاغ نشده است.»
طبق اعلام وزارت بهداشت افراد مبتلا به کرونا تا ۱۴ روز اجازه سفر ندارند. معاون این وزارتخانه ۲۶ آبان‌ماه در دستورالعملی که با موضوع «اجتناب از جابه‌جایی مسافران به‌صورت هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای بدون دریافت نتیجه تست منفی کرونا» به معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، مدیرعامل شرکت راه‌آهن، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور ابلاغ شد، یادآوری کرده است: «بررسی‌های به‌عمل‌آمده در کشور نشان می‌دهد بسیاری از مبتلایان به کووید۱۹ با وجود دریافت جواب آزمایش مثبت PCR و آگاهی از ابتلا به بیماری، شرایط قرنطینه را رعایت نکرده و اقدام به مسافرت با استفاده از وسایل حمل‌ونقل مسافربری می‌کنند؛ لذا به‌منظور قطع زنجیره انتقال این بیماری، زیرساخت فنی مربوطه برای استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلای افراد به بیماری کووید۱۹ آماده‌سازی شده است.
وزارت بهداشت همچنین یادآور شده است که فرآیند الکترونیکی در لحظه سفر و قبل از سوار شدن مسافر و ورودش به داخل وسیله نقلیه دوباره به‌صورت الکترونیکی انجام و در صورت مثبت بودن پاسخ از سوار شدن فرد به وسیله نقلیه جلوگیری شود. رفیعی می‌گوید: «این تمهیدات باید قبل از صدور بلیت انجام شود نه زمانی که مسافر به فرودگاه می‌رود و پای گیت پرواز برگردانده می‌شود. مسافر قبول نمی‌کند هزینه‌ای ۶۰۰-۷۰۰ هزارتومانی را پرداخت کند و دم پرواز از سفر او ممانعت شود.» به اعتقاد رفیعی در بخشنامه و ابلاغیه وزارت بهداشت ناپختگی و عدم کارشناسی موج می‌زند.
او پیش‌بینی می‌کند که راهکار وزارت بهداشت برای جلوگیری از ورود مسافران مبتلا به کرونا به اتفاق خاص و مثبتی منجر نشود. او عدم صدور بلیت برای مسافران مبتلا به کرونا در ایرلاین ایران ایر و ماهان را غیرممکن می‌داند و می‌گوید: «سرور صدور بلیت این دو ایرلاین خارج از ایران است. بنابراین امکان وصل سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وزارت بهداشت به آن در حال حاضر وجود ندارد.» سیستم فروش بلیت این دو ایرلاین، سیستم رزرو بین‌المللی آمادئوس است. آمادئوس یک سیستم توزیع جهانی یا به اختصار GDS در حوزه مسافرت و توریسم در جهان است و در اروپا قرار دارد. او اعتقاد دارد در روش انتخابی وزارت بهداشت حقوق مسافر رعایت نمی‌شود. رفیعی معتقد است باید سیستمی در اختیار دفاتر قرار بگیرد که قبل از صدور بلیت از وجود بیماری کرونا در مسافر مطلع شوند، رفیعی البته به ایراد دیگری نیز اشاره می کند. او می‌گوید: «با توجه به گرانی قیمت تست کرونا بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا تست نمی‌دهند. بنابراین حتی اگر سیستم وزارت بهداشت بدون نقص بود، باز هم بسیاری از بیماران خاموش از گیت‌ها رد می‌شدند.» هتلداران نیز بخشی از صنعت گردشگری هستند که بر خط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ وزارت بهداشت وصل نیستند.
ولی‌الله تیموری، معاون گردشگری کشور در نامه‌ای به این وزارتخانه خواستار وصل جامعه هتلداران به این سیستم شده است. او می‌نویسد: «در خصوص دستورالعمل ممنوعیت جابه‌جایی مسافران مبتلا به کروناویروس بدون اخذ تست کووید۱۹، با توجه به اینکه درحال حاضر تمام تأسیسات گردشگری اقامتی و پذیرایی در بستر سامانه جامع نظارت و اطلاعات این وزارتخانه موسوم به «سامانه جانا» فعالیت می‌کنند در چارچوب بند ۱ و سایر مفاد دستورالعمل فوق‌الذکر با عنایت به اینکه سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید۱۹ از سوی آن وزارتخانه با استفاده از رابط نرم‌افزاری (وب سرویس) و براساس پارامتر (کد ملی و تاریخ سفر) نتیجه وضعیت ابتلای افراد را مشخص می‌کند، پیشنهاد می‌شود دسترسی لازم به این وزارتخانه اعطا شود تا تأسیسات گردشگری اعم از هتل، متل، میهمانپذیر، واحدهای پذیرایی و... از وضعیت مسافران مبتلا به کرونا اطلاع پیدا کرده و ضمن رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی، تمهیدات لازم را در این خصوص به عمل آورند و با قطع زنجیره از گسترش و شیوع بیشتر بیماری جلوگیری به‌عمل آید.»

نیم نگاه

رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران: سرور صدور بلیت دو ایرلاین بزرگ ایران خارج از ایران است. بنابراین امکان وصل سرویس برخط استعلام الکترونیکی وضعیت ابتلا به کووید-۱۹ وزارت بهداشت به آن در حال حاضر وجود ندارد، با توجه به گرانی قیمت تست کرونا بسیاری از بیماران مبتلا به کرونا تست نمی‌دهند. بنابراین حتی اگر سیستم وزارت بهداشت بدون نقص بود، باز  هم بسیاری از بیماران خاموش از گیت‌ها رد می‌شدند