کاهش آمار کرونا با آموزش مستمر و هدفمند

دکتر حمید سوری
‌ اپیدمیولوژیست و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا‌
 در اپیدمی حاد وقتی شرایط جامعه به شکلی در می‌آید که مردم تصور عادی شدن شرایط را دارند بازگرداندن آنها به وضعیت قبل از فاصله‌گذاری هوشمند بسیار دشوار خواهد بود ضمن اینکه باید به دلایل و بهانه‌هایی که مردم فاصله‌گذاری اجتماعی رارعایت نمی‌کنند، توجه کرد. در حال حاضر اقدامی که می‌توان انجام داد این است که آموزش‌ها به شکل مستمر و هدفمند دنبال شود ولی آموزش به تنهایی کافی نیست، اعمال مقررات و قوانینی که مردم را موظف به رعایت اصول محافظتی کنند نیز لازم است چرا که عدم رعایت این اقدامات پیشگیرانه صرفاً یک حق شخصی نیست که ما برای افراد جامعه قائل شویم بلکه رفتاری است که سایر اعضای جامعه را هم تحت شعاع قرار می‌دهد بنابراین نمی‌توان آن را به‌عنوان رفتار ضد اجتماعی یا غیر اجتماعی تعبیر کرد. طبیعی است؛ در شرایط اینچنینی مردم تصوری که از شرایط پیرامونی دارند با تفسیری که ما از وضعیت اپیدمی در سطح کلان یعنی یک شهر یا استان یا کشور داریم کاملاً متفاوت است. عملاً اعداد و ارقام جمع‌بندی شده مربوط به موارد ابتلا، بستری یا مرگ است که نشان می‌دهد، چقدر رفتارهای ما در تغییر اندازه‌های اعداد بیماری تأثیر گذاشته است. متأسفانه چون این رخدادها متمرکز در زمان و مکان مشخصی نیست طبیعتاً ابعاد مسأله و بزرگی آن برای آحاد جامعه مشهود نخواهد بود. بنابراین ادامه آموزش عمومی مردم با روش‌های مؤثرتر و نشان دادن اثرات سوء ناشی از عدم رعایت نکات محافظتی مسأله‌ای است که نباید نادیده گرفت. منتها آن چیزی که پر اهمیت است با توجه به اینکه هنوز درصد قابل توجهی از مردم جامعه نسبت به ویروس کرونا مصونیت پیدا نکرده‌اند و هنوز واکسنی برای مقابله با این بیماری ابداع نشده است، محافظت از گروه‌های پر خطر جامعه است این گروه‌های پر خطر الگوی مشابهی در همه کشور و استان‌ها ندارند و اولویت‌های‌شان متفاوت است. برای روشن شدن موضوع مثالی می‌زنم. ممکن است در یک منطقه تهران فشار خون مسأله اصلی و بیماری زمینه ساز در ایپدمی کووید19 باشد و در منطقه درگیر دیابت اولویت ابتلا به این بیماری باشد.
لذا ما باید الگوهای ایپدمی را در گروه‌های پر خطر و در مکان‌های پر خطر شناسایی کنیم، باید مشخص کنیم که چه سهمی از این گروه‌های پر خطر مصونیت پیدا کرده‌اند و چه سهمی هنوز مصونیت پیدا پیدا نکرده‌اند و ضمن آموزش به آنها، اطرافیان و عواملی که معمولاً با این گروه مواجه هستند مراقبت کرد برای مثال در سرای سالمندان و محل نگهداری این افراد، مراقبت و حمایت برنامه‌ریزی شده‌ای انجام شود. در واقع دولت و سازمان‌های حمایتی و خدماتی مثل سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت باید از این افراد پر خطر محافظت ویژه‌ای به عمل بیاورند. محافظت ویژه نتیجه‌اش این خواهد بود که تعداد موارد شدید بیماری که می‌تواند منجربه بستری شدن و مرگ گروه‌های پر خطر شود را کنترل می‌کنیم و در نتیجه هم تعداد موارد بستری در مراکز درمانی پایین می‌آید و هم تعداد موارد فوتی کمتر می‌شود تا بتوانیم به آن حدی از ایمنی طبیعی و اجتماعی که مورد نیاز است برسیم. این کار در قالب یک طرح در سطح دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با همکاری شورای اسلامی شهر تهران مقدماتش فراهم شده و امیدواریم با حمایت از این طرح بتوانیم آن را پالایش و اجرایی کنیم و در سطح کشور به اجرا در بیاوریم.
نکته پایانی اینکه کنترل و پیشگیر ی از ایپدمی نیازمند رویکرد تخصصی است البته با استناد به تجارب موفق بین‌المللی و بومی‌سازی تجارب متناسب با شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشورها و در سطح استان‌ها. البته هنوز نتوانستیم اپیدمی را مهار کنیم و متأسفانه روند رو به افزایش آن در جایگاه کشور در فهرست کرونایی جهان قابل مشاهده است مهم این است ما باید بار ناشی از اپیدمی را به حداقل ممکن برسانیم که چگونگی آن را اشاره کردم بنابراین بدون اینکه بخواهیم عملکرد گذشته‌مان را نقد کنیم باید از آنها درس بگیریم و در قدم‌های بعدی از درس‌های آموخته شده استفاده کنیم و با توجه به تنوع الگوی اپیدمی در طی زمان کوتاه لازم است سیاست‌ها و برنامه‌ریز‌های‌مان را مرتبا به روز کنیم در غیر اینصورت موفقیت در مقابل این ویروس تقریباً نزدیک به غیر ممکن خواهد بود.‌