ایمنی بازار سنتی اصفهان به مویی بند است

حمیرا حیدریان
خبرنگار
بازار تاریخی اصفهان از دیرباز علاوه بر فعالیت‌های اقتصادی، محل پیوند و تبادلات فرهنگی اجتماعی هم بوده و نقش مهمی در تغییر و تحولات سیاسی کشور داشته است.
این بافت تاریخی 400 ساله، دارای سبک خاصی از معماری و هنرهای تزئینی است که باعث جذب مسافران و گردشگران می‌شود. این بازار علاوه بر اینکه مرکز خرید اصفهان به شمار می‌رود یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر اصفهان محسوب می‌شود. این میراث مهم تاریخی و قلب فعالیت‌های اقتصادی نصف جهان، امروز در معرض تهدید‌های بزرگی است که در دل بازار است. ناامنی در برابر حوادث. اگر احتمال دهیم به‌دلیل نوع فعالیت بازار، آتش‌سوزی هر لحظه ممکن است در بازار اصفهان رخ دهد، باید گفت راه امداد‌رسانی و اطفای حریق در این بازار 8 کیلومتری کور شده است. حادثه‌ای که سال گذشته در بازار تبریز رخ داد و افزون بر خسارات جبران‌ناپذیر، افسوس را بر دل و جان دوستداران و حامیان میراث فرهنگی این مرز و بوم گذاشت، هرلحظه ممکن است برای بازار اصفهان هم رخ دهد.
سد معبر؛ چالش مهم امداد‌رسانی
محسن گلابی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» گفت: با توجه به شرایط بازار اصفهان که به لحاظ ایمنی و امدادرسانی با استانداردهای لازم بسیار فاصله دارد، سازمان آتش‌نشانی شهرداری اصفهان برای امنیت مردم، کسبه و اموال آنها در این بازار مدت دوسال است که پیگیرساماندهی وضعیت ایمنی در این بافت تاریخی است و به‌همین منظور با تمامی دستگاه‌های مسئول از جمله میراث فرهنگی، مجمع امور صنفی و... وارد مذاکره شده‌ایم و از آنجایی که شرایط موجود بازار در زمان وقوع حادثه امدادرسانی را با شرایط سخت و حتی گاهی ناممکن می‌کند از آنها درخواست کرده‌ایم تا با توجه به شرایط موجود بازار برای حفظ جان و مال مردم، با اختصاص هشت فضا در طول هشت کیلومتر بازار به سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، مجوز برپایی ایستگاه‌های آتش‌نشانی داده شود، چرا که در حال حاضر این تنها راهی است که می‌توانیم سریع‌تر به بخش‌های مختلف بازار اصفهان خدمات‌رسانی کنیم.وی با اشاره به اینکه این چالش نه تنها بازار اصفهان بلکه گریبانگیر تمامی بازارهای سنتی کشوراست، افزود: سد معبر در بازار اصفهان و پیشروی مغازه‌های آن بیداد می‌کند به طوری که حتی تردد عابران را با مشکل مواجه کرده است چه برسد در زمان وقوع حادثه که می‌توان گفت حرکت خودروهای آتش‌نشانی در این محوطه تقریباً غیرممکن است. این در حالی است که برخی اصناف پرخطرمانند طلاسازی و زرگری و لوازم آرایشی که هر کدام با مواد قابل اشتعال سروکار دارند مانند یک بمب ساعتی‌اند که در این محوطه مشغول فعالیت هستند و می‌توانند یک فاجعه جبران‌ناپذیر مانند بازار تبریز را رقم بزنند.
خانه‌های قدیمی انبار شده‌اند
به‌گفته مدیرعامل آتش‌نشانی اصفهان درصورتی که حادثه‌ای در این محدوده رخ دهد کنترل آن فوق‌العاده مشکل خواهد بود.
وی با بیان اینکه استفاده از خانه‌های مسکونی و قدیمی در محدوده اطراف بازار بزرگ اصفهان به‌عنوان انبار نگهداری کالا خود یکی دیگر از عوامل رقم زدن حادثه در این بازار می‌تواند باشد، اظهار داشت: استفاده از یک فضای مسکونی به‌عنوان انبار، آن هم در شرایطی که هیچ یک از مشخصات فنی و استانداردهای لازم مثل سیستم تهویه و دسترسی به‌ وسایل اطفای حریق را ندارند بسیار پرخطر است. نگهداری هرگونه مواد و اجناس قابل اشتعال در این انبارهای خانگی و غیراستاندارد آن هم به‌صورت انباشت بیش از حد و پر حجم و بدون توجه به نکات ایمنی از دیگر مشکلات و عوامل پرخطری است که در کمین این کسبه و شهروندان در حال تردد در این محوطه است.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان با بیان اینکه در محدوده بازار بزرگ اصفهان عرض گذرها بسیار کم است و ماشین‌های سنگین آتش‌نشانی نمی‌توانند عبور کنند، خاطرنشان کرد: ورودی و خروجی این بازاراستاندارد نیست ضمن اینکه گیت‌هایی که در این ورودی‌ها وجود دارد دارای قفل و کلید است که آتش‌نشانی آنها را در اختیار ندارد و این نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که در هنگام حادثه امدادرسانی را با چالش روبه‌رو می‌کند.
وی به کمبود و نبود کپسول آتش‌نشانی در محوطه بازار اشاره کرده و فقدان آنها را به مثابه یک بمب دانست و تصریح کرد: حدود دو هزار کپسول اطفای حریق از سال‌های قبل در سطح بازار اصفهان توزیع شده که در حال حاضراین تعداد شاید به کمتر از 200 عدد برسد متأسفانه بسیاری از آنها از محل نصب کنده شده و به سرقت رفته است و مابقی نیز دارای شارژ نیستند و کمتر کسی به این موضوع اهمیت می‌دهد. ضمن اینکه حتی روی شیرهای هیدرانت نیز پوشانده شده است و این بخشی از مشکلاتی است که ایمنی بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
این مسئول با انتقاد از شرایط موجود این بازار تاریخی و میراث فرهنگی کشور به یکی دیگر از عوامل خطرآفرین موجود در این بازار اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از عوامل خطرزا در این محوطه وجود توده‌ سیم‌های برق موجود درسقف بازار است که متأسفانه کسبه از یک سیم که برای روشن کردن تنها یک لامپ است چندین انشعاب بدون جعبه کلید برق گرفته و هیچ یک از نکات ایمنی را لحاظ نکرده اند که همین عامل می‌تواند در صورت بروز یک جرقه یک حادثه بزرگ را رقم بزند.
وی به‌ همکاری دستگاه‌های مسئول برای رفع حفظ امنیت این محوطه باارزش اشاره کرد و افزود: به‌ منظور افزایش سطح ایمنی این بازار برای فرماندهی عملیاتی آتش‌نشانی اصفهان بازدیدهای دوره‌ای از این محوطه برگزار کرده‌ایم ضمن اینکه جلساتی نیز با همکاری معاونت خدمات شهری با شهرداری منطقه 3 برای بررسی موارد لازم برای پیشگیری از حادثه برگزار کردیم. همچنین ارسال اخطار برای کسبه بازار از جمله دیگر تصمیمات گرفته شده در جلسات مشترک با معاونت خدمات شهری شهرداری است.
گلابی اضافه کرد: توصیه سازمان آتش‌نشانی این است که مجمع امور صنفی پیش از صدور پروانه کسب یا تمدید آن طبق قانون این مجمع آن واحد صنفی را ملزم به دریافت استعلام از این سازمان کند تا مأموران سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان از این واحد بازدید کرده و مواردی را که خطرآفرین است، به مالک ابلاغ کنند.
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان تأکید کرد: به‌دنبال این هستیم دوربین‌هایی را میراث فرهنگی یا اداره‌های ذیربط در بازار اصفهان قرار دهند تا اگر در شب حادثه‌ای رخ دهد، بتوانیم از طریق مرکز فرماندهی آن را رصد کنیم. نصب این دوربین‌ها می‌تواند در هرچه زودتر باخبر شدن از حادثه برای اعزام نیروها مؤثر باشد. همچنین درخواست کرده‌ایم تا اتحادیه‌ها یا انجمن اسلامی‌ بازار دوره‌های آموزشی برای کسبه برگزار کنند که پیگیری‌ها در این ارتباط ادامه دارد.