امضای پیمان بازرگانی بین ایران و امریکا
19 فروردین سال 1323 پیمان بازرگانی ایران و امریکا که در واقع اولین قرارداد رسمی اقتصادی بین دو کشور محسوب میشود به امضای احمد قوام نخستوزیر ایران رسید. قراردادی سه ساله که چند ماه بعد از سفر روزولت رئیس جمهوری امریکا به ایران در جریان کنفرانس تهران امضا شد اما پیشینه مذاکراتش به سالهای دهه 20 باز میگشت اما فراز و فرودهای روابط دو کشور مانع از امضای آن شده بود.از اوایل قرن، دولت امریکا که شاهد حضور گسترده شوروی و انگلیس در ایران بود تلاش کرد تا سهمی از سفره اقتصاد ایران بخصوص در حوزه نفت را برای خود کند و تلاشهایی از سوی کمپانیهایی مانند «استاندارد اویل»، «سیبورد»، «استاندارد و کیوم» شروع شد ولی هربار با مخالفت و فشار دولت انگلیس رو به رو شد تا جایی که در سال 1319 لرد کرزن وزیر امور خارجه انگلیس درباره حضور «استاندارد اویل» در ایران به وزیرخارجه کشورمان هشدار داد. در این بین علاوه بر قراردادهای نفتی دو کشور در تلاش بودند تا روابط اقتصادی را گسترش دهند و همین موضوع زمینه مذاکرات در ابتدای دهه 20 شد اما همه چیز براثر حادثهای ناگهانی متوقف و روابط دو کشور تیره و تار شد. در آبان 1314 وزیر مختار ایران در امریکا که عازم میهمانی بود در شهر مریلند از سوی پلیس و به جرم تخلف رانندگی (بدون توجه پلیس به وضعیت دیپلماتیک) دستگیر و بازداشت شد؛ موضوعی که با توهین روزنامههای امریکایی به حکومت ایران ادامه پیدا کرد و در نهایت به قطع روابط ایران و امریکا و بسته شدن سفارت ایران و کنسولگریهای ایران در نیویورک و شیکاگو در سال 1315 ختم شد. البته بعد از سه سال تلاش دیپلماتیک در نهایت در 24بهمن 1318 (14فوریـه1940) روابـط سیاسی ایران و امریکا دوباره برقرار شد و وزیرمختـار جدیـد ایـران، محمـد شایسته استوارنامه خود را به مقامات امریکا ارائه داد. پس از تعیین محمد شایسته بهسمت وزیرمختار ایـران در امریکا و در شرایطی که جنگ جهانی دوم شروع شده بود و ایران با مشکلات اقتصادی بخصوص در تأمین مواد غذایی روبهرو بود، تمایل برای همکاری بازرگانی و اقتصادی میان ایـران و امریکا افزایش پیدا کرد. وزارت دارایی ایران به وزیر مختار کشورمان محمد شایسته مأموریت ویژهای داد تا زمینههای عقد قرارداد با طرف امریکایی را فراهم و فهرستی از محصولات قابل صادرات و واردات با تعیین بهای آنها به ایـران بفرسـتد تـا زمینههای همکاری روشن شود. پس از ارسال فهرست از سوی شایسته و مذاکرات او با طرفهای امریکا در ایران چندین جلسه در وزارت امورخارجه و بازرگانی وقت تشکیل و در نهایت طرح اولیه قراردادی تهیه و در اردیبهشت 1319 به تصویب دولت رسید و به امریکاییها ارائه شد. علاوه براین برای مذاکرات جدی در ارتباط با پیمان بازرگانی ایران تصمیم گرفت هیأتی اقتصادی از سوی وزارت دارایی به ریاست اللهیار صالح، معاون وقت وزارت دارایی به امریکا اعزام کند تا زمینههای نهایی شدن پیمان بازرگانی مشترک ایران و امریکا فراهم شود ولی رسیدن شعله آتش جنگ جهانی دوم و اشغال ایران به مانع بزرگ امضای این پیمان بدل شد و عملاً همه مذاکرات تا سال 1320 متوقف ماند تا اینکه طرف امریکایی که حضور نیروهای انگلیسی و شوروی را در ایران میدید، طرحی را برای پیمان بازرگانی تنظیم و از طریق سفارت خود در تهران به وزارت دارایی ایران ارائه داد. در نهایت این پیمان سه ساله 19 فروردین سال 1323 از سوی احمد قوام نخستوزیر ایران امضا و اجرایی شد. این پیمان که در 15 ماده تنظیم شده بود باعث گسترش روابط اقتصادی دو کشور و کاهش حقوق و عوارض گمرکی تعداد زیادی کالا بین دو کشور شد. مهمترین حاصل این قرارداد برای ایران افزایش صادرات فرش به امریکا بود.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه