تجربه‌ای 20 ساله، پشتوانه کتابخانه‌ای تخصصی

مریم شهبازی
خبرنگار
کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین علی(ع) به بیستمین سالگرد تأسیس خود رسیده، کتابخانه‌ای دربردارنده نزدیک به 30 هزار جلد کتاب. اطلاعات بیشتر درباره فعالیت‌های این مرکز علمی-فرهنگی را در گفت‌وگو با مهدی مجتهدی، معاون این کتابخانه می‌خوانید.

این کتابخانه دربردارنده چه تعداد اثر و به چه زبان‌هایی است؟
منابع کتابخانه به حدود 30 هزار جلد کتاب رسیده که بر اساس شش موضوع زندگی، فضائل و سخنان حضرت علی (ع)، غدیر، امامت و شیعه گردآوری ‌شده‌اند؛ از همین رو می‌توان مدعی شد که این کتابخانه دربردارنده چند کتابخانه تخصصی است. طی این سال‌ها تلاش شده تا افزون بر کتاب‌های چاپی و خطی، هر منبع و مدرکی درباره حضرت علی (ع) جمع‌آوری شود؛ از بریده جراید گرفته تا مقالات، نشریات و حتی آثار چندرسانه‌ای و آثار هنری. از این میان حدود دو هزار کتاب به حوزه کودک و نوجوان تعلق دارد که در نوع خود بی‌نظیر است. اگرچه کتاب‌های فارسی و عربی، بیشترین تعداد عنوان‌ها را به خود اختصاص داده‌اند؛ اما آثاری بالغ ‌بر 40 زبان دیگر هم موجود است.
نحوه ارائه خدمات این کتابخانه به علاقه‌مندان چگونه است‌؟
بابت مطالعه و بهره‌گیری از منابع کتابخانه حق عضویتی دریافت نمی‌شود؛ علاقه‌مندان از طریق فضای مجازی و سایت کتابخانه هم می‌توانند براحتی از آن بخش منابع که دیجیتالی شده‌اند استفاده کنند. از سوی دیگر چون کتابخانه قفسه باز است، مراجعان برای مطالعه، دسترسی مستقیم به منابع دارند. با این حال محدودیت‌هایی هم داریم؛ تنها کتاب‌هایی که چند نسخه از آنها در مخازن موجود باشد، امانت داده می‌شود.
از ضعف‌های کتابخانه‌های کشور، به‌روز نشدن منابع آنها است. وضعیت این کتابخانه چگونه است و آیا از تعداد آثاری که در این عرصه منتشر و عرضه شده‌اند، برآوردی دارید؟
به‌طور مرتب بازار کتاب ایران و جهان را رصد می‌کنیم؛ هر چند که سیستم ضعیف توزیع و تیراژ پایین، گردآوری تازه‌ها را سخت‌ کرده‌ است. از همه مؤلفان و ناشرانی که آثاری را درباره موضوعات عنوان شده دارند، تقاضا داریم به هر نحو ممکن، اعم از فروش، امانت یا هدیه، نسخه‌ای از آنها را برای ثبت و آرشیو در اختیار این مرکز قرار دهند. حتی برای به‌روز کردن منابع خارجی منتشر شده در  دیگر کشورها هم تلاش می‌کنیم بویژه که پس از ایران، ترکیه و کشورهای شبه‌قاره بیشترین تعداد آثار را در این حوزه دارند. حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی از جمله راه‌های مهم دستیابی به تازه‌های نشر این حوزه است که در شرایط فعلی به سبب پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از گسترش بیماری کرونا از آن محروم شده‌ایم. از همین رو طی ماه‌های اخیر تمرکز بیشتری بر فعالیت‌های تحت فضای وب داشته‌ایم؛ اغراق نیست اگر به اتکای اسناد موجود تأکید کنم که این یکی از به‌روزترین کتابخانه‌ها در سطح کشور است و آمار ورودی آن سالی دوهزار منبع جدید است. فهرستی هم از آثاری که نداریم تهیه شده، تخمین می‌زنیم بیش از 110 هزار مدرک باید گردآوری شود که تازه حدود 30 هزار عنوان آن را در اختیار داریم.
چقدر در تعامل با مراکز علمی و کتابخانه‌های کشور هستید؟
کتابخانه‌های تخصصی و عمومی قم و تهران و کتابخانه مجلس و کتابخانه دانشگاه تهران، مراکزی هستند که بیشترین تعامل را با آنها داشته یا داریم. در مقاطعی هم با مرکز
دایرة المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه جهان اسلام تبادل منابع داشتیم و حتی با کتابخانه ملی تفاهمنامه امضا کرده‌ایم. همین‌جا از دیگر کتابخانه‌ها و مراکز هم درخواست می‌کنیم ما را در غنی‌سازی بیشتر این کتابخانه یاری برسانند. بویژه که مراجعه‌کنندگان این مرکز تنها به پژوهشگران ایرانی محدود نمی‌شود و مخاطبانی از دیگر کشورها هم از منابع آن بهره می‌گیرند.