۹ روزآتش‌سوزی در دره‌های کوه دلا

زهرا کشوری
خبرنگار
آتش ۹ روز است که در کوه دلای اندیکا جا خوش کرده و مشغول کباب کردن مراتع و بلوط ‌زارهای منطقه است. البته مصطفی یوسفی مدیر اداره محیط ‌زیست اندیکا در خوزستان در گفت‌و‌گو با «ایران» از به کنترل درآمدن آتش در کوه دلا خبر می‌دهد اما آن را به معنای خاموش شدن قطعی آتش در این منطقه صعب العبور نمی‌داند. او و هشت محیطبان منطقه چشم دوخته‌اند به دلا تا ببینند دود دوباره سر از کدام نقطه کوه برمی‌آورد و خبر از شعله‌ور شدن آتش در کدام دره عمیق دلا می‌دهد. درست زمانی که او با «ایران» گفت‌و‌گو می‌کند دود از برخی از نقاط دلا به آسمان می‌رود اما او این دودها را متعلق به کنده‌های درختان سوخته می‌داند و تأکید می‌کند جای نگرانی نیست. کوه دلا در جنوب منطقه حفاظت شده شیمبار خوزستان قرار دارد. او در پاسخ به این سؤال که چرا آتش در ۹ روزه گذشته دست از کوه دلا نمی‌کشد به صعب‌العبور بودن منطقه، عدم همکاری برخی از مردم منطقه و دیر خبر شدن نیروهای محیط زیست اشاره می‌کند. او می‌گوید: «منطقه آتش‌سوزی خارج از خطوط ارتباطی است و تا خبر به نیرو‌ها برسد آتش چهار-پنج ساعت سوار بر باد تاخته بود. بیشتر مردم منطقه هم از آنجا کوچ کرده‌اند و تعداد اندکی از مردم باقی مانده‌ هم همراهی ضعیفی با محیطبانان دارند.» او می‌گوید برخی از مردم منطقه با این ادله که منطقه شعله‌ور شده متعلق به آنها نیست دست رد به سینه محیطبان‌ها زده‌اند. محیطبان‌ها به آنها یادآوری می‌کنند که این آتش در صورت گسترش به اراضی آنها هم می‌رسد اماباز هم به همکاری مؤثر محلی‌ها منجر نمی‌شود. محیطبان ها برای رسیدن به منطقه آتش‌سوزی باید دره‌های زیادی را پشت سر می‌گذاشتند و راه میان رو محلی هم بلد نبودند. اولین روز حضور آنها نرسیده به منطقه آتش‌سوزی، شب می‌شود و آنها مجبور می‌شوند عملیات اطفا را به صبح روز بعد موکول کنند. آنها فردای بعد از اولین روز آتش‌سوزی مجبور می‌شوند راهی که خود می‌شناسند را برای رسیدن به منطقه حادثه انتخاب کنند که زمان بیشتری از آنها می‌گیرد. آتش به گفته یوسفی در تمام این ساعات بی‌رقیب می‌تازد.
پیش‌بینی محیطبان‌ها هم درست از آب در می‌آید و آتش در دو روز گذشته دامان اراضی مردم محلی حاضر در منطقه را می‌گیرد و پای آنها را هم به میان‌ آتش می‌کشاند. یوسفی یکی دیگر از علل طولانی‌ شدن آتش‌سوزی در کوه دلا را کمبود محیطبان می‌داند. به‌گفته او، منطقه حفاظت شده شیمبار ۶۰ هزار هکتار است که تنها ۸ محیطبان از آن حفاظت می‌کند. او می‌گوید: «هیچ کدام از محیطبا‌ن‌های منطقه حفاظت شده شیمبار، محلی نیستند.» آیا یکی از علل عدم همکاری برخی از مردم منطقه با محیطبان‌ها، در همین غریبه بودن آنها است؟ یوسفی این موضوع را تأیید نمی‌کند. او در پاسخ به این سؤال که چرا محیطبان‌ها از منطقه انتخاب نمی‌شوند هم می‌گوید: «وقتی در آزمون بومی‌ها حذف می‌شوند، نمی‌شود کاری کرد.» آمار‌های یوسفی می‌گوید ۲۰۰ هکتار از اراضی کوه دلا تا روز نهم آتش‌سوزی طعمه حریق شده که او آنها را بیشتر مرتع می‌داند تا بلوط.
محمدجواد اشرفی مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست خوزستان هم در گفت‌و‌گو با «ایران» یادآوری می‌کند آتش‌سوزی در زمان کوچ عشایر منطقه اتفاق افتاد و همین مسأله باعث شد تا محیطبان‌ها نتوانند از کمک‌های عشایر مثل همیشه بهره‌مند شوند.
بی‌فایده بودن بالگردها
اشرفی از حضور پنج‌ روزه بالگرد آب‌پاش در منطقه دلا خبر می‌دهد اما اعتقاد دارد که حضور بالگردها در مناطق صعب‌العبور خیلی کارآیی ندارد. دلا پر از دره‌هایی است که اجازه نشستن و فرود آمدن در منطقه را نمی‌دهد. اشرفی می‌گوید: «بنابراین بالگرد مجبور است در ارتفاعی بالا آب را رها سازد که الزاماً در منطقه آتش‌سوزی فرو نمی‌ریزد. از سوی دیگر تا به سطح منطقه برسد سرمای آن از دست رفته است.» او حتی کارآیی بالگردها برای هلی‌بورد نیروها را هم کم می‌داند.
چون برای اعزام نیرو‌ها به منطقه، بالگرد باید جایی برای فرود آمدن داشته باشد اما توپوگرافی دلا این امکان را نمی‌دهد. او درباره آتش‌سوزی ۹ روزه دلا هم اعتقاد دارد رسانه‌ها غلو می‌کنند چون وسعت آتش‌سوزی‌ها نقطه‌ای و محدود است‌. اشرفی درباره چرایی عدم استخدام محیطبان محلی هم می‌گوید: «محیطبان‌ها خوزستانی و از مناطق شمالی استان‌هستند.» او هم کمبود نیرو‌ها را یکی از علل طولانی شدن آتش‌سوزی در منطقه می‌داند اما این نکته را هم پنهان نمی‌کند که منطقه دلا آنقدر صعب‌العبور است که گاهی حتی از نیرو‌های حاضر در منطقه آتش‌‌گرفته‌هم هیچ کاری بر نمی‌آید. اشرفی کمبود محیطبان را یکی از مشکلات محیط زیست خوزستان می‌داند و می‌گوید: «با تلاش آقای کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست قرار شده که سالانه بیش از ۳۰۰ محیطبان استخدام شود که سهم سالانه استان خوزستان از این تعداد ۱۲تا ۱۳ محیطبان است.» او البته یادآوری می‌کند که محیط‌‌زیست خوزستان به تعداد بیشتری محیطبان نیاز دارد اما ترجیح می‌دهد عدد واقعی مورد نیاز برای حفاظت مناطق چهارگانه خوزستان را اعلام نکند! اشرفی و یوسفی پیش‌بینی می‌کنند زمانی که این گزارش منتشر می‌شود آتش در کوه دلا خاموش شده باشد.