افزایش قیمت دلار و تأثیر آن بر صنعت

محسن مهر علیزاده
عضو اتاق بازرگانی ایران
با توجه به اینکه برخی از کارخانه ‌های صنعتی، قطعات، ماشین‌آلات و مواد اولیه‌شان را از خارج از کشور تأمین می‌کنند، افزایش قیمت دلار می‌تواند بر فعالیت این گروه از صنایع اثر بگذارد و سبب افزایش قیمت محصول نهایی آنها شود؛ از طرفی برخی از کارخانه‌ها محصولات‌شان صادراتی است که می‌توانند با صادراتی که انجام می‌دهند به درآمد ارزی برسند، بدین جهت اگر کنترل علمی و قانونمندی صورت گیرد، افزایش قیمت ارز نمی‌تواند اثر مخربی بر فرآیند تولید بگذارد. چرا که تعداد کارخانه‌هایی که به ارز وابسته هستند بسیار کم است و از طرفی با ارزی که حاصل از صادرات است می‌توان تا حدود زیادی نیازهای ارزی تولید را پوشش داد.
توصیه به دولت دوازدهم این است که در بخش‌هایی چون صادرات و تبادلات ارزی که حساسیت ارزی ایجاد شده است دقت و شفافیت پیاده‌سازی شود. دولت اعتقاد دارد که در برگشت ارز حاصل از صادرات دقت لازم وجود دارد اما ما می‌گوییم در کنار دقت، شفافیت نیاز است تا فعالیت صادرکنندگان و فعالان اتاق بازرگانی به خاطر برخی از شایعات تخریب نشود. زمانی که صادرکنندگان را متخلف خطاب کنند و با عینک بدبینی به آنها نگاه کنند، صادرکنندگان انگیزه فعالیت و توسعه فعالیت‌های خود را از دست می‌دهند و البته برخی‌ها هم احتمال دارد درگیر فسادهایی شوند که به آنها زده می‌شود. بدین جهت دولت باید نسبت به تشویق صادرکنندگان اقدام کند نه آنکه با اتهام زنی میل به تخلف را در بین برخی از صادرکنندگان ایجاد کند.
تولید، صنعت، کشاورزی و سایر فعالیت‌های اقتصادی برای بخشی از رشد و توسعه خود به ارز نیاز دارند که اکنون صادرکنندگان به‌عنوان سربازان جمهوری اسلامی ایران، این ارز را وارد کشور می‌کنند. لذا دولت به جای استفاده از سیستم‌های کنترلی سخت افزاری که مشکلی را حل نمی‌کند، با استفاده از سیستم‌های نرم افزاری شرایط را کنترل کند و همه مسائل را به سمت شفافیت ببرد.
ما در حال گذر از اقتصاد نفتی هستیم و در این مسیر باید شرایطی فراهم شود که کشور بتواند بدون درآمدهای نفتی و با تکیه بر تولید و صادرات پیشرفت کند. اگر بتوانیم به فعالان اقتصادی و تجار نگاه مثبت داشته باشیم و به آنها اعتماد کنیم، گذر از اقتصاد نفتی راحت‌تر خواهد بود و نوسان ارزی و سایر مشکلات اقتصادی به حداقل می‌رسد.
نکته دیگری هم در مورد افزایش قیمت ارز باید مورد اشاره قرار داد و آن این است که برخی از تولیدکنندگان به محض افزایش قیمت ارز و کاهش ارزش ریال، نسبت به افزایش قیمت کالای خود اقدام می‌کنند، البته در برخی از مواقع این امر از مرحله واسطه‌ها و توزیع‌کنندگان کالا اتفاق می‌افتد. لذا توصیه ما برای کنترل قیمت‌ها این است که سیستم دقیقی اعمال شود تا بواسطه آن بتوان آثار مخرب افزایش قیمت ارز را در بازار کم و تعادل قیمتی را در مورد همه کالاها اعمال کرد. تأکید می‌کنم رشد قیمت در تمام واحدهای صنعتی اتفاق نمی‌افتد. اگر صحبت از کنترل قیمت‌ها می‌شود منظور، کنترل فیزیکی و بازرسی قیمتی نیست چرا که این امر در هیچ دوره‌ای جواب نداده است و حتی دولت نمی‌تواند به‌صورت روزانه وضعیت قیمت کالاها در بازار را رصد کند.
کالاهایی که به‌صورت مستقیم در سبد کالای مصرفی مردم قرار می‌گیرند به هیچ عنوان تحت تأثیر قیمت ارز نیستند چرا که مواد اولیه آن در داخل تأمین می‌شود و در کالاهایی که نیاز به واردات است دولت ارز 4200 تومانی تخصیص می‌دهد. به‌عنوان مثال در حال حاضر دولت برای واردات نهاده‌های دام و طیور، روغن خام و... ارز می‌دهد، لذا کالاهای نهایی این بخش‌ها مانند تخم مرغ، گوشت و مرغ نباید تحت تأثیر قیمت ارز، افزایش پیدا کند. بدین جهت دولت باید تمام هم و غم خود را بگذارد تا کالاهای اساسی و مصرفی روزانه مردم گران به دست شان نرسد.