امسال نمایشگاه کتاب برگزار نمی شود

گروه فرهنگی/ «نمایشگاه کتاب تهران برگزار نمی‌شود»، این خبری است که روز گذشته به نقل از محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر ارشاد در فضای مجازی منتشر شد؛ هر چند که با توجه به شرایط فعلی اعلام چنین تصمیمی دور از تصور نبود. آن‌طور که این مسئول فرهنگی تأکید کرده شورای سیاستگذاری سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب در صدد برپایی برنامه‌های جایگزین دیگری است که جزئیات آنها بزودی اعلام می‌شود.
تصمیم گیری‌های دقیقه نودی یکی از آسیب‌هایی است که اغلب ناشران در برپایی نمایشگاه کتاب تهران به آن اعتراض دارند، واگذاری دیرهنگام غرفه‌ها برای جانمایی غرفه‌ها و حتی فراتر از آن بحث خانه به دوشی همیشگی نمایشگاه کتاب و بحث بر سر اینکه بالاخره کدام یک از محل‌های پیشنهادی هر ساله میزبانی آن را به عهده خواهد داشت.
شرایطی که برای نمایشگاه سی‌وسوم قدری متفاوت‌تر از سال‌های گذشته رقم خورد و شاهد اعلام زودتر انتخاب محل برپایی نمایشگاه کتاب تهران در سال 99 بودیم که میزبانی آن را به مصلی واگذار کرده بودند. اتفاقی که تحقق آن تحت تأثیر درخواست‌های مکرر و از سویی نامه نگاری ناشران به شخص اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری برای پرهیز از میزبانی مجدد شهر آفتاب به سبب مشکلاتی بود که طی سال‌های 95 و 96 شاهد آنها بودیم. بررسی شرایط محل‌های پیشنهادی برای نمایشگاه و از سویی جمع‌آوری امضای ناشران و نظر قطعی آنان مبنی بر اینکه اگر نمایشگاه به شهرآفتاب منتقل شود از حضور در آن انصراف خواهند داد منجر به میزبانی مجدد مصلی شد.
هرچند که این انتخاب چندان به کام ناشران و از سویی بازدیدکنندگان نشد، اواخر بهمن ماه، در حالی که ناشران در تب و تاب تهیه کاغذ برای انتشار تازه‌های نشر برای عرضه در نمایشگاه کتاب تهران بودند خبررسمی ورود ویروس کرونا به کشورمان منتشر شد. به‌دنبال نگرانی‌ها از گسترش این بیماری و از سویی اعلام ضرورت برخی توصیه‌ها از سوی ستادملی مقابله با کرونا بحث جا‌به‌جایی زمانی این رویداد بین‌المللی نشر به میان آمد؛ آن هم در شرایطی که قرار بود نمایشگاه کتاب تهران زودتر از زمان همیشگی، از 26 فروردین تا 5 اردیبهشت ماه برگزار شود.
 با این حال نگرانی‌ها از سیر صعودی ابتلا به این بیماری در کشورمان پیش‌بینی‌های قبلی را بر هم زد و هر گونه تصمیم‌گیری تازه را منوط به اعلام نتیجه بررسی‌های ستادملی مقابله با کرونا کرد. از آنجایی که بخش مهمی از گردش مالی صنعت نشر به 10 روز برپایی نمایشگاه کتاب تهران وابسته است؛ از همان ابتدای به تعلیق درآمدن برپایی این رویداد بین‌المللی پیشنهاد برپایی نمایشگاه کتاب در فضای مجازی مطرح شد.
طرح این پیشنهاد با واکنش منفی اهالی نشر همراه شد آنچنان که هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نقد برپایی احتمالی نمایشگاه کتاب به این شیوه آن را به المپیک تشبیه کرد و گفت هر وقت المپیک مجازی برگزار شود می‌توان نمایشگاه کتاب را هم به این شیوه برپا کرد. مخالفت جدی ناشران با پیشنهاد مذکور در نهایت به مسکوت ماندن آن منجر شد و محسن جوادی، رئیس سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب تهران هم در گفت‌و‌گو با رسانه‌های مختلف از این گفت که نمایشگاه کتاب همچنان به شکل قبلی خود برگزار می‌شود و تعیین زمان آن را هم به نظر ستاد ملی مقابله با کرونا منوط کرد.
حالا بعد از کش و قوس‌های بسیار و از سویی همراه با افزایش مجدد سیر صعودی ابتلا به بیماری کرونا، جوادی در گفت‌و‌گویی که با تسنیم داشته از عدم برپایی نمایشگاه کتاب تهران در سال‌جاری خبر داده؛ تصمیمی که وقوع آن را در ارتباط با دیگر نمایشگاه‌های کتاب جهان هم شاهد بوده‌ایم؛ آنچنان که اغلب آنها همچون نمایشگاه‌های کتاب چین و انگلستان یا به طور کامل تعطیل شده‌اند یا همچون نمایشگاه کتاب فرانکفورت به شکلی محدودتر و در شرایطی متفاوت از همیشه برپا می‌شود.
پیش‌تر مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از احتمال برگزاری این رویداد نشر در مهر ماه خبر داده بودند که حالا لغو شده، بویژه که در پاییز بحث اوج گرفتن دوباره این بیماری در سطح جهانی در میان است. حالا باید دید مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جبران بخشی از خسارت‌های وارد شده به صنعت نشر چه تمهیداتی در نظر خواهند گرفت. جوادی در گفت‌و‌گوی اخیر خود از برخی برنامه‌های جایگزین صحبت کرده و گفته در آینده نزدیک جزئیات آنها اعلام خواهد شد.