پاسخ زنده‎یاد حسن نراقی به اینکه «چرا درمانده‎ایم؟»

درمان دست خود مردم است




سیامک زند رضوی
جامعه‎شناس و استاد دانشگاه
برای رفتن به‌سمت حقیقت باید ابتدا وضعیت را خوب مشاهده کرد، پرسش‎های خوبی طرح کرد و سپس به‌دنبال راه‎حل بود.
حسن نراقی با اینکه همواره به‌سمت این راه‏‌حل‏‌ها می‏ رفت، فروتنانه می‏ گفت: درمان در دست خود مردم است.
عرصه «جامعه‏ شناسی مردم‏ مدار‏» دو زیرمجموعه دارد: نخست آنکه، جامعه‏‌شناس مردم‏ مدار، بینش، دانش و روش  جامعه‏ شناسی را با خود از دانشگاه بیرون می‏‌آورد و در کنار جنبش‏ ها و گروه‏ های اجتماعی وارد فعالیت می‌شود و کمک می‏ کند کسانی که در این عرصه برای بهبود اجتماعی و اقتصادی زندگی خود فعالیت می‏‌کنند، کارشان را با استفاده از بینش و روش‏ های جامعه‏ شناسانه و دانش جامعه‏ شناسی بهتر پیش ببرند تا حوزه عمومی و جامعه مدنی تواناتر شود. و این پایگاهی است که حسن نراقی به آن تعلق داشت؛ و پیش از همه، شهروندان این موضوع را بخوبی دریافتند و به‌همین سبب هم کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی» او به مراتب بیشتر از کتاب
جامعه‏ شناسان حرفه‏ای، سیاستگذار، مردم‏ مدار یا انتقادی چاپ و تجدید چاپ شد. کار او زیرمجموعه جامعه‏ شناسی مردم‏ مدار است که در حقیقت به مسائل شهروندان می‏ پردازد و سعی می‏ کند که با طرح پرسش‏ هایی آن مسائل را روشن‎تر کند و درباره مسائل روز صحبت کند. کاری که حسن نراقی انجام دادند، عبارت بود از پرسشگری و پرسشگرانه زیستن و طرح پرسش‎های اصولی درباره مسائل شهروندان در یک دوره معین تاریخی. ایشان همه چیز را تعمیم می‏ دهند و نمونه مثالی برای تاریخ ما می‏ سازند. اگر دقیق‏ تر و با جزئیات بیشتری کتاب او را مطالعه و عبارت‏ های آن را کند و کاو کنیم، در واقع در یک دوره معینی بین سال‎های 1360 تا 1380 او ویژگی‏ های جامعه ایرانی را تفکیک کرده و این نمونه‏ های مثالی را ساخت. برای این شکل بازنمایی حسن نراقی هم در جامعه‏ شناسی جایگاه ویژه‏ ای دارد.
زنده یاد دکتر صدیقی، بنیانگذار جامعه‎شناسی در ایران، درسی به‌نام «اجتماعیات در ادبیات فارسی» داشتند که هر کدام از این نمونه‏ های مثالی را به دانشجویان به‌عنوان تکلیف می‏ دادند تا در ادبیات جست‏ وجو کنند و ریشه‏ های آن را در تاریخ بیابند.
در واقع حسن نراقی با نگارش کتاب «جامعه‎شناسی خودمانی» چنین پیامی به شهروندان داده است که نخست پرسشگر باشیم و سپس پاسخ را ابتدا در خود و بعد در پیرامون خود جست‏ وجو کنیم. این کار با این هدف انجام می‎شد که به سمت حقیقت حرکت کنیم همانگونه کاری که حسن نراقی در روزگار مدرن‎تر انجام داد، همان قدمِ نخستی است که واتسلاف هاول و تیمشان انجام دادند و در کتاب «قدرت بی‌قدرتان» به فارسی ترجمه شده است. مرحوم نراقی همواره می‏ گفت: درمان در دست خود
مردم است.

آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7498/16/561145/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها