پیامی که روحانی فرستاد

حسن بهشتی پور
کارشناس مسائل بین الملل
سخنرانی روز گذشته آقای حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به صورت مجازی انجام شد، آخرین سخنرانی ایشان به عنوان رئیس جمهوری ایران در مجمع عمومی بود که وجه اصلی آن به چالش میان ایران و امریکا باز می‌گشت. رئیس جمهوری ایران بیش از 20 موضوع را پیرامون این چالش مطرح کرد که 10 مورد آن جنبه ایجابی داشت. نقش مؤثر جمهوری اسلامی ایران در کاستن از تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تا جایی که به حل یک اختلاف بیش از یک دهه‌ای همچون مسأله هسته‌ای ایران انجامید، در کنار یادآوری طرح ایده‌های جدید و ابتکار عمل «صلح هرمز» برای منطقه پرآشوب خاورمیانه از جمله محورهای مهمی بود که آقای روحانی با اشاره به آنها توجه جامعه بین‌المللی را معطوف این واقعیت کرد که به رغم این نقش‌آفرینی، ایران مخاطب فشارهای یکجانبه امریکا قرار گرفته است.
محور دیگر سخنان آقای روحانی پیرامون رابطه بحرانی ایران و امریکا به هدف این کشور برای متزلزل کردن استقلال عمل ایران در صحنه بین‌الملل بازمی‌گشت. چه یکی از اهداف مهم تحریم‌های هدفمند و شدید امریکا علیه ایران، سست کردن پایه‌های حاکمیت جمهوری اسلامی ایران و ناگزیر کردن آن به رویکرد مطلوب امریکا برای ورود به مذاکراتی از سر اجبار بود. مذاکراتی که دولت امریکا به رغم کمپین فشار حداکثری و بهره‌گیری از همه ابزارهای همه‌جانبه به آن دست نیافت. آقای روحانی از این منظر بر مخدوش نشدن اصل استقلال عمل ایران در سیاست خارجی اشاره داشت و تأکید کرد که از پافشاری و حراست ایران از اصل استقلال خود این نتیجه حاصل می‌شود که ایران ابزار چانه‌زنی داخلی و انتخاباتی امریکا قرار نمی‌گیرد.
وجه دیگر سخنان آقای روحانی به تأکید بر این محور مهم باز‌می‌گردد که ایران به رغم قرار گرفتن زیر هجمه سنگین امریکا و همپیمانانش همچنان اهل مدارا و گفت‌و‌گو است و این امر را ممکن نمی‌داند مگر آنکه در یک شرایط برد – برد و نه از سر فشار و جبر دولتمردان امریکایی حاصل شود. رئیس جمهوری ایران تحقق این هدف جمهوری اسلامی را با در نظر گرفتن اصل عزت و منافع ملی زیر سایه دیپلماسی و با اتکا بر اراده و مقاومت مردم ایران قابل تحقق می‌داند.
در حقیقت پیامی که آقای روحانی در آخرین سخنرانی خود و در بحبوحه شدیدترین فشارهای دولت امریکا علیه ایران، به جامعه بین‌الملل ارسال کرد، این بود که ایران توانسته با گذر از طوفان فشارها و در عین پایبندی به تعهدات و قوانین بین‌المللی مقاومت کند و بکوشد با حفظ استقلال خود از یک موقعیت برابر سر میز گفت‌و‌گو بنشیند.
 واقعیتی که آقای روحانی با اشاره به آن عملاً توپ را در زمین امریکا می‌اندازد؛ به این معنا که این کشور عملاً در پیگیری و نتیجه بخشی فشارهای حداکثری خود شکست خورده است. این پیامی بود که بی‌تردید رئیس جمهوری ایران به جامعه امریکای در آستانه انتخابات ریاست جمهوری امریکا فرستاد و خواست روشن کند که فارغ از آنکه چه کسی در امریکا رئیس جمهور می‌شود، باید برای مذاکره با ایران به قوانین و مقررات بین‌الملل بازگردد.