از تحسین اقدام حاتمی‌کیا تا آرزویی برای اصغر فرهادی

نرگس عاشوری
خبرنگار
امروز 17 اردیبهشت ماه علیرضا داوودنژاد سازنده فیلم‌های اجتماعی جریان‌ساز همچون «نیاز»، «مصائب شیرین» و «بچه‌های بد» 67 ساله می‌شود؛ فیلمسازی که همواره دغدغه مسائل صنفی سینما را داشته و روزآمد کردن پخش و نمایش برای برون رفت سینما از ناامنی، مؤلفه‌های اصلی و تکرارشونده در صحبت‌هایش بوده است. دغدغه‌ای که این روزها و در ایام تعطیلی سینماها حالا به شکل جدی‌تری برای دیگر اهالی سینما مطرح شده و همچنان مشغله اصلی ذهنی اوست.
 امنیت و گسترش بازار عرضه VOD پاسخ او به سؤال ما درباره دغدغه جدی این روزهایش است: «اصلی‌ترین مسأله سینما همچنان برای من و همکارانم همین مسأله است. سال‌ها از نبود فضای آنلاین برای سینمای ایران گفتیم، از ناامن بودن این فضا اظهارنگرانی کردیم و درخواست حمایت و پشتیبانی برای گسترش این فضا را داشتیم حالا کرونا با تعطیلی سالن‌های نمایش، سینمای ایران را به‌سمت بازار آنلاین هدایت کرده است.»
او این اتفاق را فرصتی مناسب برای کم کردن بار ترافیکی فیلم‌های پشت خط اکران می‌داند و البته بر ملزومات و مقدمات آن تأکید دارد: «باید اینترنت پر سرعت و کم هزینه در اختیار همگان قرار بگیرد و در عین حال فضای معرفی و تبلیغات اثرگذار در محیط‌های شهری، مطبوعات، شبکه‌های تلویزیونی و شبکه‌های مجازی شکل بگیرد و از همه مهم‌تر اینکه امنیت فیلم‌ها تضمین شود تا فیلم‌ها سر از بازار قاچاق و سایت‌های غیرقانونی درنیاورند.»

تحسین پیش‌قدمی حاتمی‌کیا
علیرضا داوودنژاد با ستودن اقدام سازندگان فیلم «خروج» برای پیشتازی در این مسیر و نمایش آنلاین این فیلم می‌گوید: «حاتمی‌کیا و فیلمش در این مورد استثنا هستند چون هیچ‌کس حاضر نبود در چنین شرایطی فیلمی گران‌قیمت و تازه را وارد این بازار کند؛ در شرایطی که نه ظرفیت مخاطب معلوم بود و نه ایمنی آن و نه تبلیغات درست و حسابی وجود داشت، حاتمی‌کیا خطر کرد و وارد این فضای نمایش شد. اگرچه با تهدید بازار سیاه هم مواجه شد اما در نهایت نشان داد که این ظرفیت نمایش برای سینمای ایران بیش‌از هر زمان دیگری مهیاست.»
او همچنین از فیلم «طلا» پرویز شهبازی به‌عنوان دومین فیلم داوطلب اکران در این فضا یاد می‌کند و معتقد است فروش قابل قبول این فیلم و برخورد قاطع و سریع با متخلفان و سایت‌هایی که فیلم را سرقت کردند می‌تواند دیگر فیلمسازان را برای حضور در این فضا دلگرم کند.

دوران طلایی تولید و نمایش پساکرونا
با گذشت سه هفته از اکران اینترنتی فیلم «خروج» سرانجام از شامگاه روز شنبه 14 اردیبهشت ماه، تلویزیون از موضع‌اش نسبت به عدم تبلیغ تیزر فیلم‌های عرضه شده در سامانه VOD کوتاه آمد و ‌تیزر فیلم «خروج» در کنداکتور آگهی‌های بازرگانی سیما قرار گرفت. داوودنژاد اظهار امیدواری می‌کند که این اقدام به معنای تغییر رویکرد سازمان صداوسیما نسبت به اکران اینترنتی باشد و مختص «خروج» نبوده و فیلم «طلا» و دیگر آثار هم از این امکان تبلیغاتی بهره‌مند شوند: «فضای تبلیغاتی اثرگذارترین مؤلفه در جذب مخاطب است. طبق آمار سریال‌های شبکه نمایش خانگی حدود 30 میلیون مخاطب دارند اگر با تبلیغات مناسب یک سوم این میزان مخاطب جذب فیلم‌های سینمای آنلاین شوند_با شرط مهیا بودن دسترستی همگانی به اینترنت پرسرعت و کم هزینه_ شاهد تحول و جهش حیرت‌انگیزی خواهیم بود. تولید و توزیع و نمایش فیلم‌های ایرانی در پساکرونا وارد دوران طلایی خواهد شد. آمار تولیدات سینمایی افزایش خواهد یافت و سالن‌های نمایش حق انتخاب بیشتری از تولیدات سینمایی خواهند داشت. اگر چوب لای چرخ فعالیت بازار آنلاین نگذارند بازاری قابل اتکا برای سینما شکل خواهد گرفت و چه بسا بازار سالن‌های نمایش ضمن دستیابی به رونق بیشتر در حاشیه بازار VOD قرار بگیرند.»

تأثیر کرونا بر تغییر مسیر فیلمسازی
از علیرضا داوودنژاد درباره تصمیم‌اش برای‌ نمایش «مصائب شیرین 2» سؤال می‌کنیم و او حق تصمیم‌گیری درباره اکران آنلاین این فیلم را برای شرکایش در این فیلم محفوظ می‌داند: «تصمیم گیرنده فقط من نیستم آقای سرتیپی و بنیاد سینمایی فارابی به‌عنوان شرکای من در این فیلم تصمیم گیرنده هستند. در صورت اقدام برای اکران آنلاین امیدوارم فیلم در شرایطی اکران شود که اینترنت پرسرعت و کم‌هزینه در اختیار مخاطب باشد، سایت‌های غیرقانونی امکان سرقت نداشته باشند و تبلیغات مناسب هم پشتوانه حمایتی نمایش فیلم باشد.»
او در پاسخ به سؤالی درباره برنامه‌ آینده‌اش برای فیلمسازی معتقد است که کرونا مسیر تازه‌ای در انتخاب فیلمسازان ایجاد خواهد کرد که او هم از این قاعده مستثنی نخواهد بود: «تغییر شرایط نمایش و بازار سینما بر شرایط تولید هم تأثیر می‌گذارد؛ هم در انتخاب موضوع، هم در ترکیب عوامل سازنده و هم در اجرا و ساخت و پرداخت سینمایی. بازار سینما، بازاری خواهد بود که به مردم نزدیکتر است و سفارش و حمایتش را از مخاطبان گسترده به دست می‌آورد. ممکن است مسیرهای جدید و تازه‌ای ایجاد شود که همه این‌ها روی انتخاب‌های من و بقیه فیلمسازان اثر می‌گذارد.»

تولدی تازه با عبرتی گره‌گشا از کرونا
علیرضا داوودنژاد فارغ از دغدغه‌های صنفی و سینمایی‌اش، روزهای قرنطینه را به مطالعه کتاب و دیدن سریال‌هایی می‌گذراند که در سال‌های اخیر نقل محافل شده‌اند اما او فرصت تماشایشان را نداشته است: «این روزها کتاب «زبان اصالت» اثر «تئودور آدرنو» را می‌خوانم و فرصتی فراهم شده تا سریال‌های مطرحی چون «بازی تاج و تخت»، «بریکینگ بد» و «نارکوها» را ببینم.»
آرزوی او در آستانه سالروز تولدش، پس از آرزوی سلامتی برای ابنای بشر و مردم ایران و خانواده‌اش و توفیق در کسب و کار، آموختن عبرتی گره‌گشا از شیوع کروناست: «کرونا باعث شد گرایش به تواضع در مقابل جهان هستی شکل بگیرد و غروری که جهان صنعتی پیدا کرده بود قدری تخفیف یابد. شاید این درس عبرت روی آینده تأثیر بگذارد. آرزویم این است که روی آینده بشر تأثیر بگذارد.»

برش
فرهادی فیلم بسازد و من هم ببینمش

این فیلمساز شناخته شده اجتماعی در حالی امروز پا به 67 سالگی می‌گذارد که دیگر فیلمساز اجتماعی جریان‌ساز، اصغر فرهادی سازنده فیلم‌های موفقی همچون «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین»، «فروشنده» و... هم در همین روز متولد شده و 48 سالگی را پشت سر خواهد گذاشت. بخش پایانی صحبت‎های علیرضا داوودنژاد آرزویی برای اصغر فرهادی است: «او فیلمساز کم‌نظیری است. امیدوارم سالیان سال زنده و سالم و سرحال باشد و برای سینمای ایران و سینمای دنیا کار کند و من هم فرصت داشته باشم فیلم‌هایی را که او می‌سازد ببینم.»