آورده‌ها و برده‌های سیل برای کشاورزان جنوب کشور

پریسا عظیمی
خبرنگار
بارش‌های فروردین ماه در استان‌های جنوبی علاوه بر اینکه خساراتی به کشاورزان این خطه از کشور وارد کرد، برکات زیادی هم داشت. تولید برخی از محصولات به چندین برابر تولیدات سال گذشته رسیده است، در برخی از این استان‌ها سدها و سیل بندان‌ها به‌طور کامل آبگیری شدند. در سیستان و بلوچستان این بارش‌ها تولیدات جالیزی و غلات را بالا برد. در دشت‌های جنوب استان کرمان که در سال‌های گذشته بیلان سفره آب‌های زیرزمینی بسیار پایین بود تا حدودی دربالا رفتن این بیلان اثر مثبت داشت.
دکتر«غلام حیدر زورقی»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در گفت‌و‌گو با «ایران» بارش‌های اخیر برای بخش کشاورزی استان را نسبتاً خوب توصیف کرد و گفت: برای مناطق شمالی استان که منطقه سیستان را شامل می‌شود، میزان بارندگی نسبت به بلند مدت افزایش داشته است. رود هیرمند که سرچشمه آن از افغانستان است و بخشی از آن در منطقه سیستان درحوزه شمال استان واقع شده در این بارش‌ها خیلی خوب آبگیری شد. در بخش‌های مرکزی و جنوبی استان هم بارندگی‌ها موجب تقویت سفره‌ آب‌های زیرزمینی شد.
وی همچنین افزود: به‌دنبال این بارش‌ها خسارت‌هایی هم به بخش کشاورزی استان وارد آمده که قسمتی جبران شده، بخشی هم هنوز در حال بررسی است، اما در مجموع این بارش‌ها در مناطق شمالی و جنوبی استان برای محصولات غلات بسیار مناسب بود. به‌طوری که میزان سطح زیرکشت غلات گندم و جو بیش از دو برابر شد. کشت غلات نسبت به سال گذشته که ۳۷ هزار هکتار بود امسال به ۸۰ هزار هکتار رسیده یعنی بیش از دو برابر افزایش کشت داشته‌ایم. پیش‌بینی می‌کنیم برداشت‌ها هم دو برابر باشد.
زورقی به خسارات بخش نخیلات استان نیز اشاره کرد و افزود:۵۷ هزار هکتار کشت نخیلات با تولید ۲۳۰ هزار تن تولید سالانه خرما داشتیم که بخشی از این نخیلات در این بارش‌ها خسارت دیدند که البته قابل توجه نبود. در حال حاضر یکی از مشکلات ما نگهداری ۱۷ هزار تن خرمایی است که در انبارها و سردخانه‌های استان مانده و نگران هستیم به‌خاطر بسته شدن مرزها به جهت بیماری کرونا نتوانیم آنها را به نقاط مختلف کشورعرضه کنیم و این خرماها بمانند و فاسد شوند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، بارش‌های بهاری و گاه سیل آسای اوایل فروردین ماه در این استان را برای محصولات جالیزی که در جنوب استان کشت می‌شوند، بسیار خوب و مفید دانست و اظهار داشت: بارش‌ها موجب افزایش تولید محصولات جالیزی شد. به‌عنوان مثال در تولید پیازبا اینکه بخشی از این محصول در سیل از بین رفت با این حال ۵۰ درصد افزایش تولید داشتیم. در مجموع از ۱۰ هزار هکتار کشت محصولات جالیزی استان حدود سه هزار هکتار آن از بین رفت اما در 7 هزار هکتار هم منجر به برداشت محصول شده است.
آبگیری تمام آب بندهای خاکی و سیمانی جنوب استان کرمان
«سعید برخوری»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان هم بارش‌های فروردین ماه را در افزایش آب‌های زیرزمینی بسیار مؤثر دانست و گفت: بیلان سفره آب‌های زیرزمینی در دشت‌های جنوبی استان منفی بوده اما این بارش‌ها دربالا بردن این بیلان اثر مثبت گذاشته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان آبگیری تمام آب بندهای خاکی و سیمانی جنوب استان را از جمله پیامدهای خوب و مناسب بارش‌های فروردین ماه تاکنون بیان کرد و گفت: با ساخت این آب بندها از افزایش سیلاب و خسارات در بخش‌های دیگر جلوگیری شد. وی همچنین نیاز دشت رودبار به سیل بند که معمولاً در این بارش‌ها دچار سیلاب می‌شود را بسیار ضروری عنوان کرد.
به‌گفته برخوری، برآورد اولیه خسارت ناشی از بارندگی و سیل ۳ فروردین ماه سال۹۹ به بخش کشاورزی جنوب کرمان بیش از ۵۰۰میلیارد تومان بوده است. همچنین بیشترین خسارت این سیل به شهرستان‌های رودبار جنوب، کهنوج، منوجان و قلعه گنج وارد شده و مزارع گندم و کلزا، دام، منابع آبی، قنوات، چاه‌ها و کانال‌های آب نیز دچار خسارت شدند. ۱۵۰۰ رأس دام هم تلف شد.
102 میلیمتر بارش ظرف یک ساعت در استان بوشهر
«محمدتقی منوچهری»، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر هم در گفت‌وگو با «ایران» بارش‌های سیل‌آسای فروردین ماه امسال دراین استان را که در برخی مناطق جنوبی استان ظرف یک ساعت 102 میلیمتر بارش داشت را خیلی خوب ارزیابی کرد و افزود: بارش‌ها در چند حوزه تأثیر مثبت داشته است یکی اینکه تمام سازه‌های آبخیزداری که در مناطق بارش طی سال‌های 98-97 ساخته شده بودند آبگیری شدند. دوم اینکه سفره آب‌های زیرزمینی در مناطق بارش تقویت شدند و روی کمیت و کیفیت این آب‌ها اثر گذاشت. چون آب استان ما کمی شور است این بارش‌ها در کاهش شوری این آب‌ها خیلی مؤثر بوده است.
وی از اثرات خوب این بارش‌ها را جمع شدن سیلاب در آبخیزها بیان و خاطرنشان کرد: آبی که از کوه‌ها جاری می‌شود در این آبخیزها جمع و نگهداری می‌شود و به نوعی فرسایش خاک در این مناطق که سازه‌های آبخیزداری دارند، کمتراتفاق می‌افتد. این بارش‌ها همچنین برای آبیاری محصولات آبی استان مانند گندم و جو وکلزا مناسب و بموقع بود که تأثیر مثبتی درپرکردن شاخه‌های گندم و جو نیز داشت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر، آبگیری سد رئیسعلی دلواری دراین بارش‌ها که حدود ۲۰ هزار هکتار از محصولات استان را آبیاری می‌کند، اتفاق خوبی دانست و گفت: حدود ۱۲ میلیون مترمکعب این سد در بارش‌های اخیر آبگیری شد.
تأثیر مثبت بر کشت تابستانه و پاییزه خوزستان
مهندس «محمد قاسمی نژاد»، معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما بارندگی‌های فروردین ماه امسال را روی پر شدن دانه‌های گندم و جو و کلزا اثر‌گذار دانست و افزود: از مهرماه گذشته تاکنون (فروردین ۹۹) استان خوزستان ۳۲۰ میلی متر بارندگی داشته که حدود ۳۵ درصد نسبت به همین مدت سال گذشته کاهش داشته است.
وی افزود: بارندگی‌هایی که در اسفند ماه سال گذشته وفروردین ماه جاری داشتیم باعث خنک ماندن هوا شد. در حالی که دمای هوا در این زمان طی سال‌های گذشته به ۴۰ تا ۴۵ درجه می‌رسید و برای محصولات گندم و جو مناسب نبود. اما در حال حاضر خنک بودن هوا باعث طولانی شدن دانه‌بندی گندم و جو و کلزا شده و هرچه این زمان طولانی‌تر شود دانه‌ها و انتقال مواد غذایی به آنها هم بیشتر خواهد شد بنابراین ،این وضعیت برای محصولات کشاورزی خیلی بهتر خواهد بود.
مهندس قاسمی‌نژاد از دیگر اثرات خوب این بارش‌ها را ذخیره شدن آب پشت سدها بیان کرد و افزود: بارندگی‌هایی که در بالادست استان در استان‌های لرستان، کرمانشاه و همدان اتفاق افتاده برای استان ما بسیار خوب است زیرا شیب این استان‌ها به‌سمت خوزستان است و آب ناشی از این بارندگی‌ها باعث تأمین ذخیره‌های آبی استان وبهتر شدن کشت تابستانه و پاییزه خواهد شد.

نیم نگاه

در مناطق شمالی استان که منطقه سیستان را شامل می شود، میزان بارندگی نسبت به بلند مدت افزایش داشته است. رود هیرمند که سرچشمه آن از افغانستان است و بخشی از آن در منطقه سیستان درحوزه شمال استان واقع شده در این بارش ها خیلی خوب آبگیری شد. در بخش های مرکزی و جنوبی استان هم بارندگی ها موجب تقویت سفره‌ آب‌های زیرزمینی شد
بارندگی هایی که در اسفند ماه سال گذشته وفروردین ماه  در خوزستان رخ داد  باعث خنک ماندن هوا شد. در حالی که دمای هوا در این زمان طی سال‌های گذشته به ۴۰ تا ۴۵ درجه می رسید و برای محصولات گندم و جو مناسب نبود