موگرینی: اول اجرای کامل برجام بعد مذاکره

گروه سیاسی/ با مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری امریکا و پیروزی جو بایدن، نامزد دموکرات این کشور، گمانه‌زنی‌ها پیرامون چشم‌انداز اجرای توافق هسته‌ای و امکان بازگشت امریکا به این توافق افزایش یافته است. پیش‌تر «بایدن» وعده داده بود در صورت حضور در کاخ سفید اجرای تعهدات برجامی امریکا را از سرخواهد گرفت. وعده‌ای که به گفته مقام‌های ایرانی باید بدون اما و اگر و هیچ پیش‌شرطی صورت گیرد. این موضع را فدریکا موگرینی، مسئول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا که برجام در دوره مسئولیتش حاصل شد، تکرار کرده است. موگرینی در گفت‌وگویی مجازی با اندیشکده امریکایی «شورای آتلانتیک» گفت که مادامی که برجام به طور کامل از سوی همه طرف‌ها اجرا نشود، ایران وارد مذاکره جدید نخواهد شد. وی برداشتن گام‌های جدید برای مذاکره را تنها پس از اجرای کامل برجام امکانپذیر دانست.
همزمان با این موضعگیری هم «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه و « وانگ یی»، وزیر خارجه چین در گفت وگویی تلفنی درخصوص مسائل مهم بین‌المللی ازجمله مسأله حفظ برجام گفت و گو کرده و بر لزوم حفظ این توافق و حل و فصل وضعیت پیچیده جاری پیرامون آن تأکید کردند. چین و روسیه از طرف‌های برجام هستند که برخلاف کشورهای غربی با تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران مخالفت می‌کنند و خواهان اقدامات عملی برای حفظ این توافق بین‌المللی و اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره برنامه هسته‌ای ایران هستند.
تأکید دو عضو غیر اروپایی برجام بر حفظ این توافق در حالی است که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان اخیراً در گفت‌وگو با روزنامه ایران یادآور شد که امریکا هنوز عضو سازمان ملل متحد است و اگر تعهدات خود را آنطور که در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت آمده است، بدون هیچ پیش شرطی اجرا کند، ایران هم تعهدات خود را ذیل برجام اجرا می‌کند. ظریف البته این را هم اضافه کرد که اگر امریکا بعد از اجرای تعهداتش در قالب این قطعنامه مایل به برگشت به توافق هسته‌ای باشد، آن وقت باید با ایران درباره نحوه انجام این بازگشت مذاکره کند.
درخواست دوباره تروئیکای اروپایی از ایران
این در حالی است که فرانسه، آلمان و انگلیس با وجود ناکامی در تحقق منافع اقتصادی ایران بعد از خروج یکجانبه امریکا از برجام دو روز پیش با صدور بیانیه‌ای مدعی شدند که ایران توافق هسته‌ای را نقض کرده است.
این 3 کشور اروپایی در بیانیه خود که خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر شده است، مدعی شده‌اند که علی‌رغم تلاش‌های مبتنی بر «حسن نیت» آنها، ایران اقدامات متعددی در نقض این توافق انجام داده است. آنها همچنین از حسن نیت خود برای حفظ برجام سخن گفته‌اند و به تلاش‌های ناکام خود از جمله ایجاد ساز و کار مالی اینستکس و تلاش‌هایی اضافی جهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران اشاره کرده‌اند.
سه کشور اروپایی در ادامه مدعی شده‌اند: «با وجود این، علی‌رغم این تلاش‌های مبتنی بر حسن نیت، ایران اکنون یک سال و نیم است که مرتکب اقدامات متعددی در نقض جدی تعهدات هسته‌ای خود شده است. ما کماکان به‌شدت از اقدامات ایران که در حال تهی کردن توافق از مزایای اصلی آن در زمینه منع اشاعه است نگرانیم.» آنها در ادامه خواستار بازگشت ایران به اجرای تعهدات برجامی خود شده‌اند. همزمان با صدور این بیانیه بود که «بن والاس» وزیر دفاع انگلیس در گفت‌وگو با شبکه «اسکای نیوز» هم از ایالات متحده درخواست کرد تا از برجام حمایت کند. ادعای نقض برجام از سوی ایران به گام‌های کشورمان برای کاهش تعهدات برجامی خود اشاره دارد که در واکنش به عدم انجام تعهدات اروپایی‌ها در تأمین منافع ایران و در پی خروج امریکا از برجام انجام شده است. با این حال مقامات مسئول کشورمان بارها تأکید کرده‌اند در صورت انجام تعهدات طرف مقابل و تأمین منافع ایران، تهران هم بلافاصله به انجام تعهدات خود برمی‌گردد.
کمی بعد از درخواست اروپا از ایران برای اجرای همه تعهدات برجامی‌اش، «الیوت آبرامز»، نماینده ویژه دولت امریکا در امور ایران در مصاحبه‌ای با «الشرق‌الاوسط» مدعی شده که کشورهای اروپایی خواستار تمدید «بندهای زوال‌پذیر برجام» هستند. منظور از «بندهای زوال‌پذیر» در برجام که با نام «بندهای غروب آفتاب» هم شناخته می‌شود بندهایی در توافق هسته‌ای است که محدودیت‌های تعریف‌شده ذیل آنها برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران بعد از دوره‌های زمانی مشخص منقضی می‌شوند. این مقام امریکایی در حالی چنین ادعایی را مطرح کرده است که پیش‌تر این درخواست از سوی دونالد ترامپ با هدف مذاکره مجدد درباره برجام مطرح شده بود.
وندی شرمن: مذاکره مجدد درباره برجام دشوار است
در پی اعلام مواضع ایران و تأکید مقام‌های اروپایی مبنی بر لغو بدون پیش‌شرط تحریم‌ها از سوی امریکا، «وندی شرمن» مسئول وقت تیم مذاکره‌کننده امریکا در مذاکرات هسته‌ای هم در گفت‌وگویی با یک شبکه رادیویی بین‌المللی تصریح کرد که در دوران ریاست‌ جمهوری «جو بایدن»، مذاکره مجدد درخصوص توافق هسته‌ای یک کار دشوار و سخت خواهد بود.
شرمن در ارتباط با واکنش مقام‌های ایرانی به مذاکره مجدد درباره برجام و هزینه‌هایی که ایالات متحده باید برای این مذاکرات بپردازد، گفت: «چیزی که درباره مذاکره‌کنندگان ایرانی می‌دانم این است که آنها بسیار جدی و سخت هستند. آنها قبل از هرگونه مذاکره با دولت جدید، تاجای ممکن خواسته‌های خود را روی میز خواهند گذاشت.»
در همین حال روزنامه امریکایی نیویورک تایمز هم در گزارشی درباره بازگشت امریکا به برجام و مشکلات و موانع آن نوشت که «دونالد ترامپ» در حال اعمال تحریم‌های بیشتر و سخت‌تری علیه ایران است که معکوس کردن این تحریم‌ها دشوار به نظر می‌رسد. نیویورک تایمز در بخشی از این یادداشت با اشاره به درخواست ایران برای بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای افزود: ایران می‌گوید که واشنگتن باید به‌طور کامل به برجام بازگردد و پس از آن ایران به تعهدات خود ذیل این توافق باز خواهد گشت. این روزنامه امریکایی با بیان اینکه بازگشت به برجام در حرف ساده اما در عمل به این راحتی نیست به نقل از منابعی دیپلماتیک مدعی شد که «عباس عراقچی» معاون وزیر خارجه ایران پس از انتخابات امریکا تلاش کرده از طریق واسطه‌هایی این پیام را به «جو بایدن» رئیس جمهوری منتخب منتقل کند که امریکا قبل از شروع هرگونه مذاکره باید بدون پیش‌شرط به برجام بازگردد.
نیویورک تایمز به نقل از همین منابع نوشته، ایران مایل به توقف موقت غنی‌سازی اورانیوم یا کاهش سطح ذخایر اورانیوم خود نیست. این دیپلمات‌ها می‌گویند ایران زمانی به تعهدات کامل خود بازخواهد گشت که امریکا به تعهدات خود بازگردد. با این وجود، این روزنامه امریکایی در ادامه گزارش داده است که تیم جو بایدن هیچ پیامی از طرف ایرانی دریافت نکرده است. به گفته آنها رسیدگی به برجام بعد از مراسم تحلیف بایدن انجام خواهد شد.

پاسخ ایران به بیانیه تروئیکای اروپایی

سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به بیانیه سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه در خصوص همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، ضمن محکوم کردن این مواضع غیرمسئولانه گفت از سه کشور اروپایی انتظار می‌رود که به جای فرافکنی سیاسی، در جهت پایبندی کامل به تعهداتشان طبق برجام و مصوبات کمیسیون مشترک اقدام نمایند و به اجرای کامل برجام برگردند. سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه به خروج ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها و تداوم بدعهدی اروپا در زمینه انتفاع اقتصادی ایران از رفع تحریم‌های تعهد شده در برجام اشاره کرد و افزود که ایران طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام گام‌های هسته‌ای را برداشته که کاملاً منطبق با برجام است و همواره تأکید داشته که در صورت اجرای کامل برجام از سوی طرف‌های مقابل، بازگشت پذیر خواهند بود.