الکاظمی به دنبال توازنبخشی در سیاست خارجی عراق
حسن داناییفر
سفیر سابق ایران در عراق
سفر آقای مصطفی الکاظمی به ایران که قرار است روز سهشنبه انجام شود، اولین سفر ایشان در جایگاه نخست وزیری عراق به تهران است. اما ایشان در گذشته بارها به عنوان مسئول امنیت داخلی عراق و حتی قبل از آن به ایران آمده بود. گرچه طبیعتاً سفر پیش رو با سفرهای گذشته ایشان بسیار متفاوت خواهد بود.
روابط ایران و عراق دارای سطوح و لایههای مختلفی است و پیچیدگیهای خاص خود را دارد. روابطی که در مجموع بسیار ویژه است و به باورم طی سالهای آینده نیز به همین ترتیب ادامه خواهد یافت، زیرا این روابط نتیجه و محصول عواملی متعدد و نوعی درهم تنیدگی مسائل مشترک است. وجود مرزهای مشترک، روابط فرهنگی و تاریخی، اشتراکات قومی و مذهبی، مبارزاتی که در دوره صدام صورت گرفت و حضور رهبران عراقی در ایران روابط بین دو کشور را خاص و تبدیل به نوعی روند کرده است. البته نمیتوان انکار کرد که افراد و اشخاص در سرعت و جهت حرکت روندها بسیار مؤثرند.
در حال حاضر عراق دارای بحرانهای مختلفی است. از کاهش قیمت نفت که تأثیر بسیار نامطلوبی در اقتصاد ملی این کشور گذاشته تا بحران کرونا که مسأله اکثر کشورهای دنیا است. عراق همچنین با بحران حضور نیروهای اشغالگر امریکایی در عراق و مطالبه عمومی مردمش درباره خروج آنها و اجرای مصوبه پارلمان عراق مواجه است.
بحران سیاسی تظاهرات در برخی شهرهای عراق و بعضی مشکلات امنیتی ایجاد شده توسط دنبالههای داعش هم هنوز از مشکلات جاری در این کشور به شمار میروند.
در این شرایط طبیعتاً نیت نخست وزیر عراق آن است که تلاش کند از اثرات نامطلوب روابط محیطی و پیرامونی که مستقیم و غیرمستقیم بر مسائل عراق اثر دارند، بکاهد. آقای مصطفی الکاظمی را باید جزء دیوانسالاران واقعگرای عراق محسوب کرد.
این مدرسه فکری معمولاً بر ایجاد توازن در روابط خارجی متناسب با اثرگذاری نیروهای پیرامونی منطقهای و فرامنطقهای تأکید دارد.
دست یافتن به چنین توازنی میتواند عراق را از بحرانهای منطقهای و فرامنطقهای دور کند.
به همین دلیل آقای الکاظمی سعی خواهد کرد که به عنوان یک کشور عضو و مؤثر جهان عرب توازن را در روابط همسایگان عربی و غیر عربیاش مانند ایران و ترکیه، همچنین میان قدرتهای اثرگذار منطقه با قدرتهای فرامنطقهای برقرار کند.
روابط فعلی ایران و عراق در حال حاضر روابط خوب و گستردهای است و بر این اساس نخست وزیر جدید عراق تمایل دوچندانی برای رفع تنش در منطقه دارد. نیت پسندیدهای که جمهوری اسلامی ایران قطعاً از آن استقبال میکند. چنان که ایران خود طرح صلح هرمز را دقیقاً با همین هدف تنشزدایی ارائه کرد. حال باید دید که آیا طرفهای دیگر منطقهای تا چه حد به این خواست رفع تنش تمایل نشان خواهند داد و آیا خواهند توانست برای این تنشزدایی هزینه عبور از امریکاییها را پرداخت کنند و وضعیت منطقه را به جای سپردن به نیروهای فرامنطقهای به شبکهای از نیروهای کشورهای درون منطقه بسپارند. امری که ضرورت انکارناپذیر این تنشزدایی است و گرچه تحققش سخت است اما محال نیست.
سفیر سابق ایران در عراق
سفر آقای مصطفی الکاظمی به ایران که قرار است روز سهشنبه انجام شود، اولین سفر ایشان در جایگاه نخست وزیری عراق به تهران است. اما ایشان در گذشته بارها به عنوان مسئول امنیت داخلی عراق و حتی قبل از آن به ایران آمده بود. گرچه طبیعتاً سفر پیش رو با سفرهای گذشته ایشان بسیار متفاوت خواهد بود.
روابط ایران و عراق دارای سطوح و لایههای مختلفی است و پیچیدگیهای خاص خود را دارد. روابطی که در مجموع بسیار ویژه است و به باورم طی سالهای آینده نیز به همین ترتیب ادامه خواهد یافت، زیرا این روابط نتیجه و محصول عواملی متعدد و نوعی درهم تنیدگی مسائل مشترک است. وجود مرزهای مشترک، روابط فرهنگی و تاریخی، اشتراکات قومی و مذهبی، مبارزاتی که در دوره صدام صورت گرفت و حضور رهبران عراقی در ایران روابط بین دو کشور را خاص و تبدیل به نوعی روند کرده است. البته نمیتوان انکار کرد که افراد و اشخاص در سرعت و جهت حرکت روندها بسیار مؤثرند.
در حال حاضر عراق دارای بحرانهای مختلفی است. از کاهش قیمت نفت که تأثیر بسیار نامطلوبی در اقتصاد ملی این کشور گذاشته تا بحران کرونا که مسأله اکثر کشورهای دنیا است. عراق همچنین با بحران حضور نیروهای اشغالگر امریکایی در عراق و مطالبه عمومی مردمش درباره خروج آنها و اجرای مصوبه پارلمان عراق مواجه است.
بحران سیاسی تظاهرات در برخی شهرهای عراق و بعضی مشکلات امنیتی ایجاد شده توسط دنبالههای داعش هم هنوز از مشکلات جاری در این کشور به شمار میروند.
در این شرایط طبیعتاً نیت نخست وزیر عراق آن است که تلاش کند از اثرات نامطلوب روابط محیطی و پیرامونی که مستقیم و غیرمستقیم بر مسائل عراق اثر دارند، بکاهد. آقای مصطفی الکاظمی را باید جزء دیوانسالاران واقعگرای عراق محسوب کرد.
این مدرسه فکری معمولاً بر ایجاد توازن در روابط خارجی متناسب با اثرگذاری نیروهای پیرامونی منطقهای و فرامنطقهای تأکید دارد.
دست یافتن به چنین توازنی میتواند عراق را از بحرانهای منطقهای و فرامنطقهای دور کند.
به همین دلیل آقای الکاظمی سعی خواهد کرد که به عنوان یک کشور عضو و مؤثر جهان عرب توازن را در روابط همسایگان عربی و غیر عربیاش مانند ایران و ترکیه، همچنین میان قدرتهای اثرگذار منطقه با قدرتهای فرامنطقهای برقرار کند.
روابط فعلی ایران و عراق در حال حاضر روابط خوب و گستردهای است و بر این اساس نخست وزیر جدید عراق تمایل دوچندانی برای رفع تنش در منطقه دارد. نیت پسندیدهای که جمهوری اسلامی ایران قطعاً از آن استقبال میکند. چنان که ایران خود طرح صلح هرمز را دقیقاً با همین هدف تنشزدایی ارائه کرد. حال باید دید که آیا طرفهای دیگر منطقهای تا چه حد به این خواست رفع تنش تمایل نشان خواهند داد و آیا خواهند توانست برای این تنشزدایی هزینه عبور از امریکاییها را پرداخت کنند و وضعیت منطقه را به جای سپردن به نیروهای فرامنطقهای به شبکهای از نیروهای کشورهای درون منطقه بسپارند. امری که ضرورت انکارناپذیر این تنشزدایی است و گرچه تحققش سخت است اما محال نیست.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه