توسعه ترانزیت از شمال به جنوب و شرق به غرب، تحول بزرگی در منطقه ایجاد می‌کند

گروه اقتصادی - رئیس جمهوری، حمل و نقل را از پایه‌ها و ارکان جهش تولید، توسعه کشور، گسترش گردشگری و روابط با جهان دانست و تأکید کرد: افتتاح پروژه‌هایی در این حوزه به ارزش بیش از 3 هزار و 143 میلیارد تومان در یک روز، بیانگر توجه ویژه دولت به این بخش بااهمیت است.
حسن روحانی پنجشنبه گذشته، در مراسم بهره‌برداری از ۱۳ پروژه آزادراهی و فرودگاهی کشور، گفت: بسیار خوشحالیم که  در سی و سومین افتتاح هفتگی، به افتتاح چند بزرگراه و آزادراه و توسعه فرودگاه‌ها رسیدیم و این پروژه‌ها برای صنعت حمل و نقل بسیار اهمیت دارد.
رئیس جمهوری با اشاره به موقعیت ویژه جغرافیایی ایران در منطقه و جهان، گفت: عبور روزانه 1400 پرواز از آسمان ایران نشان می‌دهد که جایگاه کشورمان نه تنها در بخش هوایی، بلکه در بخش‌های ریلی، جاده‌ای و بندری، بسیار ویژه و ارزشمند است.
رئیس جمهوری تصریح کرد: پروژه‌های بزرگی در عرصه حمل و نقل و گسترش شبکه آزادراه‌ها و بزرگراه‌های کشور در دولت یازدهم و دوازدهم اجرا شده است و در حال حاضر نیز 9 پروژه عظیم بزرگراهی در کشور در حال اجراست که یا در ماه‌های آغازین سال 1400 و در دولت دوازدهم و یا در دولت بعدی به مرحله افتتاح و بهره‌برداری خواهند رسید.
روحانی تأکید کرد: گسترش شبکه راه‌ها، ریل و خطوط هوایی تأثیر زیادی در رونق اقتصادی کشور دارد و دولت یازدهم و دوازدهم همواره در این زمینه توجه زیادی صرف کرد و با وجود تمام محدودیت‌ها توانسته اقدامات قابل توجهی در گسترش ظرفیت‌های حمل و نقلی کشور و تجهیز شبکه راه‌ها و راه آهن کشور به امکانات و فناوری‌های نوین انجام دهد.
رئیس جمهوری با بیان اینکه توسعه ترانزیت از شمال به جنوب و شرق به غرب، تحول بزرگی در منطقه ایجاد می‌کند، گفت: تقویت دولت الکترونیک، دیجیتال کردن اقتصاد و توسعه شرکت‌های دانش بنیان  تا روز پایانی کار دولت ادامه خواهد یافت.
به گفته روحانی، در سالی که به نام جهش تولید است، حمل و نقل یکی از پایه‌های جهش تولید می‌باشد. اگر حمل و نقل نباشد هم تولید، هم توزیع و حتی مصرف دچار مشکل می‌شود. همچنان که واردات و صادرات هم وابسته به حمل و نقل است که برخی از آن به صورت  هوایی و برخی ریلی است و بخش بزرگی از آن نیز دریایی است لذا همه اینها حائزاهمیت است.
روحانی حمل و نقل را از ارکان توسعه و تولید و همچنین رابطه با جهان دانست و گفت: در ارتباطی که می‌خواهیم با جهان داشته باشیم، حمل و نقل بسیار مهم است و در گردشگری هم نقش بسیار اساسی دارد. فضای کرونایی که برای گردشگری مشکل ایجاد کرده است ولی به هر حال دیر یا زود جهان از کرونا خلاص خواهد شد و در آن شرایط گردشگری برای ما بسیار مهم است. صنعت حمل و نقل بسیار در گسترش گردشگری تأثیرگذار می‌باشد.     
روحانی افزود: مسأله حمل و نقل در روابط خارجی هم بسیار مهم است. ترانزیت و مخصوصاً وضعیت ژئوپولیتیک ایران برای اتصال شمال - جنوب و شرق - غرب این منطقه اهمیت بسزایی دارد. از مسیر ایران خلیج فارس و دریای عمان و اقیانوس هند به بخش‌های شمالی، آسیای مرکزی، روسیه و اروپای شمالی متصل می‌شود و باز جایگاه ایران است که می‌تواند شرق و غرب آسیا را به هم متصل کند. در زمینه راه و راه آهن اقدامات بسیار خوبی انجام شده و در هفته‌های آینده راه آهن خواف- هرات به افتتاح می‌رسد و برای اولین بار راه آهن ایران وارد افغانستان می‌شود. امیدواریم تا پایان این دولت طرح‌های راه آهن دیگری را که بسیار بااهمیت است، به افتتاح نهایی برسانیم و در باقی موارد هم  بخش اعظم آنها را انجام دهیم.
رئیس جمهوری گفت: یکی از تلاش‌های دولت یازدهم و دوازدهم این بوده که در بخش حمل و نقل از فناوری‌های نوین و از شرکت‌های استارتاپی استفاده کند و در این زمینه  قدم‌های بسیار خوبی برداشته شده است یعنی به جای اینکه یک کامیون به بندر می‌رفت و بار را می‌آورد و از این طرف خالی می‌رفت الان همین سیستم ارتباطی و استارتاپی به گونه‌ای است که معلوم است کامیون چه باری را حمل می‌کند و در مسیر راه یا در مقصد نهایی که می‌رسد دیگر مجبور نیست که خالی برگردد و با استفاده از این فناوری می‌تواند بار خود را انتخاب کند. این مسأله برای اقتصاد و کشاورزی بسیار حائزاهمیت است. یکی از مسائل بسیار مهم دولت تا روز پایانی ادامه تکمیل دولت الکترونیک، دیجیتال کردن اقتصاد و فعال کردن شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های استارتاپی است. این موضوع  تحول بسیار بزرگی را در کشور تا امروز به وجود آورده و این تحول را تا روز پایانی ادامه خواهیم داد.
وی افزود: سیستم حمل و نقل کشور نیاز به نوسازی دارد. حرکت خوبی در نوسازی هوایی شروع کردیم و بعد از توافق هسته‌ای در همان ماه‌های اولیه توانستیم قراردادهای بسیار مهمی ببندیم و 16 هواپیمای نو وارد کشور شد. همه می‌دانند که برای خرید هواپیما چه محدودیتی‌هایی داشتیم، به نحوی که ناچار بودیم از هواپیماهای دست دوم استفاده کنیم و مسائل و مشکلات فراوانی در این زمینه وجود داشت. اگر دولت خبیث اخیر امریکا نبود الان ده‌ها فروند هواپیمای دیگر وارد شده و ناوگان هوایی کشورمان کاملاً نوسازی شده بود. روحانی گفت: قصد ما بر این بود که تمام ناوگان حمل و نقل اعم از مسافربری یا بار، کامیون‌ها و اتوبوس‌ها را نوسازی کنیم و برای این کار طراحی کرده بودیم. بنا بود در اواخر دولت یازدهم و اوایل دولت دوازدهم در یک زمانی تمام کامیون‌ها را نوسازی کنیم و  طرح آن هم ریخته شده بود، خریدهای خارجی و کارخانه‌های داخلی آن معلوم بود اما باز هم خباثت دولت اخیر امریکا باعث شد که این طرح با مشکلاتی مواجه شده و کند شود البته از طریق دیگر این نوسازی انجام می‌گیرد اما نه به آن سرعتی که مطلوب و مورد نظر ما بود.
 توسعه شبکه بزرگراهی به 20 هزار کیلومتر
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی  هم در آیین افتتاح طرح‌های ملی وزارت راه و شهرسازی، گفت: اگر تا پایان دولت مانعی پیش نیاید، می‌توان بزرگراه‌های کشور را به ۲۰ هزار کیلومتر توسعه داد.
وی افزود: حجم آزادراه‌های کشور بویژه آزادراه‌هایی که کلیدی هستند و مسیرهای ترانزیتی و کریدوری کشور را تکمیل می‌کنند، از ابتدای دولت یازدهم تا پایان دولت، بالغ بر ۵۰ درصد افزایش می‌یابد؛ یعنی از دو هزار و ۱۰۰ کیلومتر آزادراه فعلی به حدود سه هزار و ۲۰۰ کیلومتر خواهیم رسید و این روندی است که در ماه‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت.
او آزادراه کنارگذر اصفهان را قطعه‌ای مهم، اثرگذار و استراتژیک در شبکه آزادراهی کشور خواند و گفت: این قطعه ۱۰۰ کیلومتری که امروز دو قطعه از آن به بهره‌برداری رسید، ضمن بازکردن گره‌های ترافیکی، مصرف سوخت و صرف وقت زیاد برای عبور از آن را کاهش می‌دهد. او سپس به طرح‌های حوزه هوایی پرداخت گفت: ظرفیت فرودگاه‌ها از ۵۰ میلیون مسافر در سال در آغاز دولت تدبیر و امید به ۷۵ میلیون مسافر در سال می‌رسد و طرح گسترش ترمینال اصلی فرودگاه امام(ره)، ظرفیت جابه‌جایی مسافر در کشور را به ۱۰۰ میلیون مسافر در سال خواهد رساند.
وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: ما توانسته‌ایم ظرفیت پذیرش پروازهای داخلی و عبوری از آسمان کشور را از حدود ۹۰۰ پرواز در ساعت به حدود هزار و ۸۰۰ پرواز افزایش دهیم و این امر با توسعه زیرساخت فرودگاه‌ها، باند دوم، پارکینگ هواپیما، احداث ترمینال‌های بین‌المللی و فضاهای جانبی که دید، منظر و سرویس استانداری را در فرودگاه‌های کشور برقرار می‌کند، اتفاق افتاده است.

چند نکته:
یکی از شقاوت‌های امریکا جلوگیری از ترانزیت منطقه از ایران بوده است.
دیر یا زود جهان از کرونا خلاص خواهد شد و گردشگری و صنعت و حمل و نقل دوباره رونق خواهد گرفت.
استفاده از فناوری‌های نوین در صنعت حمل و نقل یکی از تلاش‌های این دولت بوده است.
نوسازی ناوگان حمل و نقل از اولویت‌های اصلی این دولت بود اما خباثت دولت امریکا موجب کندی در این موضوع شد.

طرح‌ها
در سی و سومین پویش ملی تدبیر و امید برای جهش تولید، قطعات اول و دوم آزادراه کنارگذر شرقی اصفهان به طول ۶۳ کیلومتر، ۹۷ کیلومتر از کریدور بزرگراهی نوار ساحلی جنوب کشور در هرمزگان، باند دوم کنارگذر جنوبی کرمان به طول ۲۴ کیلومتر و ۱۰ پروژه فرودگاهی در اصفهان، تبریز، مشهد، شاهرود و گرگان از طریق ویدئوکنفرانس به بهره‌برداری رسید.


افزایش ترانزیت با یکپارچه شدن قوانین
محسن صادقی-مدیرکل دفتر ارزیابی‌های اقتصادی و مدیریت بهره‌وری وزارت راه و شهرسازی

برای توسعه راه‌ها و راه آهن موافقتنامه‌های بین‌المللی داریم که ایران هم این موافقتنامه‌ها را امضا کرده است. در موافقتنامه اعضای کمیسیون اقتصادی- اجتماعی کشورهای آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ)  2 شبکه راهی مهم داریم که کل کشورهای اسکاپ آن را  امضا کرده‌اند. تمام مسیرهایی که در آن نقشه‌ها ترسیم شده‌اند در راستا و چارچوب مسیرهای ترانزیتی است. هر چقدر بتوانیم راه‌ها و راه آهن‌های خودمان را که در این توافقنامه قرار دارد، به استاندارد بین‌المللی برسانیم قطعاً در ترانزیت موفق خواهیم بود. بخصوص در شرایط تحریم که بنادر ما تحریم است و حمل بار از بنادر کاهش یافته است می‌توانیم از جاده و ریل برای حمل بار بیشتر استفاده کنیم.
در حال حاضر، در توسعه شبکه ریلی، با تکمیل راه آهن رشت- آستارا کریدور ترانزیتی شمال- جنوب ایران را به جمهوری آذربایجان و اروپا متصل می‌کند. در غرب کشور از یک سو مسیر راه آهن شلمچه- بصره را داریم، راه آهن‌های غرب کشور مثل کرمانشاه به خسروی ما را به عراق متصل می‌کند. در شرق کشور هم راه آهن خواف- هرات ما را به افغانستان و در آینده به چین متصل می‌کند و ارتباط ما با شرق آسیا برقرار می‌شود. اما در حوزه راه ما وضعیت بهتری داریم. تمام راه‌های ما دو بانده است و شرایط مناسبی دارند . در نهادهای بین المللی همیشه از کیفیت خوب راه‌های ما صحبت می‌شود. به نسبت سایر کشورهای آسیا در جاده وضعیت استاندارد راه‌های ایران شرایط بهتری دارد و بیشتر مسیرها دوبانده است.
مشکل اصلی ما در جذب بار و گسترش ترانزیت از کشور، دستورالعمل‌های متعدد است. در مرزها دچار کمبود سرباز و کثرت فرماندهی هستیم. دستگاه‌ها و ارگان‌های مختلف هر کدام دستورالعمل‌هایی دارند که حمل بار را کند می‌کند. ترانزیت یعنی درآمدزایی، بنابراین دستورالعمل‌ها باید یکپارچه باشد تا افزایش درآمد ارزی از محل افزایش ترانزیت داشته باشیم. مثلاً باری که مشکلی ندارد و تأییدیه دارد باید در کمترین زمان از کشور ما خارج شود. اما در مواردی این بار توسط ارگانی تخلیه می‌شود و تا دوباره بارگیری شود چند روز طول می‌کشد. با این وضعیت، صاحب بار تصمیم می‌گیرد دیگر از ایران عبور نکند. برای حل مشکلات نرم افزاری ترانزیتی، در مرزها تک فرمانده می‌خواهیم که برای ترانزیت همه از دستورات آن فرمانده اطاعت کنند.