به نام تاریخ

19 آبان
روز دویست و سی و پنجم از سال را هم با مرور زندگی و آثار نام کسانی می‌گذرانیم که در فرهنگ و هنر ایران و جهان اثرگذار بوده‌اند و ماندگار شدند.
تولدها
نیکی کریمی: بازیگر و کارگردان سینمای ایران امروز 49 ساله می‌شود. اولین تجربه سینمایی نیکی کریمی سال 1368 و با بازی در فیلم «وسوسه» اتفاق افتاد اما آنچه کریمی را مشهور کرد بازی در فیلم «عروس» در سال 1369 بود که او را به عنوان اولین سوپراستار زن سینمای ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح کرد. پس از آن با بازی در فیلم‌های «سارا» و «پری» بیشتر مطرح شد و برای «سارا» جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره‌های سن سباستین و نانت گرفت. فیلم‌های «بوی پیراهن یوسف»، «برج مینو»، «روانی»، «دو زن»، «میکس»، «هزاران زن مثل من»، «نیمه پنهان»، «واکنش پنجم»، «دیوانه‌ای از قفس پرید»، «چه کسی امیر را کشت»، «مرگ ماهی» و «آستیگمات» دیگر فیلم‌هایی هستند که کریمی در آنها بازی کرد. نیکی کریمی دستیار عباس کیارستمی در فیلم «A.B.C.Africa» بود و پس از آن مستندی با نام «داشتن و نداشتن» ساخت و با این مستند وارد کارگردانی شد و تا به حال فیلم‌های «یک شب»، «چند روز بعد»، «سوت پایان»، «شیفت شب» و «آتابای» را ساخته است.
محمداقبال لاهوری: شاعر و فیلسوف پاکستانی سال 1256 متولد شد. نام محمداقبال لاهوری از سویی به عنوان فیلسوف و سیاستمدار مطرح شد اما دلبستگی او به مولانا و شعر فارسی از او چهره‌ای ادبی ساخت و در پاکستان به عنوان شاعر ملی شناخته می‌شود. از او در حوزه ادبیات کتاب‌های «اسرار خودی»، «رموز بیخودی»، «پیام مشرق»، «زبور عجم» و «جاویدنامه» باقی مانده است. اقبال لاهوری سال 1317 درگذشت.
ایوان تورگنیف: نویسنده و شاعر روس سال 1818 در چنین روزی به دنیا آمد. نخستین داستان ایوان تورگنیف «خاطرات یک شکارچی» بود که در سال‌های 1841 تا 1850 نوشته شد و در آن به وضع دهقانان روسیه انتقاد کرد. تمجید او از گوگول نویسنده روسی در یک مقاله باعث شد به زندان و تبعید فرستاده شود. مطالعه در این دوران زمینه ساز نوشتن دو رمان معروفش یعنی «آشیانه اشراف» و «پدران و پسران» شد. «دود»، «سیلاب بهاری» و «زمین دست نخورده» و داستان‌های «مرداب آرام»، «فاوست»، «عشق نخستین»، «آسیا» و «کاروانسرا» از دیگر آثار اوست. ایوان تورگنیف و بخصوص داستان «پدران و پسران» او باعث شد کشورهای اروپایی با ادبیات روسیه آشنا شوند. او سال 1883 درگذشت.
   منوچهر اکبرلو پژوهشگر تئاتر، شبنم قلی‌خانی بازیگر، رنه کلر فیلمساز فرانسوی، محمد ابراهیمیان نمایشنامه‌نویس، منصور خلج مترجم و پژوهشگر و بازیگر، جابر رمضانی کارگردان، ریچارد برتن بازیگر انگلیسی، شکوفه آذر داستان نویس، محمدنقی خاوری شاعر، عبدالمجید زنگویی شاعر، مهدی شادخواست شاعر، علی صفری شاعر، محمدرضا گودرزی داستان‌نویس، اریک دانی بازیگر امریکایی و دلتا گودرم خواننده استرالیایی هم در چنین روزی متولد شدند.
درگذشت‌ها
رائول کوتار: فیلمبردار و کارگردان فرانسوی که از پیشگامان موج نوی سینمای فرانسه محسوب می‌شود سال 2016 درگذشت. رائول کوتار متولد سال 1924 بود و با کارگردان‌های مطرحی مانند ژان لوک گدار و فرانسوا تروفو همکاری کرد. او در طول نیم قرن فعالیتش 75 فیلم را فیلمبرداری کرد که فیلم‌های مطرح «تحقیر»، «از نفس افتاده»، «ژول و ژیم»، «به پیانیست شلیک کنید»، «آلفاویل»، «اشتیاق»، «نام کوچک: کارمن»، «عروس سیاهپوش» و «زد» از جمله آنها هستند. کوتار سال 1970 اولین فیلمش را به نام «صلح» کارگردانی کرد و جایزه بهترین فیلم اول جشنواره فیلم کن فرانسه را هم برد و نامزد اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی شد. «معصومیت وحشی» در سال 2001 آخرین فیلمی بود که کوتار به عنوان فیلمبردار در آن حضور داشت.
دیلن تامس: شاعر و نویسنده اهل ولز سال 1953 درگذشت. دیلن تامس متولد 1914 بود و به دلیل اجرای زنده اشعارش در رادیو و مراسم مختلف شهرت داشت. لحن کوبنده و صدای او باعث می‌شد اشعارش بیشتر مورد توجه قرار بگیرند. جالب است بدانید که سال 1329 او به هزینه شرکت نفت ایران و انگلیس به ایران آمد تا فیلمنامه یک فیلم تبلیغاتی را بنویسد که ابراهیم گلستان ماجرای آن را در کتاب «برخوردها در زمانه برخورد» نوشته است. استفاده از شعر «بر حذر باش از آرام خزیدن در آن شب فریبنده» در فیلم «میان ستاره‌ای» باعث شد پس از سال‌ها نام تامس سر زبان‌ها بیفتد.
   سالروز درگذشت احترام السادات حبیبیان بازیگر، گیوم آپولینر شاعر و منتقد فرانسه، ایو مونتان بازیگر فرانسه و استیگ لارسن نویسنده سوئدی هم امروز است.