اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد

جان بولتون / مشاورامنیت ملی سابق ترامپ / مترجمان: مسعود میرزایی و بهجت عباسی

آخرین صحبت‌ها با پوتین در مسکو

بعد از خروج خبرنگاران از محل دیدار، پوتین گفت که گزارش‌های مربوط به دیدارهای قبلی من با مقامات روسیه را ملاحظه کرده و آنها ارزش زیادی برای ارتباطات ما قائل هستند. او همچنین اظهارداشت که همیشه از دیدن من خوشحال می‌شود. ما در مورد مواضع دو کشور در قبال «آی‌ان‌اف» به‌طور مفصل صحبت کردیم اما آنچه واقعاً مورد علاقه و توجه رئیس جمهوری روسیه بود، تحولات بعد از ترک این پیمان توسط امریکا بود. او می‌گفت: «خُب بعدش چی؟» منظورش این بود که ما در ارتباط با استقرار نیرو و تجهیزات نظامی در اروپا چه فکری در سر داریم؟ من در پاسخ بار دیگر به این مطلب اشاره کردم که امریکا و روسیه تنها دو کشوری هستند که در چارچوب پیمان «آی‌ان‌اف» قرار گرفته‌اند و من از صحبت‌های قبلی شما این را دریافته‌ام که روسیه تأثیرات راهبردی این واقعیت را درک می‌کند، واقعیتی که بیشتر به قابلیت‌های رو به رشد چین در حوزه موشک‌های بالستیک و گلایدرهای مافوق صوت مربوط می‌شود. پوتین تأیید کرد که واقعیات مربوط به چین و اینکه امریکا و روسیه تنها دو کشور پایبند به «آی‌ان‌اف» هستند را می‌پذیرد ولی در عین حال گفت که هرگز تمایل ندارد از این پیمان خارج شود. وی افزود: در شرایط فعلی نفس خروج امریکا از «آی‌ان‌اف» به اندازه برنامه‌های آتی واشنگتن پس از ترک این پیمان اهمیت ندارد. من در پاسخ گفتم که امریکا هنوز تصمیم نهایی را در ارتباط با نحوه استقرار تجهیزات نظامی خود در اروپا اتخاذ نکرده است. این نکته‌ای بود که در کنفرانس خبری پس از دیدار با پوتین نیز مورد تأکید قرار دادم. به‌نظر می‌رسید پوتین بیشتر نگران این بود که ما پس از پایان «آی‌ان‌اف» قرار است چه چیزهایی را در اروپا مستقر کنیم و بالاخره چند روز بعد در همان هفته او راهی را برای ارعاب اروپایی‌ها پیدا کرد و مدعی شد که امریکایی‌ها به‌دنبال بازگشت به تقابل‌های دوران جنگ سرد و بویژه اواسط دهه 1980 هستند که بحران استقرار موشک‌های «پرشینگ 2» در قاره اروپا نمونه‌ای از این تقابل‌ها بود. پوتین همین نکته را به‌صورت علنی هم مطرح و تهدید کرد هر کشوری که برخلاف مفاد «آی‌ان‌اف» موشک‌های امریکایی را در خاک خود بپذیرد، هدف قرار خواهد گرفت؛ البته خود روسیه پیشتر با استقرار موشک‌های میانبرد در بندر کالیننگراد و با سایر اقداماتش، پیمان «آی‌ان‌اف» را نقض کرده بود و در واقع یکی از دلایل اصلی در پشت طرح خروج امریکا از این پیمان همین اقدامات ناقض «آی‌ان‌اف» توسط مسکو بود.
پوتین سپس با یادآوری این نکته که هر دوی ما وکیل و حقوقدان هستیم، گفت: ما می‌توانیم تا خود صبح این بحث‌ها را ادامه دهیم و برای هم استدلال حقوقی کنیم و چند شوخی و جوک هم در ارتباط با کار وکلا رد و بدل کردیم. در ادامه این دیدار ما مواضع خود را درباره پیمان استارت جدید مطرح کردیم و من مجدداً بر منافع بازگشت به پیمانی نظیر مدل موافقتنامه 2002 مسکو تأکید کردم. سپس پرسیدم؛ ما چرا باید رنج و عذاب مذاکره مجدد درباره استارت جدید را به جان بخریم؟ به‌عنوان مثال به مذاکره در مورد کاهش یا محدود کردن سلاح‌های تاکتیکی اشاره کردم و گفتم که این موضوع با توجه به زرادخانه عظیم روسیه، برای امریکا اهمیت زیادی دارد. تأکید کردم ما قصدی برای خروج از پیمان استارت جدید نداریم ولی در عین حال تقریباً مطمئن هستیم که نباید اجازه دهیم این پیمان به همین راحتی برای یک دوره پنج ساله دیگر تمدید شود. روسیه و تقریباً همه اعضای دموکرات مجلس سنا خواهان تمدید این پیمان بودند. خوشبختانه ما از این موضوع کشدار که چه کسی استارت جدید یا «آی‌ان‌اف» را نقض می‌کند یا چه کسی آنها را نقض نمی‌کند، سریعاً عبور کردیم ولی من تأکید کردم که چنین موضوعات پیچیده و انحرافی نشان داد که پیمان‌هایی نظیر «آی‌ان‌اف» و استارت جدید به جای اینکه سازنده و در راستای اهداف پر طرفداری مثل تنش زدایی باشند، چقدر می‌توانند مخرب و آسیب زا باشند.
پوتین در مورد سوریه نیز تأکید کرد که روسیه نیازی به حضور ایرانی‌ها در آن کشور ندارد و کار درست برای هر دو کشور امریکا و روسیه این است که آنها را به خروج از سوریه ترغیب کنند. من خروج امریکا از توافق هسته‌ای ایران را یادآوری کردم و گفتم که واشنگتن تحریم‌های هسته‌ای را مجدداً علیه ایران اعمال کرده و ما انتظار داریم این تحریم‌ها کاملاً گزنده و تأثیرگذار باشند. همچنین گفتم که این تحریم‌ها برای ترغیب کردن ایران به خروج از سوریه قابل معامله نیستند. پوتین گفت که استدلال ما را درک می‌کند و دیدگاه ما در مورد خسته شدن مردم از نظام را می‌پذیرد. البته او در عین حال هشدار داد که اگر امریکا جنگ اقتصادی علیه ایران اعلام کند، چنین اقدامی منجر به تقویت حمایت مردم از نظام می‌شود. من توضیح دادم که چرا ما در واشنگتن موضوع را این گونه نمی‌بینیم و چرا تحریم‌های سنگین باعث کاهش حمایت عمومی از نظام می‌شود، نظامی که از قبل هم تحت فشار شدیدی قرار داشته است. پوتین اذعان کرد که هر دو کشور نظرات خاص خود را درباره نحوه تعامل با ایران دارند و باید منتظر ماند و دید کدام رویکرد از کارایی لازم برخوردار است. پوتین در ادامه با سیاست‌ها و مواضع امریکا در قبال عربستان سعودی و قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار مخالف دولت ریاض (در کنسولگری عربستان در استانبول) شوخی کرد و گفت: اگر امریکا به عربستان سعودی تسلیحات نفروشد روسیه این کار را خواهد کرد. به نظر من بدون تردید روسیه این کار را انجام می‌داد و این موضوع اصلاً شوخی نبود و به همین دلیل ترامپ نمی‌خواست قراردادهای تسلیحاتی در حال انجام با دولت عربستان را ملغی کند. دیدار من با پوتین حدود ساعت هفت و پنج دقیقه عصر و بعد از نزدیک به یک ساعت و 45 دقیقه پایان یافت. وقتی که برای خداحافظی دست می‌دادیم رئیس جمهوری روسیه لبخندی زد و گفت که من شبیه قفقازی‌ها هستم (پوتین بعداً در روز 11 نوامبر و در یکصدمین سالروز پایان جنگ جهانی اول در پاریس به ترامپ گفت که مذاکرات خوبی با من داشته و اینکه من فردی بسیار حرفه‌ای و مصمم هستم. هرچند این حرف‌ها هیچ تأثیری بر ترامپ نداشت.)
من در پایان ملاقات هایم با مقامات روسیه با این احساس مسکو را ترک کردم که روس‌ها همیشه از اینکه ما را متهم می‌کنند خوشحال و راضی هستند و این بار بویژه با وجود اروپایی‌های همیشه نگران یک تلاش تبلیغاتی منفی را علیه خروج ما از «آی‌ان‌اف» آغاز خواهند کرد که اگرچه می‌تواند آزاردهنده باشد ولی تهدید‌آمیز نخواهد بود. من شخصاً یک تلاش تبلیغاتی گسترده یا اقدامی که بتواند خروج نهایی ما را از پیمان «آی‌ان‌اف» عقیم و ناکام سازد، نمی‌دیدم. همزمان توجیه متحدان ما در ناتو، در مقر این سازمان در بروکسل و سایر پایتخت‌های اروپایی بخوبی پیش می‌رفت. در مسیر بازگشتم به واشنگتن در تفلیس پایتخت گرجستان توقف کوتاهی برای سوختگیری داشتیم. در این فاصله با استولتنبرگ تلفنی صحبت کردم که گفت حالا تعداد بیشتری از متحدان‌مان در ناتو منطق ما را در قبال پیمان «آی‌ان‌اف» درک می‌کنند. او در عین حال اعلام کرد که هنوز هم چند کشوری هستند که در مقابل پذیرش این واقعیت که روسیه این پیمان را نقض کرده است، مقاومت می‌کنند.