معیار بازگشت اعتماد به بازار سرمایه

علی اسلامی بیدگلی
کارشناس ارشد بازار سرمایه
مهم‌ترین متغیری که این روزها در بازار سهام ایران باید مورد توجه قرارگیرد، حجم و ارزش معاملات بازار است که اهمیت بسیار زیادی دارد. حجم معاملات بازار باید به حدی برسد که ریسک نقدشوندگی را برای سهامداران از بین ببرد. این محدوده در شرایط فعلی بین 18 تا 20 هزار میلیارد تومان در روز است. درصورتی که حجم روزانه معاملات به این ارقام افزایش یابد موجب می‌شود تا درکنار از بین رفتن ریسک نقدشوندگی دوباره اعتماد به بازار بازگردد تا بتدریج روند نزولی شاخص متوقف شود. هرچند درباره آینده رقم شاخص کل بورس اعداد و ارقامی ارائه می‌شود، اما باید گفت هیچ یک از این اعداد پایه علمی و دقیقی ندارد. بخصوص اینکه این روزها مبانی مالی رفتاری بیشترین سهم را در روند حرکتی شاخص بورس دارد. درواقع این گونه بحث‌ها و پیش‌بینی‌های غیرعلمی از عدد شاخص در آینده و اینکه شاخص به چه عددی می‌رسد باعث بی‌اعتمادی بیشتر مردم و سهامداران خواهد شد.
باید امیدوار باشیم سهام برخی از شرکت‌ها که طی روزهای اخیر افت شدیدی را تحربه کرده‌اند، دوباره برای خرید جذابیت پیدا کنند و حجم معاملات روزانه نیز افزایش یابد. این باعث می‌شود تا بازار به یک حالت ایستا برسد و روند نزولی فعلی آن متوقف شود. اما برای اینکه بازار دوباره به روند صعودی خود بازگردد به محرک نیاز دارد. طی ماه‌های اخیر ورود حجم نقدینگی قابل توجه و همچنین رشد و قیمت انتظاری ارز دو عامل و محرک اصلی برای رشد و رونق بورس محسوب می‌شد. اکنون نیز باید دید که چه محرک‌های جدیدی برای رونق وارد بازار می‌شود. واقعی شدن قیمت سهام بسیاری از شرکت‌ها که به‌دلیل افت شدید قیمت‌ها رخ داده است، می‌تواند دوباره جریان ورود نقدینگی به بورس را افزایش دهد. اما این بار امیدواریم که مسئولان با اتخاذ تدابیر عملیاتی و دقیق با مدیریت بازار جلو رشد‌های هیجانی بازار را بگیرند، چرا که هر رشد هیجانی یک افت هیجانی به‌دنبال دارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، رفتار حقوقی‌های بازار است. طی بیش از یکسال اخیر عمده خرید سهام توسط حقیقی‌ها و عمده فروش توسط حقوقی‌های بازار انجام شده است. اما در شرایط فعلی که شاخص با افت همراه شده است، حقوقی‌ها آن‌طور که باید فعال نیستند. حقوقی‌ها باید نگاه بلندمدت تری به بازار داشته باشند.
البته با تصمیم اخیر شورای عالی بورس درخصوص لغو الزام کاهش سقف سهام از 10 به 5 درصد در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی از فشار فروش توسط حقوقی‌های بازار کاهش خواهد یافت و حقوقی‌ها به سمت حمایت از سهامی که در صندوق‌ها دارند، حرکت خواهند کرد.