حتی یک زندانی نباید بی‌مورد در زندان بماند

گـــروه سیاســــــــی/ «حبس‌زدایی» راهبردی که سال‌هاست در مقابل ازدیاد جمعیت زندانیان و افزایش تراکم زندان‌ها مطرح می‌شود و هنوز چنان که باید اجرایی نشده است.
تلاش برای آزادی زندانیان یا دست کم اعطای مرخصی به آنها و نیز تشویق قضات به صدور احکام جایگزین حبس از جمله اقداماتی است که می‌تواند به اجرایی شدن راهبرد «حبس‌زدایی» کمک کند. بماند که برخی وکلا و کارشناسان حقوقی در این‌باره از ضرورت اصلاح قوانین کیفری سخن می‌گویند و به نظر می‌رسد اجرایی شدن این رویکرد در واقعیت به اراده‌ای فراتر از بیان توصیه‌های معمول نیاز دارد.
بخشی از سخنان روز پنجشنبه رئیس قوه قضائیه در نشست با شورای قضایی استان‌ها متوجه همین موضوع بود.
ابراهیم رئیسی از «حبس‌زدایی» به عنوان یکی از سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و از راهبردهای جدی قوه قضائیه یاد کرد و خطاب به متولیان امر قضا در استان‌ها متذکر شد تا جایی که امکان دارد، در صدور احکام قضایی از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده کنند.
رئیسی با تقدیر از عملکرد سازمان زندان‌ها در غربالگری زندان‌ها، بر ضرورت تداوم این روند تأکید و خاطرنشان کرد که غربالگری صورت گرفته نشان داد تعداد قابل توجهی از زندانیان شرایط آزادی دارند و با رعایت ضوابط، می‌توان جمعیت کیفری زندان‌ها را کاهش داد.
او با بیان اینکه قوه قضائیه نسبت به وضعیت و سرنوشت تک‌تک زندانیان حساسیت دارد، گفت: حتی یک زندانی نباید مورد بی‌توجهی قرار گیرد و بی‌مورد در زندان بماند.
در غربالگری‌ها باید شرایط آزادی مشروط، وضعیت محکومان مالی و زندانیان بی‌ملاقاتی و کسانی را که از نظر پزشکی قانونی شرایط تحمل حبس ندارند، مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، رئیس دستگاه قضا در نشست شورای عالی قوه قضائیه با شورای قضایی استان‌ها به بیان توصیه‌های مهمی به مسئولان عالی قضایی استان‌ها نیز پرداخت و با بیان اینکه قضاوت و داوری در فرهنگ دینی ما جایگاه بسیار ویژه و حساسی دارد، گفت: قاضی باید خود را در محضر خدا ببیند.
حق‌خواهی و عدالت امری فطری است و وقتی قاضی بر اساس شرع و قانون حکم کند، کسی که مورد قضاوت قرار گرفته، حتی اگر آن را در ظاهر نپذیرد، تسلیم حق خواهد شد.
رئیـــــــسی با بیـــــــــــــــــان اینکه مراجعه‌کنندگان به عدلیه باید از احکام قضایی صادره احساس عدالت کنند، اظهار داشت: تلاش دستگاه قضایی این است که فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب را تا بالاترین حد ممکن کاهش دهد و وضع موجود را به وضع مطلوب برساند.
نقش دستگاه قضا در جهش تولید
او افزود: در بستر گام دوم انتظار این است که نواقص و کاستی‌های دستگاه قضا در گام اول را برطرف کنیم و برای این کار باید آسیب‌ها و معایب را شناسایی کرده و راهکارهای رفع آنها را با اولویت و تا حصول نتیجه و رسیدن به مقصود پیگیری کنیم.
رئیسی در ادامه سخنانش از «حفظ کرامت انسان»، «مبارزه با فساد» و «حمایت از تولید و رفع موانع تولید» به عنوان اولویت مأموریت‌های قوه قضائیه در سال ۹۹ یاد کرد.
او به پیوستگی میان «مبارزه با فساد» و «جهش تولید» و مأموریت دستگاه قضا در این دو حوزه اشاره کرد و گفت: رفع همه موانع تولید و مقابله با فساد بر عهده قوه قضائیه نیست و نظام اجرایی و نظامات بانکی و مالی هم در این زمینه نقش دارند اما اقدامات قضایی در این عرصه تأثیر بسزایی دارد.
رئیس قوه قضائیه در ادامه از «قاچاق کالا» به عنوان یکی از موانع رونق و جهش تولید در کشور یاد کرد و «نابسامانی در صدور کارت‌های بازرگانی و استفاده از کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف»  را که سبب می‌شود به نام یک پیرمرد یا پیرزن روستایی یا یک کودک واردات انجام ‌شود عجیب و غیرقابل قبول دانست.
او یکی دیگر از چالش‌های این حوزه را «کولبری و کالاهای ته لنجی» عنوان کرد و با تأکید بر ضرورت ساماندهی فعالیت‌های کولبران و واردکنندگان کالاهای ته لنجی، افزود: واردات و صادرات باید ضابطه‌مند باشد تا هم واردات و صادرات انجام شود، هم حقوق مردم و دولت رعایت شود و هم با اقدامات پیشگیرانه، نیازمند اقدامات قضایی در این زمینه نباشیم.
ضرورت سالم‌سازی قوه قضائیه
سلامت قوه قضائیه موضوع دیگری بود که در سخنان رئیس دستگاه قضا بازتاب داشت. ابراهیم رئیسی که قوه تحت ریاستش به تازگی با رسیدگی به پرونده فساد اکبر طبری معاون اجرایی سابق قوه قضائیه به عنوان یکی از مصادیق بروز فساد در دستگاه قضایی مواجه بوده در این باره گفت: صیانت از همکاران دستگاه قضا موضوع مهمی در نظام اداری است. مجموعه‌ای که می‌خواهد جامعه را از حق و عدالت و سلامت بهره‌مند کند، اول باید خودش سالم باشد و مراقبت از تک تک همکاران را وظیفه خود بداند.
رئیسی با بیان اینکه حضور یک نیروی ناسالم در قوه قضائیه دغدغه‌آفرین است، خروج نیروی انسانی از چرخه خدمت را نیز دردناک خواند و تأکید کرد: قبل از غصه‌دار شدن برای محروم شدن از یک همکار، باید برای حفظ آن تدبیر کنیم و زمینه هرگونه خطا و تخلف را از بین ببریم.
او با بیان اینکه ارتباط ناسالم همکاران قضا با مجموعه‌های مرتبط خارج سازمان به سیستم قضایی آسیب می‌زند، افزود: حضور قاضی در دفتر وکیل و کارشناس ولو آن‌که از همکاران سابق دادگستری باشند، زمینه روابط ناسالم را فراهم می‌کند.
رئیس قوه قضائیه در بخش دیگری از سخنانش بر لزوم «تدوین پیوست رسانه‌ای برای پرونده‌های مهم قضایی» هم تأکید کرد و گفت: اطلاع‌رسانی دقیق و بموقع و تنویر افکار عمومی در کاهش اظهارنظرهای غیر دقیق یا مغرضانه و خنثی کردن تلاش معاندین علیه دستگاه قضا بسیار اثرگذار است.