به شوق زادروز محمود دولت آبادی، نویسنده بزرگ معاصر

شریف و وفادار به قلمی که هرگز آن را نفروخت





جمال میر صادقی
نویسنده و مدرس داستان‌نویسی
محمود دولت‌آبادی عزیز از آن دست نویسندگانی است که خیلی مفصل درباره آثارش در کتاب «نویسندگان نام‌آور معاصر» نوشته‌ام. بی‌تردید او یکی از نویسندگان شاخص دوران معاصر ادبیات فارسی به‌شمار می‌آید که در تقسیم‌بندی‌ نویسندگان ایرانی، در زمره نسل دومی‌ها جای می‌گیرد. در دوره زمانی مذکور با سی‌ویک نویسنده مطرح طرف هستیم که چهار ـ پنج نفر آنان جایگاهی متفاوت دارند؛ ازجمله غلامحسین ساعدی، احمد محمود، هوشنگ گلشیری و محمود دولت‌آبادی. نوشته‌های هر یک از این‌ها برخوردار از ویژگی‌های خاصی است که درخشش و تمایز آنها در مقایسه با دیگران را سبب شده است. ساعدی به‌دلیل تألیف آثاری واقع‌گرا اما وهمناک، محمود به‌دلیل درآمیختگی نوشته‌هایش با تاریخ معاصرمان و گلشیری هم به سبب توجهی که به جریان سیال ذهنی نو نشان داد که از این بابت نویسنده نوگرایی به شمار می‌آید. اما آنچه نام دولت‌آبادی را ماندگار کرده به پیوند آثار او با زندگی روستایی‌ها بازمی‌گردد. دولت‌آبادی طی دوره‌های مختلف زندگی‌اش به حرفه‌های مختلفی مشغول بوده که تأثیر این تجربه‌های زیستی مختلف در همه رمان‌ها و مجموعه داستان‌های او دیده می‌شود. بااینکه نیم‌قرن از آغاز جدی فعالیت ادبی‌اش می‌گذرد اما هنوز هم از شاخص‌ترین نویسندگان معاصرمان به‌شمار می‌آید. چرایی این مسأله به استمراری بازمی‌گردد که در کار نوشتن به خرج داده، درست برخلاف برخی نویسندگان که به‌رغم تألیف یکی-دو اثر شاخص کار را رها کرده و حتی فراموش‌شده‌اند. پیش از انقلاب نویسندگان بسیاری قدم به عرصه گذاشتند که حالا نامی از هیچ‌کدام باقی نمانده، اما دولت‌آبادی باوجود موانع متعدد و بی‌مهری‌هایی که دید همچنان نوشت. شما اگر به سراغ زندگی نویسندگان بزرگ جهان هم بروید می‌بینید که تا مرگ، نویسندگی را رها نمی‌کنند؛ اما اگر نگاهی به آثار این نویسنده کشورمان داشته باشیم، باوجود جایگاهی که همگان برای رمان چند جلدی «کلیدر» قائل هستند من «جای خالی سلوچ» را بهترین نوشته‌اش می‌دانم. این کتاب اثر شگفت‌انگیزی است، پای مطالعه آن که بنشینید باشخصیت‌هایی متفاوت ازآنچه در آثار دیگران آمده روبه‌رو می‌شوید که ماندگار و بسیار قوی هستند، زنی که شوهرش می‌رود و تمام مصیبت‌های عالم بر سرش آوار می‌شود. دولت‌آبادی در سبک و سیاق رئال می‌نویسد و آنچه به عقیده من منجر به درخشش نام وی شده مضمون‌هایی است که در خلق آثار ادبی خود استفاده کرده، موضوعاتی که درنهایت منجر به خلق آثاری درخشان شده‌اند. در خلال مطالعه آثار محمود دولت‌آبادی، مخاطب قادر است با شرایط زندگی روستایی آشنا شود، او به‌خوبی با زندگی روستایی آشناست و داستان‌های خود را بر اساس اطلاعاتی سطحی ننوشته است. اما در آخر بگذارید اشاره‌ای کوتاه هم به خود محمود دولت‌آبادی، این دوست نویسنده قدیمی‌ام داشته باشم. شاید دوستی خیلی نزدیکی با او نداشته باشم اما از همان سال‌هایی که در مسیر نام‌آور شدن گام برداشت دولت‌آبادی را می‌شناسم و دیدارهایی داشته‌ایم. بی‌اغراق دولت‌آبادی نویسنده‌ای است که هیچ‌گاه شرافت قلمش را به آسودگی زندگی و خواست برخی نفروخت. نویسندگانی که نان به نرخ روز خور باشند شاید برای دوره‌ای مطرح شوند اما ادبیات آنان را کنار می‌زند، بخشی از ماندگاری دولت‌آبادی به شخصیت و انسانیتش بازمی‌گردد. دولت‌آبادی از معدود نویسندگان بزرگی است که از دوره‌های قبل برای ما مانده، ای‌کاش قدر او را بدانیم.



آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7408/20/550137/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها