تلویزیون و رقیبی تازه!

سید رضا صائمی
روزنامه‌نگار
کرونا به مثابه یک عامل اجتماعی وبرون متنی به برجسته شدن و بازآفرینی و حیات«لایو» به مثابه یک رسانه زنده و پویا انجامید که پیش از این کمتر از کاربری آن استفاده می‌شد. لایو همچون پنجره‌ای به بیرون بود که امکان ارتباط با آدم ها و جهان بیرونی را ایجاد می‌کرد و به‌عنوان یک رسانه آلترناتیو و جایگزین، ایفای نقش کرد. این پدیده رسانه‌ای نوین را نباید دست کم گرفت. پرسش مهمی که از ظهور این رسانه نوین در ذهن شکل می‌گیرد نسبت آن با ابررسانه و کهن رسانه‌ای مثل تلویزیون است. از این حیث که لایو در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بواسطه ماهیت تصویری و زنده بودنش، بیشترین شباهت را به ساختار تلویزیون دارد و می‌تواند به‌عنوان رقیب آن مطرح شود. شاید بتوان گفت لایو‌ها شمایلی از تلویزیون خانگی هستند که مخاطب بالایی هم دارند. در خوانش نسبت بین لایو و تلویزیون می‌توان چند جنبه را لحاظ کرد. یکی اینکه لایو می‌تواند رقیب تلویزیون در جذب مخاطب باشد و با عبور از خط قرمزهای آن، مخاطبان بیشتری را با خود همراه کند. از سوی دیگر شاهد لایو برخی از چهره‌های تلویزیونی هم بودیم که از جمله لایوهای پرسروصدای روزهای کرونایی بود مثل لایو چند نفر از مجریان معروف تلویزیون که شهرت و موقعیت‌شان را از این رسانه دارند و در واقع هویت و جایگاه تلویزیونی دارند. اگر بازیگران را هم به این جمع اضافه کنیم بسیاری از آنها در تلویزیون معروف شدند و چه بسا فالوورهای بالای آنها در شبکه‌های اجتماعی ودنبال‌کنندگان انبوه آنها درلایوها برخاسته از همین عقبه باشد. حتی برخی ازکارشناسان برنامه‌های تلویزیونی که در این قاب به شهرت رسیدند مثل سید بشیر حسینی نیز لایوهای پر سر و صدای داشتند. از این حیث می‌توان گفت لایو حتی اگر رقیب جدی و قدری برای تلویزیون نباشد با توجه به گستردگی و کاربرد عمومی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نباید آن را دست کم گرفت. البته پیش از این و قبل از شروع کرونا و دوران قرنطینگی، شبکه‌های مختلف تلویزیونی در سایت‌های اینترنتی خود دارای لایو و پخش زنده برنامه‌های خود بودند اما به اندازه‌ای که لایوهای اینستاگرامی در ایام قرنطینه مشتری پیدا کردند واجد مخاطب نبودند. گرچه در این زمینه آمار دقیقی در دسترس نیست و چه بسا برخی از این برنامه‌ها مثلاً لایو یک مسابقه فوتبال در سایت این شبکه‌ها با مخاطب بالایی همراه بوده است. آنچه اکنون اهمیت دارد این است که تلویزیون به‌عنوان یک رسانه رسمی وکهن چه نسبتی می‌تواند با لایو به‌عنوان یک امکان رسانه‌ای نوین و نوظهور داشته باشد و چگونه می‌تواند از این ظرفیت و ظرافت‌های آن بهره ببرد. چه خوشمان بیایید چه نه لایوها می‌تواند به مثابه یک تلویزیون خصوصی، رقیب جدی و حتی رسانه جایگزین برای تلویزیون عمومی و رسمی باشد. با این حال به نظر می‌رسد تلویزیون باید نسبت خود را به این تکنولوژی نوین رسانه‌ای روشن کرده و به تعاملی پویا و سازنده با آن برسد. اتفاقاً تلویزیون از این امکان و ظرفیت ویژه برخوردار است که از چهره‌های مشهور تلویزیونی در این وضعیت استفاده کند و مخاطبان بیشتری را با خود همراه سازد یا با دکوربندی و صحنه آرایی لوکیشن خود از زیبایی شناسی بصری بیشتر و بهتری برخوردار بوده که همین ویژگی می‌تواند نقطه قوت آن باشد. امکانات و ظرفیت‌هایی که در تلویزیون وجود دارد به آن امکان می‌دهد که در فضای لایو ابتکار عمل را به‌دست گرفته و با خلاقیت و نوآوری این رقیب را به بخشی از عملکرد خود بدل کند.