باتو می‌خوانیم در فردوس ایران

ندا سیجانی
خبرنگار
مراسم تشییع و تدفین استاد محمدرضا شجریان صبح روز گذشته (شنبه 19مهر) با حضور خانواده او و جمعی از هنرمندان و مسئولان استانی برگزار شد. ابتدا قرار بود پیکر این استاد بزرگ در جوار آرامگاه مهدی اخوان ثالث به خاک سپرده شود اما به دلیل جانمایی نامناسب و با تصمیم خانواده به محدوده موزه طوس در آرامگاه فردوسی تغییر پیدا کرد.
شهر مشهد از ساعت‌ها قبل میزبان خسرو آواز ایران بود. مشخص نیست که در این ایام  هوای دل مردم  «خزان» است یا «زمستان».  بنرهای نصب شده در اطراف شهر و پخش برخی از قطعات ماندگار شجریان  خبر از حضور یک میهمان عزیز داشت، جمعیت بسیاری از شهرهای دور و نزدیک به استقبال او آمده بودند، اما این بار مردم، نغمه خوان «مرغ سحر» بودند و بزرگمرد موسیقی ایران باردیگر شنونده صدای آنان شد. زمان به سرعت در حال گذر است؛ دگر نوایی از «مرغ خوش خوان» به گوش نمی‌رسد، او که «بیداد» بود در روزگار سکوت و  «فریادِ» دل «خلوت گزیده»‌ها؛ حالا عاشقانش «راز دل» با که گویند!!
سرانجام لحظه وداع آخر فرا رسید و اشک‌های عاشقان محمدرضا شجریان او را به خانه ابدی بدرقه کرد و برای همیشه آرام گرفت ؛ او که با مهر آمد و با مهر رفت و امروز صدای مردم ایران در کنار سخن سرای نامی ایران زمین حکیم ابوالقاسم فردوسی است. فردوسی که می‌گوید «سیاوش منم نه از پریزادگان /  از ایرانم از شهر آزادگان» گواه امروز است.
او که زاده سرزمین خورشید است، طوس را پایان سفر دنیایی‌اش انتخاب کرد و این انتخاب پیامی نداشت جز تأکید شجریان بر پیوند فرهنگ و هنر و چه زیبا گفت: «صدای من بازتاب وقایع تاریخ معاصر ایران است.» او که «جان جانان» بود و «سرعشق»، «آه باران» حال دیدی چه پاییزی و خزانی بود!
هزاردستان موسیقی ایران
در مراسم پرشکوه  تشییع استاد محمدرضا شجریان،که با نوای «ربنا» برگزار شد همایون فرزند استاد در سخنانی گفت: «حرفی که در اینجا قصد دارم عنوان کنم، این است که هزاردستان موسیقی ایران را به طبیعت سپردیم و به این مصرع شعر اشاره می‌کنم «به نام خداوند جان و خرد»، همان‌طور که خرد، خرد خدایی است، جان هم، خدایی است.»
او افزود: «ما آرامش و اعتبار خود را از شما مردم می‌گیریم، باعث همه صبر و شکیبایی ما شما هستید و از همه تشکر می‌کنم که با همه سختی‌های موجود در مراسم تشییع و تدفین استاد شجریان شرکت کردید.»
همایون شجریان که در این مراسم قطعه مرغ سحر را با مردم زمزمه کرد در ادامه افزود:اگر این امکان وجود داشت، میلیون‌ها نفر از شما عزیزان می‌توانستند در این مراسم شرکت کنند، من به دستان شما بوسه می‌زنم.
همایون شجریان همچنین  پیش از مراسم خاکسپاری ضمن عذرخواهی از مردم درخصوص عدم حضور فراگیر مردم در محوطه آرامگاه، گفت: معذرت می‌خواهم که امکان نبود مردم پدر را با دست خودشان به خاک بسپارند. وی ضمن تشکر از مردم، گفت: اعتبارمان را از شما داریم و آرامش‌مان را از شما می‌گیریم. آرزو می‌کنم همان طور که پدر برای شما می‌خواست، پر از عشق باشید.
شجریان بر تارک تاریخ ایران خواهد ایستاد
حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی نیز در مراسم تشییع و تدفین مرحوم استاد محمدرضا شجریان با بیان اینکه شجریان فراتر از آواز و هنر ایران بود و بر تارک تاریخ خواهد ایستاد، اظهار کرد: فکر نمی‌کردم به این زودی‌ها بزرگمرد تاریخ هنر و موسیقی ایران در این مکان آرام گیرد.
وی ادامه داد: درخصوص شجریان چه می‌توان گفت؛ چراکه همه او را بخوبی می‌شناسند. ایشان فراتر از آواز و هنر ایران بود و بر تارک تاریخ ایران خواهد ایستاد. کمتر هنرمند و شخصیتی را در تاریخ می‌توان در کنار استاد شجریان نهاد که این‌گونه یک ملت را با خود همراه کند.
مدیرعامل خانه موسیقی بیان کرد: وظیفه داریم فقدان استاد شجریان را به یکدیگر تسلیت بگوییم. استاد برکات فراوانی داشت. با رفتن شجریان یک ملت همدل شدند. شجریان از ایران هم فراتر بود و به تمام فارسی‌زبانان تعلق داشت.
انتخاب اول مهر به عنوان روز شجریان
داریوش پیرنیاکان، نوازنده تار، سه تار و ردیف‌دان نیز اظهار کرد: دیروز در فضای مجازی دیدم که یکی از علاقه‌مندان به شجریان بزرگ گفته بود، «استاد تخم هنر را پراکنده بود»؛ من از اینجا از سخن خود فردوسی که تأکید زیادی بر خرد و خردورزی دارد، وام می‌گیرم و می‌گویم ابعاد موسیقایی شجریان به مانند آفتاب است. این آفتاب می‌تابد و همه جا را روشن می‌کند، موسیقی استاد شجریان نیز همین‌گونه است و جای گفت‌وگو ندارد؛ من سالیان سال با این بزرگ بوده‌ام و در چندین سال، ماه‌های زیادی را با او زندگی‌ کرده‌ام و تمام ابعاد وجودی این مرد بزرگ را از نزدیک می‌شناسم و شاهد آنها بوده‌ام.این نوازنده تار عنوان کرد: زمانی که به زندگی شجریان از ابتدا تا انتها نگاهی می‌اندازیم، می‌بینیم که تمامی کارهایش بر اساس خرد و خردورزی بوده است و این پیام استاد شجریان بود که همیشه می‌گفت «موسیقی که من ارائه می‌کنم دارای اندیشه است.»پیرنیاکان اضافه کرد: خرد یکی از موضوعات بارزی است که در کار شجریان از شروع به کارش تا به امروز که سر بر بالین خاک نهاده این مورد وجود داشته است. استاد همیشه ترازوی خرد را با خود همراه داشته و هیچ گاه در موضع‌گیری‌ها و ارائه موسیقی‌اش دچار انحراف نشد.
وی بیان کرد: شجریان همه چیزش با خرد بود، با خردش حرکت کرد و پیامی که به موسیقیدان‌هایی که پس از او حضور دارند، رساند این بود که خردتان را توانا کنید و بر اساس خرد خود حرکت کنید، آنجاست که نخواهید لرزید.
این ردیف‌دان با ارائه دو پیشنهاد و یک گلایه اظهار نظر کرد: جامعه هنری و مردم باید مصرانه به دنبال این باشند که روز اول مهر به نام «روز شجریان» نام‌گذاری شود، برای دومین پیشنهاد ما باید در شورای عالی خانه موسیقی این موضوع را به تصویب برسانیم که پس از این حتماً در بزرگداشت‌هایی که برای هنرمندان گرفته و آلبوم‌ها و کتاب‌هایی که منتخب می‌شوند باید تندیس شجریان را به عنوان هدیه ارائه کنیم.
وی ادامه داد: باید تندیس بسیار زیبایی ساخته و جایگزین دیگر موارد شود، مانند جشنواره‌های سینمایی که تندیس بلورین دارند ما نیز باید تندیس شجریان داشته باشیم؛چراکه این نام را تمام ایرانیان و تمام موسیقی‌دانان قبول دارند و هیچ کس ایرادی بر این کار نخواهد گرفت.پیرنیاکان درخصوص گلایه‌اش گفت: گلایه‌ام این است زمانی که در کشورهای بزرگ خواننده‌ای به این عظمت از دنیا می‌رود عزای عمومی اعلام می‌کنند، چرا برای برای فوت شجریان عزای عمومی اعلام نکردند؟ باید برای شجریان عزای عمومی اعلام می‌شد؛ چراکه شجریان متعلق به تمام مردم ایران و دنیاست؛ پس امیدوارم در سالگرد شجریان این اتفاق رخ دهد و آن روز عزای عمومی اعلام شود.
این نوازنده در ادامه همچنین پیام فرهاد فخرالدینی، رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران را قرائت کرد. فخرالدینی در پیام خود بیان کرده که روز اول مهر به نام شجریان نامگذاری شود و در خانه موسیقی این موضوع به تصویب برسد.
در این مراسم معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئولان استانی، پیشکسوتان عرصه موسیقی، هنرمندان و علاقه‌مندان به استاد حضور داشتند.