توافق تاریخی اروپا برای احیای اقتصاد کرونا‌زده

زهره صفاری/ طولانی‌ترین نشست 20 سال اخیر سران اروپا که در چهار روز بیش از 90 ساعت زمان برد، برای تصویب طرح احیای اقتصاد زمین خورده قاره سبز در پساکرونا، بامداد دیروز با اصلاحاتی به نتیجه مطلوب رسید و مصوبه نهایی برای انجام فرآیند تکمیلی به پارلمان اروپا فرستاده شد.
به گزارش «فرانس پرس»، این مصوبه که «لحظه تاریخی اروپا» را رقم زد، گرچه تزریق یک تریلیون و 824 میلیارد یورویی را در بازه زمانی 7 سال تأیید خواهد کرد، اما با چانه‌زنی‌های گروه منتسب به «مقتصدان» شمالی برای اعطای بسته خیرخواهانه در سایه اتحاد فرانسه و آلمان، تهدید مکرون به خروج از طرح و احتمال وتوی مجارستان با شروط خاص و ویژه انجام شد.
براساس این مصوبه بیشترین کمک‌ها به کشورهای آسیب دیده در شیوع کرونا تخصیص می‌یابد. این بودجه در اختیار بانک مرکزی اروپا قرار خواهد گرفت تا درباره نحوه توزیع بودجه 390 میلیارد یورویی بلاعوض و 360 میلیارد یورو وام کم بهره به کشورهای هدف تعیین تکلیف شود. در این میان کشورهایی مانند ایتالیا که مرکز شیوع کرونا در اروپا شناخته شد، بنا به گفته «جوزپه کونته»، نخست وزیر ایتالیا 28 درصد بودجه تخصیص داده شده را دریافت خواهد کرد. به عبارت دیگر این کشور 80 میلیارد یورو بلاعوض و 127 میلیارد یورو وام می‌گیرد. برآورد فرانسه نیز دریافت یارانه 40 میلیارد یورویی خواهد بود. دیگر کشوری که بیشترین سود را از این طرح می‌برد، لهستان است که در مجموع 10 میلیارد یورو بودجه بلاعوض و وام کم بهره دریافت خواهد کرد. بنا بر مفاد این طرح، این بودجه تا سال 2026 تزریق شده و باید تا سال 2058 تسویه شود. 30 درصد این بودجه صرف معضلات آب و هوایی خواهد شد تا وعده اتحادیه برای پاکسازی محیط زیست تا سال 2050 نیز محقق شود.
پیروزی «مکرون» و «مرکل»
به باور ناظران شبکه خبری «الجزیره» آنچه مسلم است، تصویب این طرح پیروزی بزرگی برای «مکرون» و «مرکل» به شمار می‌رود که از ماه مه روی این طرح کار می‌کنند. می‌توان گفت این طرح به حدی برای «امانوئل مکرون» حائز اهمیت بود که در واپسین ساعات نشست در حرکتی غیرقابل پیش‌بینی در برابر سرسختی ناباورانه مقتصدان شمالی، از کوره دررفته و با کوبیدن مشتی بر میز، آنها را خودخواه خوانده و خواستار بازنگری در شرایط شد. واکنشی که با تذکر او به صدراعظم اتریش برای ترک کردن سالن همراه شد و به گفته شاهدان، می‌توانست در صورت برخورد متقابل اتریش به تنشی سیاسی منجر شود. شاید همین اهمیت نیز سبب شعف بی حد او از تصویب این طرح باشد: «تبعات این توافق تاریخی خواهد بود. ما توانستیم امکان پرداخت وام دسته جمعی را فراهم کنیم که این اتفاق طرح احیا را در سایه یک انسجام و اتحاد محقق می‌کند. 27 کشور دور یک میز نشسته و بودجه مشترک را تصویب کردند. آیا جایی از جهان را سراغ دارید که چنین قابلیتی داشته باشد؟ همچنین می‌خواهم به همه آنهایی که اتحاد آلمان و فرانسه را زیر سؤال بردند، بگویم تا زمانی که ما در کنار یکدیگر هستیم، هیچ کس جلودار ما نخواهد بود.»
«آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان و دیگر حامی سرسخت این طرح نیز گفت: «اروپا نشان داد همه در مواجهه با بزرگ‌ترین بحران تاریخ اتحادیه اروپا برابر هستیم.» اما این به اصطلاح پیروزی آلمان و فرانسه در 5 روز نشست نفسگیر با موضعگیری‌های جهت‌دار مقتصدان شمالی به آسانی به دست نیامد. همان طور که سران کشورهای جنوبی مانند «پدرو سانچز»، نخست وزیر اسپانیا تزریق چند 10 میلیارد یورو در مدت 6 سال آینده به بدنه اقتصادی کشورش را مهم‌ترین عامل نجات عنوان می‌کند، اما مقتصدان شمالی به رهبری هلند آن را اتحاد انتقالی یا انتقال دائمی سرمایه از شمال به جنوب دانسته و سرسختانه با آن مخالف بودند. به همین دلیل نیز شروطی گذاشتند که برای رم و مادرید قابل هضم نبود.
از سوی دیگر پافشاری آلمان و فرانسه برای تصویب این طرح، برای اتحادیه از ابعادی بسیار گران تمام شد. به طوری که فشار مقامات لهستان و مجارستان برای بسته شدن پرونده‌های حقوق بشری و آزادی بیان علیه این دو کشور سبب شد تا سران اتحادیه احیای اقتصادی را ارجح دانسته و چشم‌شان را بر بی قانونی‌ها ببندند.
به باور ناظران دیپلماتیک، دولت‌های اروپایی برای رسیدن به این توافق مجبور به کنار گذاشتن خصومت‌ها شدند. تحلیلگران «نیویورک تایمز» معتقدند، اتحادیه اروپا در این چند روز یک تئاتر عجیب پیش روی جهان اجرا کرد. تئاتری که با یک مانور بهداشتی و جشن تولد «مرکل» و گپ و گفت‌های صمیمانه آغاز شد و با کشمکش‌های پیش‌بینی نشده به درازا کشید و در نهایت با خروش فرانسه و پذیرش شرط‌های سخت و سنگین، در اتاقی کوچک‌تر از تالار بروکسل و در اوج خستگی شرکت کنندگان به نتیجه رسید.
اهمیت طرح احیا برای اروپا
اجرای طرح احیای اروپا، وام جمعی را در سطح اتحادیه ترویج خواهد داد. تحلیلگر بانک «برنبرگ» معتقد است: «تصویب این طرح بیش از رقم بودجه، تبعات اعتمادسازی در اروپا را در آینده‌ای نزدیک به جهان نشان می‌دهد. اتحادیه و حوزه اروپا به سمت همبستگی مالی نمی‌رود بلکه این توافق همکاری‌های پولی مستحکم‌تر را نشان می‌دهد که می‌تواند در بحران‌های آتی کارگشا باشد.»