واردات گندم فقط برای تنظیم بازار است

سهیلا یادگاری
خبرنگار
 حمایت از کشت گندم و افزایش 1300 تومانی نرخ خرید تضمینی گندم در سال 1400 دو عامل تعیین‌کننده در افزایش کشت گندم در سال زراعی 1400-1399 است. براساس گزارش مرکز آمار در‌خصوص قیمت محصولات کشاورزی، در فصل بهار امسال قیمت آزاد یک کیلوگرم گندم در کل کشور 2 هزار و 410 تومان بوده است. بنابراین افزایش قیمت خرید تضمینی به 4 هزار تومان افزایش بیش از 65 درصدی قیمت گندم را نشان می‌دهد. این عدد بیشترین افزایش نرخ خرید تضمینی گندم  یک سال را نشان می‌دهد. نرخ خرید تضمینی گندم در سال92 معادل 400 تومان بود. ارقام نشان می‌دهد ادامه خودکفایی در تولید محصول استراتژیک گندم با برنامه‌های حمایتی از طرف دولت، ادامه یافته است. به همین دلیل در سال‌های اخیر کشت گندم روند با ثبات و رو به افزایشی دارد. اسماعیل اسفندیاری‌پور، مجری طرح گندم وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و‌گو با «ایران» تأمین کود و بذر را علت دیگر افزایش سطح زیرکشت گندم عنوان کرد و گفت: هزینه کشت بویژه در کشت دیم اضافه نشده است.
قبل از شروع کشت گندم در سال زراعی جدید، گزارش‌هایی در برخی رسانه‌ها در مورد احتمال کاهش تولید به‌خاطر افزایش هزینه‌ها منتشر شد. اکنون که به پایان زمان کشت گندم رسیده‌ایم، این نگرانی برای کاهش تولید را تأیید می‌کنید؟
خیر. چون آمارها برخلاف گمانه‌زنی‌ها افزایش سطح زیر کشت را نشان می‌دهد، البته این آمارها تا 12 آذرماه است و کشت گندم همچنان ادامه دارد. اما مقایسه میزان کشت از ابتدای شروع سال زراعی تا 12 آذرماه نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد سطح زیرکشت گندم 6 میلیون هکتار افزایش یافته است. به عبارتی سطح زیرکشت تاکنون 300 هزار هکتار معادل 6.2 درصد رشد دارد. ما منتظر آمارهای نهایی هستیم و ممکن است آخرین آمار افزایش بیشتری را نشان دهد. مجموع سطح زیر کشت گندم در طول دهه 90 (97-1390) روند کاهشی (از 8.5 میلیون هکتار به 5.4 میلیون هکتار) و میزان تولید (از 8.8 میلیون تن به 13.6 میلیون تن) افزایشی بوده است که این موضوع به معنای بهبود وضعیت عملکردی تولید گندم در کشور است.
سطح زیر کشت دیم بیشتر شده است یا کشت آبی؟
در هر دو نوع کشت افزایش را داریم. سطح کشت آبی از یک میلیون و 184هزار هکتار در سال 98 به یک میلیون و 440 هزار هکتار در سال 99 رسیده که افزایش 6.7 درصدی (96 هزار هکتار) را نشان می‌دهد. کشت دیم هم از 3 میلیون و 105 هزار هکتار سال گذشته به 3 میلیون و 340 هزار هکتار در سال99 رسیده که افزایش 6.1 درصدی (203 هزار هکتار) را نشان می‌دهد.
امسال مجموع سطح کشت گندم چقدر است؟
تاکنون بیش از 6 میلیون هکتار (2 میلیون هکتار آبی و 4 میلیون هکتار دیم) از زمین‌های ما زیر کشت گندم رفته است که 85 درصد برنامه کشت را محقق کرده است البته با توجه به اینکه آمار مربوط به 12 آذر است باید ببینیم تا آخر زمان کشت چند درصد برنامه محقق می‌شود. تاکنون 89 درصد برنامه کشت دیم و 77 درصد برنامه کشت آبی اجرا شده است.
کدام استان بیشتر کشت گندم را دارد؟
تاکنون استان کردستان با 600 هزار هکتار سطح بیشترین کشت گندم را دارد. کشت در مناطق سردسیر مانند استان‌های غربی و شمال غربی پایان یافته اما در استان‌های گرمسیر مانند خوزستان کشت ادامه دارد. در نواحی ساحل خزر مانند گلستان و استان‌های اقلیم گرم و خشک جنوب همچون خوزستان و اقلیم‌های مشابه تا دهه نخست دی ماه ادامه خواهد داشت.
پس با توجه به افزایش سطح زیر کشت، باید منتظر افزایش تولید گندم در سال آینده باشیم؟
بله. البته شواهد این را نشان می‌دهد، اما شرایط آب و هوایی و عوامل دیگر در طول زمان کشت بسیار اهمیت دارد. بارندگی‌ها تاکنون بسیار خوب بوده و ما افزایش متوسط بارش سالانه و بلندمدت را داریم. اگر بارش‌ها ادامه داشته باشد قطعاً تولید هم افزایشی خواهد بود. وضعیت بارندگی برای استان خوزستان که بزرگترین تولیدکننده گندم کیفی درجه یک کشور است، بسیار عالی بوده است.
سال گذشته بارها اعلام شد که میزان تولید برای نیاز مصرفی کافی است و واردات گندم نخواهیم داشت. اما گزارش‌ها از بنادر شمالی و جنوبی واردات گندم مصرفی را تأیید می‌کند.
سال زراعی گذشته حدود 13.6 میلیون تن گندم تولید شده است که کفاف نیاز را می‌دهد. تمام گندم وارداتی برای ذخایر استراتژیک و تنظیم بازار است و ما کمبودی در بازار مصرف نداریم. حدود 10 میلیون مصرف نانوایی‌ها و مابقی مصارف صنف و صنعت است. بنابراین آمار ما کمبودی در تأمین گندم را نشان نمی‌دهد.
افزایش هزینه‌های تولید در کشت گندم چقدر است؟
افزایش هزینه تولید کنترل شده است، مخصوصاً در کشت دیم هزینه‌ای اضافه نشده است. افزایش قیمت خرید تضمینی هم داریم که باعث کاهش اثر هزینه‌ها می‌شود. امسال بذر و کود هم بموقع تأمین شد. مشکل ما فقط کود فسفاته است که در آن دچار کم مصرفی هستیم. البته با تأمین بذر مناسب و ریزمغذی‌ها تلاش کردیم آثار کاهش مصرف کود را کم کنیم. با توجه به افزایش حدود ۲۰ درصدی تولید و توزیع بذر گواهی شده گندم در مقایسه با مصرف بذر گواهی شده سال زراعی قبل و استقبال خوب کشاورزان از کشت گندم در سال‌جاری، تاکنون علاوه بر برنامه بذر رسمی برای تأمین نیاز کشاورزان، مقادیر لازم دانه گندم از انبارها توسط سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها پیش‌بینی شده که در مرحله فرآوری و توزیع بین گندمکاران است. موضوع دیگر افزایش هزینه‌های خرید تضمینی در بودجه سال 1400 است که این امید را به کشاورزان می‌دهد که سود بیشتری از کشت گندم نصیب آنها می‌شود. یارانه خرید تضمینی گندم و نان، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، معادل ۲۲ هزار میلیارد تومان تعیین شده که در مقایسه با سال قبل ۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این رقم در مقایسه با ۱۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان سال ۹۹، حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان افزایش دارد. در لایحه بودجه همچنین ۲۴۸۰ میلیارد تومان یارانه برای نهاده‌ها، عوامل تولید و خرید تضمینی محصولات بخش کشاورزی پیش‌بینی شده است.