نقش کم‌فروغ رسانه‌های پرشمار مازندران در مبارزه با فساد

پرونده تخلف مالی شهرداری و شورای شهر ساری علاوه بر پرسش‌هایی که درباره جای خالی نظارت بر فعالیت مدیران شهری مرکز استان ایجاد کرده، عملکرد نظارتی و کیفیت حضور رسانه‌های پرتعداد مازندران را نیز به واسطه تعارض و تناقض در عملکرد و جانبداری پررنگ از مدیران متخلف تا پیش از دستگیری‌شان زیر سؤال برده است. خبرگزاری ایرنا در گزارشی به این نقش پرداخته است که بخش‌هایی از آن از نظرتان می‌گذرد:
در زنجیره تخلفات مالی گسترده مدیریت شهری ساری، آنچه که تاکنون به آن کمتر پرداخته شده و چندان مورد توجه قرار نگرفته، نقش رسانه‌های پرتعداد این استان و نوع واکنش آنها به این موضوع است. یعنی رسانه‌های استان از زمان مطرح شدن پرونده در تیر ماه ۱۳۹۷ تا امروز که شهردار و پنج تن از اعضای شورای شهر و چندین مدیر ارشد شهری مرکز استان در بین متهمان تخلفات مالی قرار گرفته‌اند، چه واکنش و عملکردی داشتند و مهم‌تر اینکه تا پیش از اعلام رسمی وقوع تخلف توسط مسئولان قضایی استان چه نگاه و رفتاری به مدیریت شهری مرکز استان – به عنوان یک نمونه از تخلف مدیریتی - داشتند؟

ازدحام بی‌نتیجه رسانه‌ها در مازندران
مجموع تعداد رسانه‌های استانی و سرپرستی رسانه‌های سراسری در مازندران حدود ۵۰۰ عنوان است. مازندران با داشتن ۳۷۴ رسانه استانی اعم از چاپی، برخط و غیربرخط، هفتمین استان از نظر تعداد رسانه‌هاست. این استان از نظر تعداد روزنامه‌ها با داشتن ۱۷ روزنامه پس از تهران و خوزستان سومین استان کشور است. البته اگر تهران را به دلیل مرکزیت داشتن از این آمار مستثنی کنیم و در مقام مقایسه با سایر استان‌ها قرار ندهیم، مازندران از نظر تعداد رسانه‌ها بین سایر استان‌ها در رتبه ششم و از نظر تعداد روزنامه‌ها در رتبه دوم کشور قرار می‌گیرد.
در چنین شرایطی طبیعی است که انتظار برود میزان تخلفات اداری در این استان کمتر باشد و رسانه‌ها به عنوان دوربین‌های نظارتی فعال و حساس، فعالیت‌های مدیران و دستگاه‌های مختلف را رصد کنند و نقشی پیشگیرانه در مقابل تخلف‌های احتمالی داشته باشند. اما آنچه که امروز در مازندران و بویژه در پرونده اختلاس مدیریت شهری ساری دیده می‌شود در مورد فضای رسانه‌ای استان مازندران با نقطه مطلوب مدنظر نه تنها فاصله دارد، بلکه در برخی موارد مغایرت نیز دارد.

بازی در زمین مدیران
نگاهی به پیشینه عملکرد بسیاری از رسانه‌های مازندران و بویژه نشریات این استان اثبات می‌کند که عمدتاً نگاهی منفعت‌طلبانه در فعالیت خود دارند و تعداد بسیار اندکی از رسانه‌ها را می‌توان یافت که اولویت‌ کاری‌شان منافع جامعه باشد. در بین رسانه‌های متعدد مازندران کم نیستند نمونه‌هایی که صرفاً به تریبونی برای ارائه گزارش عملکرد مدیران تبدیل شده‌اند و در ازای این تریبون شدن هم از منابع مالی رسمی و حتی غیررسمی سازمان تحت نظر مدیران ارتزاق می‌کنند. حتی در برخی موارد شائبه روابط مالی بین مدیران برخی رسانه‌ها و بعضی مسئولان نیز وجود دارد. در چنین شرایطی پیداست که این قبیل رسانه‌ها به دلیل نگاه صرفاً اقتصادی‌شان به فعالیت رسانه‌ای و همچنین وابستگی مالی به مدیران دستگاه‌ها و نهادهای مختلف، در خوشبینانه‌ترین حالت چشم‌شان را بر تخلفات موجود می‌بندند و تا زمانی که صدایی از تخلف در حال رخ دادن بیرون نیاید، سکوت می‌کنند.
اما در مازندران نوع متفاوتی از واکنش رسانه‌ها به تخلفات مدیریتی هم دیده می‌شود. به طوری که حتی پس از علنی شدن تخلف در یک نهاد، باز هم نه تنها حساسیت رسانه‌ای روی آن مجموعه در برخی رسانه‌ها ایجاد نمی‌شود، بلکه تلاش می‌کنند که با مدیران جدید این قبیل نهادها ارتباطی صمیمانه برقرار کنند و اگر هم قصد پرداختن به تخلفات موجود در آن نهاد را دارند، توپ را در زمین مدیران پیشین آن نهاد - که زمانی خودشان نیز حامی آنها بودند - بیندازند. نمونه این ماجرا را می‌توان در برخی نشریات مازندران در همین مورد شهرداری ساری دید.
برای مثال روزنامه‌ای که زمان حضور مهدی عبوری در شهرداری ساری انتشار تصاویر و تیترها و مطالب حامیانه از او و کادر مدیریتی‌اش را به طور برجسته‌ای انجام می‌داد، پس از روی کار آمدن شهردار جدید همان روند را برای عباس رجبی به کار گرفت. برای مثال می‌توان به یکی از شماره‌های این روزنامه در مرداد ۱۳۹۷ اشاره کرد که عکس یک خود را به مهدی عبوری اختصاص داد و نوشت: «مدیری شهری در قامت ملی» و شهریور امسال در همین صفحه عکسی مشابه از عباس رجبی منتشر کرد و تیتر زد: «خدا قوت آقای شهردار»
همین نگرش در عمده رسانه‌های استان نسبت به سایر مدیران و دستگاه‌های اجرایی نیز وجود دارد. موضوعی که به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران ناشی از وابستگی مالی رسانه‌ها به دستگاه‌هاست، اما نمی‌توان از نقش غیرحرفه‌ای بودن بسیاری از رسانه‌داران در مازندران نیز در این زمینه غافل ماند. با این حال مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران تأکید می‌کند که تلاش زیادی برای کاهش وابستگی مالی رسانه‌های استان به دستگاه‌های اداری در حال انجام است.
عباس زارع گفته است: برای اینکه بهانه نیاز مالی را از رسانه‌های استان بگیریم تا به خاطر مسائل اقتصادی به سمت تعریف و تمجیدهای اغراق‌آمیز از مدیران نروند، برای مدیریت توزیع آگهی‌های مناقصه و مزایده برنامه‌ریزی کرده‌ایم.