تقویمی که فقط یک سال و نیم دوام داشت

رویای ناکام تغییر تقویم




24 اسفند سال 1354 و همزمان با روز تولد رضاشاه مجلس شورای ملی و سنا به درخواست محمدرضا شاه جلسه مشترکی برگزار کرد و تقویم رسمی کشور را از هجری شمسی به شاهنشاهی تغییر داد. اتفاقی که سه سال بعد از برگزاری جشن‌های 2500 ساله و چند ماه بعد از تشکیل حزب رستاخیز (تک حزبی شدن کشور) افتاد و ریشه‌های آن را در قدرت طلبی شاه باید جست‌و‌جو کرد که خود را «ژاندارم منطقه» می‌پنداشت و البته صدای اعتراض‌ها را نمی‌شنید. پیشنهاد تغییر گاهشماری ایران به شاهنشاهی برای اولین بار از سوی محمدرضا شاه به رهبران حزب رستاخیز در جریان نوشتن «فلسفه انقلاب شاه و ملت» داده شد. طرحی که پیش‌نویس آن از سوی جمشید آموزگار که ریاست حزب رستاخیز را برعهده داشت تهیه شده بود و از بندهای آن تغییر تقویم کشور به شاهنشاهی بود. اما سؤال مهمی که در آن زمان وجود داشت این بود که مبدأ تقویم شاهنشاهی چگونه تعیین شود؟ در این زمینه سه پیشنهاد مشخص وجود داشت.شجاع‌الدین شفا معاون فرهنگی و مطبوعاتی دربار شاهنشاهی که از سوی حزب رستاخیر مسئول پیگیری این طرح شده بود سال فتح بابل از سوی کوروش هخامنشی را به‌عنوان مبدأ معرفی کرد. هادی هدایتی معاون اجرایی نخست‌وزیر سال ۵۵۹ قبل از میلاد یعنی سال تاجگذاری کوروش را مبدأ تاریخ دانست و پیشنهاد خسرو بهروز معاون برنامه سازمان برنامه هم سال تولد کوروش بود که البته فرضی و حدودی است و معیار دقیقی ندارد. در نهایت از بین این سه پیشنهاد با موافقت محمدرضا شاه، تاجگذاری کوروش هخامنشی به‌عنوان مبدأ تعیین گاهشماری در نظر گرفته و سال 1354 به‌عنوان سال 2534 شاهنشاهی به‌صورت رسمی اعلام شد.
اما تغییر تقویم شمسی به شاهنشاهی با مخالفت بسیار زیاد و واکنش‌های تند بخصوص از سوی علما و مراجع تقلید رو به رو شد و آن را در راستای تفکرات شاه برای اسلام زدایی در ایران دانستند. آیت‌الله شریعتمداری در نامه‌ای به هویدا اعتراض خود و علما را به او اعلام کرد. آیت‌الله گلپایگانی هم یک روز بعد از تصویب این قانون در مجلس شورای ملی و سنا به روستای هر دو مجلس تلگراف زد و اعتراض رسمی خود را بیان کرد. این مرجع تقلید همچنین در واکنش به این اتفاق جلسه درس خود را تعطیل و با سخنرانی در این خصوص تغییر گاهشماری به شاهنشاهی را خطر اسلام ‌زدایانه در ایران دانست. همچنین امام خمینی هم که آن زمان در تبعید (نجف) بودند در سخنرانی این اقدام پهلوی را محکوم کردند و از مردم خواستند علیه این اقدام دست به تظاهرات بزنند. البته باوجود این اعتراضات از سال 1355 رسماً تقویم ایران به شاهنشاهی تغییر کرد ولی این تحول بیشتر از یک سال و نیم دوام نیاورد و دراوج شکل‌گیری روزهای انقلاب اسلامی، جعفر شریف امامی که در شهریور 1357 به‌عنوان نخست‌وزیر مسئول تشکیل کابینه شد، تقویم را به هجری شمسی بازگرداند و تاریخ شاهنشاهی را به‌صورت رسمی لغو کرد.

آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7467/16/557311/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها