پاسخ زندهیاد حسن نراقی به اینکه «چرا درماندهایم؟»
درمان دست خود مردم است
سیامک زند رضوی
جامعهشناس و استاد دانشگاه
برای رفتن بهسمت حقیقت باید ابتدا وضعیت را خوب مشاهده کرد، پرسشهای خوبی طرح کرد و سپس بهدنبال راهحل بود.
حسن نراقی با اینکه همواره بهسمت این راهحلها می رفت، فروتنانه می گفت: درمان در دست خود مردم است.
عرصه «جامعه شناسی مردم مدار» دو زیرمجموعه دارد: نخست آنکه، جامعهشناس مردم مدار، بینش، دانش و روش جامعه شناسی را با خود از دانشگاه بیرون میآورد و در کنار جنبش ها و گروه های اجتماعی وارد فعالیت میشود و کمک می کند کسانی که در این عرصه برای بهبود اجتماعی و اقتصادی زندگی خود فعالیت میکنند، کارشان را با استفاده از بینش و روش های جامعه شناسانه و دانش جامعه شناسی بهتر پیش ببرند تا حوزه عمومی و جامعه مدنی تواناتر شود. و این پایگاهی است که حسن نراقی به آن تعلق داشت؛ و پیش از همه، شهروندان این موضوع را بخوبی دریافتند و بههمین سبب هم کتاب «جامعهشناسی خودمانی» او به مراتب بیشتر از کتاب
جامعه شناسان حرفهای، سیاستگذار، مردم مدار یا انتقادی چاپ و تجدید چاپ شد. کار او زیرمجموعه جامعه شناسی مردم مدار است که در حقیقت به مسائل شهروندان می پردازد و سعی می کند که با طرح پرسش هایی آن مسائل را روشنتر کند و درباره مسائل روز صحبت کند. کاری که حسن نراقی انجام دادند، عبارت بود از پرسشگری و پرسشگرانه زیستن و طرح پرسشهای اصولی درباره مسائل شهروندان در یک دوره معین تاریخی. ایشان همه چیز را تعمیم می دهند و نمونه مثالی برای تاریخ ما می سازند. اگر دقیق تر و با جزئیات بیشتری کتاب او را مطالعه و عبارت های آن را کند و کاو کنیم، در واقع در یک دوره معینی بین سالهای 1360 تا 1380 او ویژگی های جامعه ایرانی را تفکیک کرده و این نمونه های مثالی را ساخت. برای این شکل بازنمایی حسن نراقی هم در جامعه شناسی جایگاه ویژه ای دارد.
زنده یاد دکتر صدیقی، بنیانگذار جامعهشناسی در ایران، درسی بهنام «اجتماعیات در ادبیات فارسی» داشتند که هر کدام از این نمونه های مثالی را به دانشجویان بهعنوان تکلیف می دادند تا در ادبیات جست وجو کنند و ریشه های آن را در تاریخ بیابند.
در واقع حسن نراقی با نگارش کتاب «جامعهشناسی خودمانی» چنین پیامی به شهروندان داده است که نخست پرسشگر باشیم و سپس پاسخ را ابتدا در خود و بعد در پیرامون خود جست وجو کنیم. این کار با این هدف انجام میشد که به سمت حقیقت حرکت کنیم همانگونه کاری که حسن نراقی در روزگار مدرنتر انجام داد، همان قدمِ نخستی است که واتسلاف هاول و تیمشان انجام دادند و در کتاب «قدرت بیقدرتان» به فارسی ترجمه شده است. مرحوم نراقی همواره می گفت: درمان در دست خود
مردم است.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه