«5G » چگونه فناوری است؟

قاسم مجدی
 کارشناس فضای سایبری و اینترنت
از زمان ظهور فناوری ارتباطی تلفن همراه، روز‌به‌روز با افزایش کارایی و بهبود آن تأثیرات‌اش را بر زندگی بشری مشاهده کرده‌ایم ولی فناوری G5 چگونه فناوری است که این روزها بسیار از آن یاد می‌شود و معتقد هستند که بیش‌ازپیش باعث خواهد شد تا زندگی مردم بهبود یابد.
نسل پنجم ارتباطی G5 قرار است یک گام ترقی بزرگ در شبکه‌های تلفن همراه ایجاد کرده و سرعت دانلود، اشتراک اطلاعات به‌صورت بلادرنگ
(Real Time) را به‌صورت نمایی افزایش دهد.
G5 یک سیستم دیجیتالی جدید برای انتقال بیت‌های داده از طریق هوا است. این شبکه با استفاده از یک رابط (Interface) رادیویی جدید G5، به‌همراه سایر تکنولوژی‌های نوین در این حوزه، قادر خواهد بود تا از فرکانس‌های رادیویی بالاتری بهره ببرد. به‌عنوان مثال در نسل G4 فرکانس کاری در محدوده زیر ۶ گیگاهرتز است در حالی که نسل G5 از فرکانس‌های بسیار بالاتر در حدود ۳۰ گیگاهرتز تا 1۰۰ گیگا هرتز استفاده می‌کند. این فرکانس بسیار بالا منجر می‌شود تا داده‌های بسیار بیشتری در هوا و با سرعت بسیار بالاتری انتقال یابند و از ازدحام (Congestion) شبکه کاسته شود. همچنین تأخیر (Latency) شبکه بشدت افت می‌کند. تأخیر در شبکه برابر با مقدار زمانی قبل از شروع به انتقال داده است که هنوز فرآیند انتقال، دستورالعمل خاص خود را شروع نکرده است.
رابط جدید در G5 که از طیف موج میلیمتری (Millimetre Wave Spectrum) بهره می‌گیرد، شبکه را قادر می‌سازد تا در یک ناحیه جغرافیایی، تعداد بیشتری وسیله را تحت پوشش قرار دهد. در نسل 4G حدود 4هزار وسیله در هر کیلومترمربع می‌توانند تحت پوشش قرار گیرند، اما در نسل G5 این مقدار به یک میلیون وسیله افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر تماس‌های صوتی و تصویری می‌توانند بدون ایجاد وقفه و اختلال در طول آنها در یک فضای محدود برقرار شوند.
شبکه‌های G5 حدوداً دارای سرعتی ۱۰ برابر بیشتر از شبکه‌های 4G هستند. این بدین معنی است که تماس‌های ویدئویی با رزولوشن بسیار بالای K4 (استاندارد مورد استفاده در فیلم‌های سینمایی تجاری) برقرار می‌شوند و دانلود‌ها با سرعت بسیار بیشتری انجام می‌گیرند. در این حالت انتقال داده‌ها در کمتر از ۲۰ میلی ثانیه استاندارد خواهد بود.
البته برای تعداد کمی از کاربردها سرعت‌های در حد گیگابایت مفید است و برای اکثر کاربردها احتیاجی به چنین سرعتی روی گوشی‌های تلفن همراه نیست. در واقع برای کاربردهای عادی مانند دانلود فیلم و برقراری ارتباطات زنده، نسل چهارم شبکه هم می‌تواند پاسخگوی این نیازها باشد.
در حال حاضر چنین پیش‌بینی می‌شود که G5 به‌عنوان یک کاتالیزور برای تسهیل ارتباط ماشین و انسان با یکدیگر در ابعادی جدید عمل کند و فرصت‌های اقتصادی و تجاری جدیدی را خلق کند. بر اساس گزارش آنالیز صنایع IHS، نسل پنجم ارتباطی تا سال ۲۰۳۵ منجر به پیشرفت حدود 12.3 تریلیون دلاری در اقتصاد جهانی خواهد شد. همچنین بر اساس مطالعات انجام شده، حجم داده‌هایی که در جهان تولید می‌شود، از ۳۳ زتا بایت (Zettabytes) در سال ۲۰۱۸ به ۱۷۵ زتا بایت در سال ۲۰۲۵ افزایش می‌یابد.
نمونه‌ای از کاربردهای بسیار مهم 5G، در روبات‌های جراحی از راه دور است. در این روبات‌ها با اینکه روبات و کاربر کیلومترها از یکدیگر دور هستند، اما استفاده از G5 منجر به افزایش قابلیت اطمینان سیستم می‌شود. البته در چنین کاربردهایی باید تأخیر شبکه به زیر ۲ میلی ثانیه برسد.
رواج نسل ارتباطی 5G موجب می‌شود تا شبکه زیرساخت لازم برای حوزه‌های شهر هوشمند (Smart City) و خودروهای متصل (Connected Car) فراهم شود.
شرکت Ericsson در کشور سوئیس پیش‌بینی کرده که تا سال ۲۰۲۴، 1.5 میلیارد کاربر که حدود 40 درصد از جمعیت کل کره زمین را شامل می‌شوند، تحت پوشش شبکه G5 خواهند بود.
بی‌شک ارتقای شبکه مخابراتی کشور به چنین فناوری‌های روز دنیا امری مطلوب و خواسته مردم است ولی باید به چند نکته توجه کرد؛ این تغییر تکنولوژیکی به دو تغییرکلی در سمت اپراتورها و سمت کاربران نیاز دارد. اول اینکه تغییرات باید بدرستی از سمت اپراتورها انجام شود تا بتوانند روی بستر G5 خدمات ارائه دهند. از طرف دیگر باید این فناوری روی دستگاه‌های تلفن همراه پشتیبانی شود ولی هنوز فقط تعداد خاصی از گوشی‌های جدید آن را پشتیبانی می‌کنند.
نکته قابل توجه دیگر این است که این تکنولوژی در دنیا از سوی چند شرکت مطرح آن هم به‌صورت محدود پیاده‌سازی شده و هنوز پیاده‌سازی به‌صورت گسترده انجام نشده است. و اینکه هر تکنولوژی جدید برای رسیدن به اهدافی که برایش تعیین می‌کنند نیازمند یکسری الزامات و تغییرات است و اگر این پیش‌نیازها بدرستی درک و پیاده‌سازی نشود نمی‌توان انتظار عملکرد عالی از آن داشت. از سوی دیگر هر فناوری دارای مزایا و معایبی است و به جرأت می‌توان گفت هیچ فناوری از این دو امر مستثنی نیست و اگر هدف از در اختیار گرفتن فناوری را به درستی بدانیم و درک کنیم، می توانیم از معایب آن کاسته و بر مزایای آن بیفزاییم.