«ایران » از وضعیت این روزهای ارکسترهای ملی و سمفونیک تهران گزارش می دهد
رونق اجرای خانگی ارکسترها
ندا سیجانی
خبرنگار
یک سالی است که ارکستر ملی ایران بدون معرفی رهبری ثابت، فعالیت و اجراهای خود را کج دار و مریز و با حضور رهبران مختلف برگزار کرده است. ارکستری که با گذشت 22 سال از راهاندازی آن، انگار همچنان با آزمون و خطا گام برمی دارد و رفت و آمدهای مدیریتی یا شاید هم کنارهگیری رهبران با تجربه و پیشکسوت موجب شده این ارکستر جوان به حاشیه کشیده شود. از حضور فرهاد فخرالدینی سکان دار نخست این ارکستر تا فریدون شهبازیان روزها و ماههای بسیاری میگذرد اما تغییرات مدیریتی و انتقادات و نگاههای مختلف سبب شده این ارکستر، خاطرات خوشی از روزهای جوانی خود نداشته باشد.
ارکستر ملی ایران یک سال بدون رهبر ثابت
روزهای پایانی اردیبهشت ماه 98 بود که فریدون شهبازیان از رهبری ارکستر ملی ایران خداحافظی کرد. چند روز پیش از انتشار این خبر زمزمههای یک تغییر به گوش میرسید و سرانجام این آهنگساز پیشکسوت، با دلخوریهای بسیار عطای این ارکستر را به لقایش بخشید و رفت و درهمان روز، استعفایش از سمت مشاور هنری بنیاد رودکی را نیز اعلام کرد. شهبازیان نزدیک به سه سال، رهبری ارکستر ملی ایران را برعهده داشت و در این مدت زمان با کمک بنیاد رودکی برنامههای مختلفی در داخل و خارج از ایران برگزار کرد. فریدون شهبازیان در گفتوگویی با «ایران» تأکید داشت:«ارکستر ملی ایران به حضور شخص خاصی بستگی ندارد بلکه نیازمند حمایت است تا بتواند روی پای خود بایستد و اگربخواهیم دستمان برای آینده خالی نباشد و همچنان مخاطبان اشتیاق بیشتری برای دیدن اجراهای آن داشته باشند باید رپرتوارهای جدید برای ارکسترملی تهیه و تولید شود.»
اما این صحبتها و حاشیهها تنها محدود به ارکستر ملی ایران نمیشود بلکه حال و روز ارکستر سمفونیک تهران هم دست کمی از این ارکستر ندارد. شهرداد روحانی رهبر این ارکستر نیز یکم خرداد ماه امسال با انتشار متنی درصفحه اینستاگرام خود ضمن تشکر و قدردانی از همکاری نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران و بنیاد رودکی طی این دوران چهارساله، از پایان همکاریش با این ارکستر خبر داد. او دراین متن آورده: «در پایان چهارمین سال همکاری با ارکستر سمفونیک تهران، در جایگاه مدیر هنری و رهبر ارکستر، از اینکه فرصتی فراهم گردید تا از آن طریق بتوانم در خدمت هنر و موسیقی کشور عزیزمان؛ ایران باشم، خرسندی خود را ابراز میکنم. فرصتی که باوجود روزهای تلخ و شیرین، با حضور و حمایت علاقه مندان و مخاطبان برای من یادآور خاطراتی فراموش نشدنی خواهد بود. امیدوارم ارکستر سمفونیک تهران همچون گذشته، فعالیتهای خود را در مسیر پیشرفت و تعالی ادامه دهد.»
بنیاد فرهنگی هنری رودکی هم با انتشار متنی از چند سال حضور و فعالیت شهرداد روحانی در قامت مدیر هنری و رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران قدردانی کرد و البته توضیح داد: «همکاری جناب روحانی، اما بهدلیل ناراحتی جسمانی و توصیه پزشکان در سال گذشته با مشکلاتی همراه بود و در نهایت با اتمام مدت تعهد و قرارداد در پایان سال 98، دوره همکاری استاد روحانی در قامت مدیر هنری و رهبر دائم ارکستر به پایان رسید.»
خداحافظی شهرداد روحانی
سوم شهریورماه 98 و بعد از پایان اجرای ارکسترسمفونیک تهران با همکاری گروه «میتکا»، شهرداد روحانی بهدلیل بروز بیماری قلبی راهی بیمارستان میشود. هرچند روحانی پساز چند ساعت از بیمارستان مرخص شد اما بعد از آن ارکستر سمفونیک تهران اجراهای خود را با حضور رهبران میهمان روی صحنه برد. اما در اجرای سوم بهمن ماه حواشی دیگری رقم خورد. طبق اعلام قبلی بنیاد رودکی قرار براین بود ارکسترسمفونیک تهران در این تاریخ اجرایی را در تالار وحدت روی صحنه ببرد و حتی بهدلیل استقبال خوب مخاطبان این برنامه در ششم بهمن ماه نیز تمدید شد وشهرداد روحانی رهبر ثابت این ارکستر، جلساتی هم با این ارکستر تمرین داشت اما پیش ا زاین در تاریخ ۲۶ دی ماه طی نامهای خطاب به مدیرعامل بنیاد رودکی اعلام کرد بهدلیل مشکلات شخصی و مسأله بیماری قادر به ادامه اجرا و تمرین با ارکسترنخواهند بود. به پیشنهاد بنیاد رودکی و البته با اطلاع رهبر این ارکستر، منوچهر صهبایی مسئولیت این اجرا را پذیرفت اما این آهنگساز و رهبر باسابقه ارکستردر شب اجرا سخنانی به زبان آورد که موجب دلخوری برخی از حاضران در سالن شد و در نهایت عدهای سالن را به نشانه اعتراض ترک کردند. صهبایی آن شب بیان کرد: «بههیچ وجه قرار نبود دراجرای تازه ارکستر سمفونیک تهران، بهعنوان رهبر حضور داشته باشم اما گویا رهبر ارکستر سمفونیک تهران بهدلیل مشکلاتی که به وجود آمده بود، دو هفته پیش بدون اینکه با مسئولان بنیاد رودکی صحبتی کرده باشد، از ایران فرار کرده است...» این صحبتها ادامه داشت تا آنکه برگزاری جشنواره موسیقی فجرآغاز شد و بعد از آن اسفند ماه و شیوع ویروس کرونا مسیر دیگری را بهوجود آورد و موجب شد حال ناخوش این دو ارکستر به سوی دیگری کشانده شود اما دل نگرانی از سرنوشت این دو ارکستر همچنان ادامه دارد...
تأثیر کرونا بر ارکسترها
این روزها هم ویروس کرونا موج سوار اخبار روز دنیا شده و اغلب خبرهایی که از سوی رسانهها و فضای مجازی دیده و شنیده میشود معطوف به «کووید19» است که همه را درگیر خود کرده و البته بیتأثیر بر حوزه فرهنگ و هنر نبوده است و تعطیلی برنامههای فرهنگی و هنری در کل کشور و روی آوردن به اجراهای خانگی و آنلاین شکل دیگری از زندگی را پیش روی مخاطبان هنر قرار داده است. ناگفته نماند در این روزهای تلخ هم این دو ارکستر از پای ننشستند و با همت و تدابیر مسئولان بنیاد رودکی فعالیتهای فرامرزی خود را از سر گرفتند و از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و صفحات اینستاگرام اجراهای خود را برگزار میکنند. نخستین برنامه نهم فروردین ماه با پویش «در خانه بمانیم» آغاز شد و نوازندگان ارکسترهای ملی ایران و سمفونیک تهران با شعار«درخانه میمانیم تا زودتر روی صحنه برویم» به اجرای قطعاتی برای مخاطبان پرداختند و بعد از آن در تاریخ 20 فروردین 99 دراجرای خانگی نوازندگان ارکستر ملی ایران و در قدردانی از حافظان سلامت کشور، قطعه «سبکبال» اثر زنده یاد حسین دهلوی تقدیم به هنردوستان شد، اجرایی که مورد توجه رسانههای خارجی هم قرار گرفت. دومین اجرای خانگی ارکستر ملی ایران نیز با عنوان «شور عاشقانه» با آهنگهای مرتضی نیداوود، تنظیم برای ارکستر توسط فریدون شهبازیان و خوانندگی وحید تاج در تاریخ 10 اردیبهشت ماه اجرا شد. اما پس از اجرای خانگی ارکستر ملی ایران، بنیاد رودکی اجرای خانگی ارکستر سمفونیک تهران را در دستور کار قرار داد و فراخوان همکاری صادر کرد، فراخوانی به رهبران ارکسترهای جهان، جهت معرفی نوازنده و نوازندگانی از چندین کشور که جهت اجرای بخشی از سمفونی نهم بتهوون موسوم به «سرود شادی» که این اجرای خانگی ارکستر سمفونیک تهران باحضور بیش از ۱۷۰ نوازنده و خواننده و با همراهی نوازندگان و خوانندگان بیش از 15 کشور است و به رهبری و نوازندگی بردیا کیارس و مدیر هنری این پروژه اجرا شد. در این پروژه موومان چهارم سمفونی 9 بتهوون اجرا میشود؛ این قطعه محوریت صلح، شادی و برادری دارد.
به گفته این رهبر ارکستر، «هدف از این برنامه ایجاد ارتباط میان هنرمندان و مخاطبان در سراسر جهان در دوره عبور از ویروس کرونا است و محور این فراخوان دعوت از نوازندگان برای اجرای قطعهای با محوریت صلح، برابری و برادری براساس شعر معروف سعدی که میگوید «بنی آدم اعضای یکدیگرند» است که نوازندگانی از کشورهای همسایه تا کشورهای اروپایی و سراسر دنیا را شامل میشوند و با توجه به محتوای بحث، موومان چهارم سمفونی ۹ بتهوون را برای اجرا در نظر گرفتیم که محوریت صلح و برادری دارد. در واقع مضمون شعر شیلر شاعر سمفونی نهم هم مضمونی شبیه شعر سعدی است.»
برش
ضرورت حضور رهبر دائم
لوریس چکناواریان
آهنگساز و رهبر ارکستر
اغلب ارکسترهای بینالمللی و موفق دنیا با رهبر ثابت هدایت میشوند در واقع ارکسترها زمانی پیشرفت میکنند که رهبر دائم داشته باشند البته باید دید تدابیر بنیاد رودکی برای ارکسترها چیست و چه برنامههایی برای آینده ارکستر دارد.
برش
فرصت به آهنگسازان جوان برای اجرا
نادر مشایخی
آهنگساز و رهبر ارکستر
چند سالی است که اکثریت ارکسترهای بزرگ اروپا با رهبر میهمان اداره میشوند و البته رهبر میهمان ثابت هم دارند ناگفته نماند این شرایط درارکسترهای مختلف دنیا متفاوت است اما متأسفانه طی این سالها ارکسترسمفونیک ما شرایط خوبی نداشته و نتوانسته خود را به ارکسترهای بزرگ دنیا نزدیک کند و این نیازمند حمایت و همکاری مسئولان فرهنگی است بویژه حمایت از نوازندگان ارکستر. به عقیده من حضور یک رهبر دائم برای ارکستر سمفونیک نیازمند شاخصههایی است که میبایست حتماً رعایت شود نخست آشنایی و آگاهی رهبر ثابت به مسائل تکنیکی ارکستر و توانایی انجام آن و همچنین داشتن گوش موسیقایی خوب. نکته دیگر اینکه رهبر دائم ارکستر باید شناخت خوبی از موسیقی داشته باشد تا بتواند با انتخاب موسیقیهای خوب مخاطبان را جذب کند، موسیقیهایی که دارای کیفیت بالایی بوده و شنیدن آن در اجتماعی که این موسیقی را نمیشناسند مهم است. نکته مهمتر این است که باید به آهنگسازان جوان فرصت داد و کارهای آنها اجرا شود تا رونق فرهنگی ایجاد گردد. مسأله دیگر داشتن برنامهریزی درست برای ارکستر است. رهبری دائم ارکستر تنها یک راهبر ارکستر نیست بلکه نقش مدیر هنری را هم ایفا میکند و این نقش آنقدر مهم است که میتواند دیدگاه یک کشور را تغییر بدهد.
خبرنگار
یک سالی است که ارکستر ملی ایران بدون معرفی رهبری ثابت، فعالیت و اجراهای خود را کج دار و مریز و با حضور رهبران مختلف برگزار کرده است. ارکستری که با گذشت 22 سال از راهاندازی آن، انگار همچنان با آزمون و خطا گام برمی دارد و رفت و آمدهای مدیریتی یا شاید هم کنارهگیری رهبران با تجربه و پیشکسوت موجب شده این ارکستر جوان به حاشیه کشیده شود. از حضور فرهاد فخرالدینی سکان دار نخست این ارکستر تا فریدون شهبازیان روزها و ماههای بسیاری میگذرد اما تغییرات مدیریتی و انتقادات و نگاههای مختلف سبب شده این ارکستر، خاطرات خوشی از روزهای جوانی خود نداشته باشد.
ارکستر ملی ایران یک سال بدون رهبر ثابت
روزهای پایانی اردیبهشت ماه 98 بود که فریدون شهبازیان از رهبری ارکستر ملی ایران خداحافظی کرد. چند روز پیش از انتشار این خبر زمزمههای یک تغییر به گوش میرسید و سرانجام این آهنگساز پیشکسوت، با دلخوریهای بسیار عطای این ارکستر را به لقایش بخشید و رفت و درهمان روز، استعفایش از سمت مشاور هنری بنیاد رودکی را نیز اعلام کرد. شهبازیان نزدیک به سه سال، رهبری ارکستر ملی ایران را برعهده داشت و در این مدت زمان با کمک بنیاد رودکی برنامههای مختلفی در داخل و خارج از ایران برگزار کرد. فریدون شهبازیان در گفتوگویی با «ایران» تأکید داشت:«ارکستر ملی ایران به حضور شخص خاصی بستگی ندارد بلکه نیازمند حمایت است تا بتواند روی پای خود بایستد و اگربخواهیم دستمان برای آینده خالی نباشد و همچنان مخاطبان اشتیاق بیشتری برای دیدن اجراهای آن داشته باشند باید رپرتوارهای جدید برای ارکسترملی تهیه و تولید شود.»
اما این صحبتها و حاشیهها تنها محدود به ارکستر ملی ایران نمیشود بلکه حال و روز ارکستر سمفونیک تهران هم دست کمی از این ارکستر ندارد. شهرداد روحانی رهبر این ارکستر نیز یکم خرداد ماه امسال با انتشار متنی درصفحه اینستاگرام خود ضمن تشکر و قدردانی از همکاری نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران و بنیاد رودکی طی این دوران چهارساله، از پایان همکاریش با این ارکستر خبر داد. او دراین متن آورده: «در پایان چهارمین سال همکاری با ارکستر سمفونیک تهران، در جایگاه مدیر هنری و رهبر ارکستر، از اینکه فرصتی فراهم گردید تا از آن طریق بتوانم در خدمت هنر و موسیقی کشور عزیزمان؛ ایران باشم، خرسندی خود را ابراز میکنم. فرصتی که باوجود روزهای تلخ و شیرین، با حضور و حمایت علاقه مندان و مخاطبان برای من یادآور خاطراتی فراموش نشدنی خواهد بود. امیدوارم ارکستر سمفونیک تهران همچون گذشته، فعالیتهای خود را در مسیر پیشرفت و تعالی ادامه دهد.»
بنیاد فرهنگی هنری رودکی هم با انتشار متنی از چند سال حضور و فعالیت شهرداد روحانی در قامت مدیر هنری و رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران قدردانی کرد و البته توضیح داد: «همکاری جناب روحانی، اما بهدلیل ناراحتی جسمانی و توصیه پزشکان در سال گذشته با مشکلاتی همراه بود و در نهایت با اتمام مدت تعهد و قرارداد در پایان سال 98، دوره همکاری استاد روحانی در قامت مدیر هنری و رهبر دائم ارکستر به پایان رسید.»
خداحافظی شهرداد روحانی
سوم شهریورماه 98 و بعد از پایان اجرای ارکسترسمفونیک تهران با همکاری گروه «میتکا»، شهرداد روحانی بهدلیل بروز بیماری قلبی راهی بیمارستان میشود. هرچند روحانی پساز چند ساعت از بیمارستان مرخص شد اما بعد از آن ارکستر سمفونیک تهران اجراهای خود را با حضور رهبران میهمان روی صحنه برد. اما در اجرای سوم بهمن ماه حواشی دیگری رقم خورد. طبق اعلام قبلی بنیاد رودکی قرار براین بود ارکسترسمفونیک تهران در این تاریخ اجرایی را در تالار وحدت روی صحنه ببرد و حتی بهدلیل استقبال خوب مخاطبان این برنامه در ششم بهمن ماه نیز تمدید شد وشهرداد روحانی رهبر ثابت این ارکستر، جلساتی هم با این ارکستر تمرین داشت اما پیش ا زاین در تاریخ ۲۶ دی ماه طی نامهای خطاب به مدیرعامل بنیاد رودکی اعلام کرد بهدلیل مشکلات شخصی و مسأله بیماری قادر به ادامه اجرا و تمرین با ارکسترنخواهند بود. به پیشنهاد بنیاد رودکی و البته با اطلاع رهبر این ارکستر، منوچهر صهبایی مسئولیت این اجرا را پذیرفت اما این آهنگساز و رهبر باسابقه ارکستردر شب اجرا سخنانی به زبان آورد که موجب دلخوری برخی از حاضران در سالن شد و در نهایت عدهای سالن را به نشانه اعتراض ترک کردند. صهبایی آن شب بیان کرد: «بههیچ وجه قرار نبود دراجرای تازه ارکستر سمفونیک تهران، بهعنوان رهبر حضور داشته باشم اما گویا رهبر ارکستر سمفونیک تهران بهدلیل مشکلاتی که به وجود آمده بود، دو هفته پیش بدون اینکه با مسئولان بنیاد رودکی صحبتی کرده باشد، از ایران فرار کرده است...» این صحبتها ادامه داشت تا آنکه برگزاری جشنواره موسیقی فجرآغاز شد و بعد از آن اسفند ماه و شیوع ویروس کرونا مسیر دیگری را بهوجود آورد و موجب شد حال ناخوش این دو ارکستر به سوی دیگری کشانده شود اما دل نگرانی از سرنوشت این دو ارکستر همچنان ادامه دارد...
تأثیر کرونا بر ارکسترها
این روزها هم ویروس کرونا موج سوار اخبار روز دنیا شده و اغلب خبرهایی که از سوی رسانهها و فضای مجازی دیده و شنیده میشود معطوف به «کووید19» است که همه را درگیر خود کرده و البته بیتأثیر بر حوزه فرهنگ و هنر نبوده است و تعطیلی برنامههای فرهنگی و هنری در کل کشور و روی آوردن به اجراهای خانگی و آنلاین شکل دیگری از زندگی را پیش روی مخاطبان هنر قرار داده است. ناگفته نماند در این روزهای تلخ هم این دو ارکستر از پای ننشستند و با همت و تدابیر مسئولان بنیاد رودکی فعالیتهای فرامرزی خود را از سر گرفتند و از طریق فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و صفحات اینستاگرام اجراهای خود را برگزار میکنند. نخستین برنامه نهم فروردین ماه با پویش «در خانه بمانیم» آغاز شد و نوازندگان ارکسترهای ملی ایران و سمفونیک تهران با شعار«درخانه میمانیم تا زودتر روی صحنه برویم» به اجرای قطعاتی برای مخاطبان پرداختند و بعد از آن در تاریخ 20 فروردین 99 دراجرای خانگی نوازندگان ارکستر ملی ایران و در قدردانی از حافظان سلامت کشور، قطعه «سبکبال» اثر زنده یاد حسین دهلوی تقدیم به هنردوستان شد، اجرایی که مورد توجه رسانههای خارجی هم قرار گرفت. دومین اجرای خانگی ارکستر ملی ایران نیز با عنوان «شور عاشقانه» با آهنگهای مرتضی نیداوود، تنظیم برای ارکستر توسط فریدون شهبازیان و خوانندگی وحید تاج در تاریخ 10 اردیبهشت ماه اجرا شد. اما پس از اجرای خانگی ارکستر ملی ایران، بنیاد رودکی اجرای خانگی ارکستر سمفونیک تهران را در دستور کار قرار داد و فراخوان همکاری صادر کرد، فراخوانی به رهبران ارکسترهای جهان، جهت معرفی نوازنده و نوازندگانی از چندین کشور که جهت اجرای بخشی از سمفونی نهم بتهوون موسوم به «سرود شادی» که این اجرای خانگی ارکستر سمفونیک تهران باحضور بیش از ۱۷۰ نوازنده و خواننده و با همراهی نوازندگان و خوانندگان بیش از 15 کشور است و به رهبری و نوازندگی بردیا کیارس و مدیر هنری این پروژه اجرا شد. در این پروژه موومان چهارم سمفونی 9 بتهوون اجرا میشود؛ این قطعه محوریت صلح، شادی و برادری دارد.
به گفته این رهبر ارکستر، «هدف از این برنامه ایجاد ارتباط میان هنرمندان و مخاطبان در سراسر جهان در دوره عبور از ویروس کرونا است و محور این فراخوان دعوت از نوازندگان برای اجرای قطعهای با محوریت صلح، برابری و برادری براساس شعر معروف سعدی که میگوید «بنی آدم اعضای یکدیگرند» است که نوازندگانی از کشورهای همسایه تا کشورهای اروپایی و سراسر دنیا را شامل میشوند و با توجه به محتوای بحث، موومان چهارم سمفونی ۹ بتهوون را برای اجرا در نظر گرفتیم که محوریت صلح و برادری دارد. در واقع مضمون شعر شیلر شاعر سمفونی نهم هم مضمونی شبیه شعر سعدی است.»
برش
ضرورت حضور رهبر دائم
لوریس چکناواریان
آهنگساز و رهبر ارکستر
اغلب ارکسترهای بینالمللی و موفق دنیا با رهبر ثابت هدایت میشوند در واقع ارکسترها زمانی پیشرفت میکنند که رهبر دائم داشته باشند البته باید دید تدابیر بنیاد رودکی برای ارکسترها چیست و چه برنامههایی برای آینده ارکستر دارد.
برش
فرصت به آهنگسازان جوان برای اجرا
نادر مشایخی
آهنگساز و رهبر ارکستر
چند سالی است که اکثریت ارکسترهای بزرگ اروپا با رهبر میهمان اداره میشوند و البته رهبر میهمان ثابت هم دارند ناگفته نماند این شرایط درارکسترهای مختلف دنیا متفاوت است اما متأسفانه طی این سالها ارکسترسمفونیک ما شرایط خوبی نداشته و نتوانسته خود را به ارکسترهای بزرگ دنیا نزدیک کند و این نیازمند حمایت و همکاری مسئولان فرهنگی است بویژه حمایت از نوازندگان ارکستر. به عقیده من حضور یک رهبر دائم برای ارکستر سمفونیک نیازمند شاخصههایی است که میبایست حتماً رعایت شود نخست آشنایی و آگاهی رهبر ثابت به مسائل تکنیکی ارکستر و توانایی انجام آن و همچنین داشتن گوش موسیقایی خوب. نکته دیگر اینکه رهبر دائم ارکستر باید شناخت خوبی از موسیقی داشته باشد تا بتواند با انتخاب موسیقیهای خوب مخاطبان را جذب کند، موسیقیهایی که دارای کیفیت بالایی بوده و شنیدن آن در اجتماعی که این موسیقی را نمیشناسند مهم است. نکته مهمتر این است که باید به آهنگسازان جوان فرصت داد و کارهای آنها اجرا شود تا رونق فرهنگی ایجاد گردد. مسأله دیگر داشتن برنامهریزی درست برای ارکستر است. رهبری دائم ارکستر تنها یک راهبر ارکستر نیست بلکه نقش مدیر هنری را هم ایفا میکند و این نقش آنقدر مهم است که میتواند دیدگاه یک کشور را تغییر بدهد.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه