درقدمگاه عشق و موسیقی

گروه فرهنگی/ «درباره دهلوی سخن بسیاراست و باید کتاب‌ها نوشته شود البته نه فقط از ارتباط با شخص او بلکه طی سال‌ها فعالیتی که درهنرستان داشته است» این بخشی از صحبت‌های حسین علیزاده در مراسم بزرگداشت استاد خود حسین دهلوی است؛ مراسمی که شامگاه جمعه به‌صورت آنلاین از یکی از صفحات اینستاگرام پخش شد. او  آثار ارزنده‌ای همچون اپرای «خسرو و شیرین»، «باله بیژن و منیژه» و اپرای «مانی و مانا» را به دنیا معرفی کرد. در مراسم بزرگداشت این هنرمند که اجرای آن را شهرام صارمی و مسعود توکلی برعهده داشتند، بخشی از برنامه به‌صورت ویدئو منتشر شد که اختصاص داشت به صحبت‌های حسین علیزاده، احمد پژمان، کامبیز روشن روان و سوسن اصلانی همسر زنده یاد حسین دهلوی.
دهلوی علم و عشق را به ما آموخت
حسین علیزاده در سخنان خود گفت: «سال اول هنرستان بودم تمامی استادان، حتی استادان دروس دیگر، زمانی که اسم خالقی می‌آمد بغض می‌کردند و نگرانی مدیریت هنرستان پس از او وجود داشت اما حسین دهلوی با حضور مؤثرش در هنرستان، فعالیت‌های آن را پربارتر کرد و افتخارم این است در گزینش هنرستان ایشان از من امتحان گرفت...  واقعیت این است فردی که درهنر تحصیل می‌کند باید هنرمند پرورش دهد نه تکنیسین و استاد دهلوی اینگونه بود و به همین دلیل بر رفت و آمد دانشجویان هم حساسیت داشت...و جا دارد از دو استاد پورتراب و فرهاد فخرالدینی یاد کنم که دهلوی را یاری ‌کردند و بجز خصوصیات هنری، در مدیریت مانند دهلوی وسواس داشتند و دهلوی دقت نظر خوبی در انتخاب آنها داشت.  دهلوی در زمان حضورش در هنرستان آثار با ارزشی خلق کرد و هیچ گاه جا پای کسی نگذاشت چرا که الگویش استاد صبا بود.  او برای هنرستان غنیمتی بود و امیدوارم هنرستان بازهم به آن روزها برسد و روح دهلوی درهنرستان موسیقی جاری خواهد بود. برای دهلوی درود کافی نیست او عشق را به ما یاد داد.»
هنرمندی آشنا و مسلط به موسیقی ایرانی
احمد پژمان در این بزرگداشت مجازی از اولین کارش و رفتار دهلوی سخن گفت: «اولین اپرایی که نوشتم، بسیار مورد پسند دهلوی قرار گرفت، زیرا اثرم خیلی ایرانی بود، مانند آثار خودش. «نغمه روستایی» هم اولین کار آهنگسازی‌ام بود که نوشتم اما درزمان انجام این کار حرفی به او نزدم و بدون اجازه‌اش آهنگ می‌نوشتم و بعدها متوجه شد و چندین سال بعد هم این قطعه را برای کر تنظیم کرد و روی آن شعر گذاشت. با اطمینان می‌گویم حسادت هیچ گاه در وجود او رخنه نکرد و در همه حال با همان انگیزه و انرژی مثبتی که داشت مشوق همه بود. البته ما برای پول کاری انجام نمی‌دادیم اما دهلوی بابت آثاری که می‌ساختیم دستمزد می‌داد و نظرش این بود ارکستر خوراک می‌خواهد. زنده‌یاد دهلوی در آهنگسازی از موسیقی اصیل ایرانی بهره بسیار ‌برد و فقط از تکنیک‌های غربی استفاده ‌کرد و این یکی از ویژگی‌های او بود.»
معلمی مدبر و تأثیرگذار
کامبیز روشن‌روان به نحوه آشنایی خود و مرحوم دهلوی اشاره کرد: «آشنایی من با زنده‌یاد دهلوی به اوایل دهه چهل برمی‌گردد. او درانتخاب معلمان هنرستان و وضعیت هنرجویان بسیار وسواس بود و درواقع مدیری مدبر بود و در تدریس و کارهای مدیریتی سختگیر، اما در کنار سختگیریش او را یکی از بزرگان موسیقی می‌دانم و در واقع بهتر است بگویم دهلوی تأثیر بسیاری بر موسیقی معاصر ایران گذاشت و در مدت زمانی که مدیریت هنرستان موسیقی ملی را برعهده داشت توانست تحولی شگرف ایجاد کند و شاگردانی تربیت کرد که امروز هریک جزو بزرگان موسیقی هستند. آثار موسیقایی دهلوی ساختار نوینی دارند که از منظر تاریخی می‌تواند ادامه منطق و دیدگاه آثار خالقی باشد در حالی که شاگرد او نبوده است.»
 دوران طلایی هنرستان موسیقی
سوسن اصلانی همسر دهلوی یکی از سخنرانان مراسم بود: «دهلوی شخصیت خاص خود را داشت و در اخلاق و هنر و حتی مدیریتش انسان والایی بود و از او درس‌های بسیار آموختم. من از ابتدای هنرستان و پس از آن هم از وجود دهلوی بسیار بهره بردم و باعث شد بعدها کارم را گسترش دهم. دهلوی در کار تدریس و مدیریت بسیار جدی بود و به همین دلیل 10 سال مدیریتش در هنرستان را بهترین دوره هنرستان می‌دانند و ثمره آن را در میان هنرمندان می‌بینیم.» در بخش لایو (زنده) برنامه علی رهبری از شاگردان این هنرمند صحبت‌هایی ارائه کرد.
 نگاه تأثیرگذار به تلفیق شعر و موسیقی
علی رهبری از شاگردان قدیمی دهلوی است: «استاد دهلوی فقط برایم یک معلم نبود، بلکه راهنمای بزرگی در زندگی من بوده و است. آشنایی و حضورم در ارکستر پایور از طریق او بود و تأثیر بسیاری در آهنگسازی من ایجاد کرد... خیلی‌ها دهلوی را نفهمیدند. اگر شاگردان هنرستانی‌ اش، پس از او مسئولیت می‌گرفتند، احتمال اینکه سبک ایشان ادامه پیدا کند وجود داشت. اما بعد از سی سال دیدم، عده‌ای آمده‌اند و جای دهلوی را گرفته‌اند درحالی که هنرستانی هم نبودند...یکی از گام‌های بزرگ او در موسیقی، توجه به تلفیق شعر و موسیقی است. آن زمان من در ارکستر صبا شاهد بودم که در شعر و موسیقی وزنه‌ای ایجاد کرد. در حالی که تا پیش از آن برای موسیقی سنتی ارزشی قائل نمی‌شدند و هنرمندان را مطرب می‌پنداشتند، اما دهلوی این نگاه را تغییر داد.» در پایان این برنامه هم هومن دهلوی (فرزند زنده‌یاد حسین دهلوی) دقایقی درباره پدرش صحبت کرد.