همکاری‌های جامع با کابل؛ دومین پاتک به تحریم

گروه سیاسی/ در شرایطی که دولت امریکا همه تلاش خود را بر اجرای تحریم‌های ظالمانه علیه ایران و مجبور کردن دیگر کشورهای جهان به پیروی از این تحریم‌ها متمرکز کرده، جمهوری اسلامی ایران با پیگیری مذاکرات مربوط به دومین سند جامع همکاری راهبردی مهم این بار میان تهران و کابل نشان داد که سیاست خارجی اش تسلیم تحریم‌ها نیست ونخواهد شد.
در کنار خبرهایی که از نتایج مثبت رایزنی سفرای ایران در کشورهای محل مأموریت‌شان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها منتشر می‌شود، روز چهارشنبه خبر رسید که عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امورخارجه در صدر یک هیأت عالی رتبه برای دیدار با مقامات عالی افغانستان و مذاکره درباره سند جامع همکاری‌های راهبردی میان دو کشور، به کابل سفر کرده است. سند همکاری که بعد از سند جامع همکاری مشترک 25 ساله ایران و چین دومین پاتک جدی ایران به سیاست‌های تحریمی امریکا بشمار می‌رود.
عراقچی طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه با «عبداله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان، «محمدحنیف اتمر» سرپرست وزارت خارجه و «عبدالهادی ارغندیوال» سرپرست وزارت دارایی این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
به‌گزارش ایرنا، عراقچی و عبدالله در گفت‌و‌گوهای خود بر همگرایی منطقه‌ای و رشد و توسعه اقتصادی تأکید کردند. معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان اطمینان داد که حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از تلاش‌های صلح در افغانستان ادامه خواهد داشت. در دیدار معاون سیاسی ظریف با سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان مسائل روابط دوجانبه، روند صلح در افغانستان و مسائل و مشکلات منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله مشکلات ایجاد شده در اثر بیماری کرونا و همچنین همکاری‌های اقتصادی دو و چند جانبه از جمله همکاری‌ها در مورد چابهار و مسیرهای ترانزیتی آسیای میانه مورد بررسی قرار گرفت. همچنین طرفین در مورد نقشه راه و تعیین جدول زمانی برای نهایی‌سازی سند جامع همکاری‌ها نیز توافق کردند. عراقچی در این دیدار بار دیگر با اعلام حمایت جمهوری اسلامی ایران از روند صلح با مالکیت و هدایت دولت افغانستان، ابراز امیدواری کرد که گفت‌و‌گوهای بین الافغانی با مشارکت همه گروه‌های سیاسی آن کشور هر‌چه زودتر آغاز شود. او حفظ دستاوردهای مردم افغانستان بعد از چهاردهه جنگ، بویژه قانون اساسی و ساختارهای مردم سالارانه ایجاد شده در آن کشور را در جریان گفت‌و‌گوهای صلح واجد اهمیت دانسته و با توجه به نگرانی‌ها و منافع مشترک با افغانستان و نقش تسهیل کنندگی کشورهای همسایه در این رابطه، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای کمک به دولت افغانستان جهت پیشبرد روند صلح را مورد تأکید قرار داد. تأکید بر تسریع در اجرای مصوبات اقتصادی میان تهران و کابل نیز ماحصل گفت‌و‌گوی عراقچی با عبدالهادی ارغندیوال سرپرست وزارت دارایی افغانستان بود.
توافق بر تسریع نهایی کردن سند همکاری‌های تهران-کابل
روز گذشته عباس عراقچی با حضور در نشست «چشم‌انداز روابط افغانستان و ایران: چالش‌ها، فرصت‌ها» اعلام کرد که دو کشور توافق کرده‌اند ظرف مدت کوتاهی-حداکثر سه ماه- سند جامع را آماده امضا کنند. این تصمیم به معنای تمرکز بیشتر برای به‌ثمر رساندن توافق همکاری است که طی 4 تا 5 سال گذشته روی آن کار شده است.
او با تأکید بر اینکه امضای این سند همکاری به معنای حمایت قاطع دولت ایران از افغانستان و مذاکراتی است که به رهبری دولت افغانستان برگزار می‌شود گفت که همکاری‌های دو کشور مطابق این سند ذیل پنج‌ کمیته اقتصادی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی، اتباع و کمیته آب انجام خواهد شد.
عراقچی با اشاره به مذاکراتی که برای برطرف کردن معدودی اختلاف نظرها در جریان است، گفت: امیدواریم بتوانیم در سند دفاعی- امنیتی که بخشی از سند جامع است، روابط دو کشور به‌عنوان دو کشور دوست و متحد که خواهان روابط صلح‌آمیز هستند، محور قرار بگیرد و موضوع صلح بین دو کشور به یک امر دائمی تبدیل شود. اصل عدم دخالت و اصل عدم تجاوز اصول کلیدی هستند که در این سند پذیرفته شده‌اند. اینکه دو کشور نباید در امور دیگر دخالت کنند و هیچ کدام از دو کشور تحت هیچ شرایطی به حریم یکدیگر تجاوز نکرده و اجازه نخواهند داد از خاک و قلمرو آنها علیه دیگری استفاده شود.
طالبان یک واقعیت در افغانستان است
معاون سیاسی وزارت امور خارجه کشورمان در بخش دیگری از سخنان خود در این نشست بر این نکته تأکید کرد که امنیت در منطقه را باید به‌عنوان یک مفهوم یکپارچه دانست. چنانکه بدون اغراق صلح و ثبات در افغانستان متضمن صلح و ثبات در ایران است و معکوس این قضیه نیز صدق می‌کند. تهدیدات مشترک دو کشور، نیازمند یک رویکرد مشترک برای مقابله با آن است.
عراقچی در بخش دیگری از سخنانش درباره مذاکرات صلح افغانستان گفت: مذاکرات صلح در افغانستان باید مسیری را طی کند که در آن شاهد مشارکت فراگیر گروه‌های مختلف موجود در افغانستان از جمله طالبان باشیم. او افزود: طالبان یک واقعیت در افغانستان است و باید روند مذاکرات صلح در افغانستان به سمتی برود که این گروه نیز به سهم و تناسب خود در قدرت سهم داشته باشد و در چارچوب قانون اساسی افغانستان و دولت افغانستان و در فضایی همراه با آرامش و صلح حرکت کند. عراقچی در عین حال گفت: البته تصمیم گیر نهایی در این زمینه دولت و ملت افغانستان هستند و ما دخالتی در امور افغانستان نمی‌کنیم. او در عین حال تصریح کرد: ما فقط دولت موجود در افغانستان را مشروع می‌دانیم و معتقدیم روند صلح در افغانستان باید مسیری را طی کند که در آن شاهد مشارکت فراگیر گروه‌های مختلف موجود در افغانستان باشیم.
عراقچی یادآور شد: در بحث جنگ‌های داخلی افغانستان ما همواره تلاش کرده‌ایم که در راستای ایجاد صلح و مصالحه حرکت کنیم در بحث طالبان ما در کنار دولت و ملت افغانستان بودیم و حتی در این مسیر ۸ نفر از همکاران من در مزار شریف به شهادت رسیدند و لی ما همچنان در کنار ملت مردم افغانستان ماندیم و هنوز نیز این مسیر را ادامه می‌دهیم.
او در پایان سخنرانی اش با بیان اینکه پیدا کردن زمینه‌های همکاری و کار مشترک میان دو کشور در تمام حوزه‌ها هدف اساسی ایران در سند جامع همکاری دو کشور است، افزود: در حوزه آب باید تلاش کنیم تا موضوع آب از مناقشه تبدیل به موضوعی برای همکاری میان دو کشور شود، مسأله آب یک امر انسانی است و افرادی که در دو طرف مرز دو کشور به آب نیاز دارند هیچ فرقی با یکدیگر ندارند.
اسناد همکاری جامع؛ مخالفت معنی دار با تحریم
سند جامع همکاری ایران و افغانستان پس از سند همکاری مشترک 25 ساله ایران و چین دومین سند مهم همکاری است که طی کمتر از یک ماه اخیرپیگیری و تسریع در به ثمر رساندن آن در دستور کار قرار گرفته است. اقدامی که فراتر از تصویب و عملیاتی شدن این اسناد یک معنای اساسی در درون خود دارد و آن چیزی نیست جز مخالفت معنی دار کشورهای دور و نزدیک با سیاست سلطه جویانه امریکا و تحریم‌های ظالمانه آن. تا آنجا که یک دیپلمات اسپانیایی در مقاله خود پیرامون همکاری ایران و چین نوشت: «واشنگتن هر روز بیشتر دچار بیماری اوتیسم در سیاست خارجی خود شده و منزوی‌تر می‌گردد و ایران و چین با انجام یک توافق بلند مدت راه مشترکی برای حفظ منافع ملی خود و سیلی محکم به‌صورت امریکا یافته اند».
با این حال طبیعی است که این رویدادهای مهم فارغ از جوسازی مخالفان نبوده‌اند.
در مورد تفاهمنامه همکاری مشترک ایران و چین هجمه بزرگی ایجاد شد تا به جامعه این‌گونه القاء شود که این تفاهم منافع ملی و حاکمیت ارضی ایران را خدشه دار خواهد کرد. در حالی که بسیاری از نهادهای حاکمیتی از جزئیات کامل اطلاع نداشتند مخالفان به داستان سرایی درباره سربازان چینی و فروش جزیره کیش پرداختند. شایعاتی که انتشار پیش‌نویس 18 صفحه ایران نادرستی‌شان را نشان داد.
طی دو روز گذشته مذاکرات ایران و افغانستان هم از حواشی بر کنار نماند. همان طور که طی چند ماه گذشته سعی می‌شد با انتشار شایعاتی مبنی بر نقش نیروهای ایران در حوادثی که برای اتباع افغانستان در مسیر مهاجرت پیش آمده بود رابطه دو کشور به سمت تنش کشیده شود و البته محتوای سفر دو روزه سرپرست وزارت خارجه افغانستان به تهران بر آن تلاش‌ها خط بطان کشید.
از این حیث خبر تسریع در تدوین سند جامع همکاری مشترک تهران کابل هم بی‌تبعات نبود. مخالفان با بهانه قرار دادن این جمله عراقچی که «طالبان یک واقعیت در افغانستان است» با هشتگ به طالبان باج ندهید به سفر او به کابل واکنش نشان دادند. هشتگی که ابتدا از سوی بخشی از مردم افغانستان در مخالفت‌شان با مذاکره میان دولت کابل و طالبان شکل گرفت اما از سوی مخالفان جمهوری اسلامی به بهانه همراهی با مردم افغانستان و با فراموشی این نکته تکرار شد که مذاکرات دولت افغانستان و طالبان با میانجیگری اصلی امریکا چند سالی است که آغاز شده است و نقش ایران در این مذاکرات چیزی جز حمایت از دولت افغانستان برای ایجاد صلحی پایدار در همسایه شرقی اش نبوده است.