فرصت‌های استرتژیک شریک تجاری که از آن غافلیم

سیف‌الله نیک‌نامی
فعال بخش خصوصی
اگر بخواهیم تاریخ توسعه آلمان را مطالعه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که آلمان مسیر رشد خود را از چند کانال عمده پیش‌ برده است؛ ابتدا آموزش. توسعه آموزشی بدرستی اولویت آلمان بود. مسیری که این کشور را هم به توسعه اقتصادی و هم به توسعه سیاسی رساند و آنچه امروز از آلمان صنعتی می‌شناسیم جملگی در راستای همین مسیر بوده است. دومین موردی که اولویت آلمان قرار گرفت توسعه جاده‌ای این کشور بود. عمدتاً به این دلیل که تمرکززدایی را از بین ببرد. به این ترتیب به‌دنبال آن بود که باید اقتصاد شهرهای کوچک و روستاها را هم شکوفا کند. جاده‌ها موفق شدند صنعت و کشاورزی شهرهای بزرگ و کوچک را به یکدیگر متصل کنند. به این ترتیب محصول کشاورزی سریع به کارخانه و بعد به دست مصرف‌کننده می‌رسید.
سومین موردی که آلمانی‌ها اهمیت آن را دریافتند، نمایشگاه‌ها بودند. همه ساله آلمان میزبان نمایشگاه‌های بزرگ تخصصی از کشاورزان، صنعتگران و... از سرتاسر دنیا بوده است. برگزاری نمایشگاه‌ها از طرق مختلف بر اقتصاد این کشور مؤثر بوده و در بحث توریسم، گردشگری و... این نمایشگاه‌ها اکنون درگاهی برای ورود ارز به این کشور شده است. درایران به این مورد کمتر توجه شده است در حالی که این موقعیت برای ایران هم ظرفیت‌هایی دارد که نباید مورد غفلت قرار بگیرد. همه ساله ایرانیان بسیاری هزینه‌های هنگفتی صرف می‌کنند تا به طرق مختلف، محصولات خود را به بازار آلمان برسانند و از آن طریق برای محصولاتشان در اروپا بازار بیابند. در موارد بسیاری هم این هزینه‌ها چندان ثمری ندارد چرا که با اکوسیستم آنجا آشنا نیستند.
در کشور آلمان با توجه به سابقه قابل توجه مراودات اقتصادی که با ایران داشته و دارد، ظرفیت‌هایی برای ایجاد یک نمایشگاه دائمی از محصولات ایران وجود دارد که می‌توان حتی در شرایط تحریم به فعال کردن و بهره‌بردن از آن فکر کرد. چنین شبکه‌ای کمک می‌کند که محصولات ایرانی از کشور صادر شده و با ارزش افزوده‌ای که صنایع بسته‌بندی آلمان ایجاد می‌کنند به نقاط مختلف دنیا عرضه شود. درست است که ما در داخل ایران نمی‌توانیم به اقتصاد فرامرزی برسیم ولی به نظر من از طریق کشوری مانند آلمان می‌توانیم به آن دست پیدا کنیم. این روش کمک می‌کند هم تحریم‌ها را دور بزنیم و هم به کشور ارزآوری داشته باشیم. بویژه نکته مهم این است که از لحاظ تحریم‌ها هم در حوزه موادغذایی و صنایع دستی مشکل خاصی وجود ندارد و کشور ما نیز تولیدکننده این دو نوع محصول است.    می‌توان برای صنعتگران و تجار ایرانی زمینه‌ای را فراهم کرد که وقتی محصولاتشان را به آلمان برده و می‌فروشند، در اثر سود حاصل از آن، تجهیزات خریداری کرده و آن را به کشور برگردانند. همین تجهیزات به تولید محصول بهتر کمک می‌کند و بعد دوباره این محصولات به آلمان برمی‌گردد و این چرخه مولد ادامه دارد. وقتی نمایشگاه مورد نظر و پروسه‌های ذکر شده در آن اتفاق افتاد، این نمایشگاه به یک ترمینال اقتصادی تبدیل می‌شود که یک ورودی و خروجی دارد. می‌توان امیدوار بود که این ترمینال به قطب اقتصادی و اطلاعاتی ایران در اروپا تبدیل شده و در روابط تجاری و اقصادی ما مؤثر باشد. همین ترمینال می‌تواند محلی برای استعلام شرکت‌های بزرگ آلمانی از بازار ایران باشد تا از این طریق برای ورود سرمایه به کشور اقدام کنند. حتی استارتاپ‌ها هم می‌توانند در این ترمینال حضور داشته و به صنایع آلمان سرویس دهند و زمینه‌هایی را فراهم کنند که بواسطه آن تجار و صنعتگران ایرانی در مناقصات بزرگ بین‌المللی شرکت کنند. ما امیدواریم که با این روش حتی بتوانیم وارد شبکه آمازون در آلمان شویم. این موقعیتی بسیار مناسب برای صنعتگر و تجار ایرانی است. اکنون کرونا به توسعه عملکرد آمازون منجر شده و بستر بسیار مناسبی برای ایرانیان نیز می‌تواند فراهم کند که محصولات خود را از آن طریق به اقصی نقاط دنیا بفروشند. ما به این ترتیب می‌توانیم به بازارهای اروپا هم نفوذ کنیم و برای کشور هم ارزآوری کنیم. این روش می‌تواند زمینه‌های حمایت دولت و ایجاد موقعیتی برای بهره بردن از تسهیلات را هم فراهم کند.