فعالان حوزه زنان از آسیب ها و فرصت های دوران بیماری کرونا برای خانواده ها و زنان می گویند

روزگار زنان در روزهای پساکرونا

- معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده - شهلا کاظمی پور،جامعه شناس - لیلا ارشد، مددکار اجتماعی - مونیکا نادی، فعال حوزه زنان و کودکان - طیبه سیاوشی، فعال حوزه زنان - گیتی خزاعی،جامعه‌شناس - ملیحه شیانی، رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران - رؤیا بلوری، جامعه شناس و فعال حوزه زنان

گروه اجتماعی / پاندمی کرونا در جهان باعث شده سبک زندگی انسان‌ها از اصلی‌ترین موضوعات مانند روابط اقتصادی و سیاسی در سطح بین‌الملل تا جزئی‌ترین مسائل نظیر روابط و عادات فردی تحت تأثیر قرار گیرد. شیوع این بیماری سبب شده تا انسان‌ها بسته به وضعیت زندگی خود، تجربیات جدیدی به دست آورند و کنشگری و عملکردهای متفاوتی از خود نشان دهند. در این میان به اعتقاد متخصصان و جامعه شناسان، زنان و کودکان به‌عنوان مهم‌ترین اقشار جامعه شرایط ویژه‌ای را تجربه می‌کنند. برخی بر این باورند که همه‌گیری این بیماری، فشارها و نابرابری‌های جنسیتی در جامعه را تشدید کرده، به طوری که در صورت عدم مقابله با آن با پیامدهای جبران‌ناپذیری در دوران پسا کرونا مواجه خواهیم شد. این در حالی است که زنان نقشی کلیدی در ارتقای تاب‌آوری جامعه در مقابل این بحران و عملیاتی کردن راهبردها برای انطباق با شرایط زیست کرونایی در جامعه دارند.

پرستو رفیعی و مهسا قوی قلب
 خبرنگار
اپیدمی کرونا در جهان باعث شده سبک زندگی انسان‌ها از اصلی‌ترین موضوعات مانند روابط اقتصادی و سیاسی در سطح بین‌الملل تا جزئی‌ترین مسائل نظیر روابط و عادات فردی تحت تأثیر قرار گیرد. شیوع این بیماری سبب شده تا انسان‌ها بسته به وضعیت زندگی خود، تجربیات جدیدی به دست آورند و کنشگری و عملکردهای متفاوتی از خود نشان دهند. در این میان به اعتقاد متخصصان و جامعه شناسان، زنان و کودکان به‌عنوان مهم‌ترین اقشار جامعه شرایط ویژه‌ای را تجربه می‌کنند. برخی بر این باورند که همه‌گیری این بیماری، فشارها و نابرابری‌های جنسیتی در جامعه را تشدید کرده، به طوری که در صورت عدم مقابله با آن با پیامدهای جبران‌ناپذیری در دوران پسا کرونا مواجه خواهیم شد. این در حالی است که زنان نقشی کلیدی در ارتقای تاب‌آوری جامعه در مقابل این بحران و عملیاتی کردن راهبردها برای انطباق با شرایط زیست کرونایی در جامعه دارند. در مقابل اما گروهی دیگر معتقدند بحران کرونا پیامدهای مثبتی هم دارد و می‌توان از شرایط بحرانی کنونی به‌عنوان فرصت استفاده کرد و شرایطی عاری از خشونت برای زنان و کودکان فراهم کرد و بنیاد خانواده‌ها را استحکام بخشید. اما با وجود اختلاف نظرها همه آنها متفق القول بر این باورند که جامعه پسا کرونا محصول رفتار و عملکرد امروز افراد جامعه خواهد بود.

یادداشت

دوران  بهبود تعاملات خانوادگی

شهلا کاظمی پور
جامعه شناس
بروز اپیدمی کرونا در ایران و سایر کشورهای جهان تغییرات عمده‌ای را در زندگی افراد جامعه و همچنین در روابط اجتماعی و خانوادگی آنها ایجاد کرده است. در سال‌های اخیر کاهش روابط چهره‌به‌چهره و تعاملات خانوادگی، به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های متخصصان جامعه شناسی و علوم رفتاری تبدیل شده بود. دغدغه‌ای که این روزها به مدد قرنطینه خانگی کاهش یافته است. درحقیقت اصل اپیدمی بیماری کرونا منفی بوده و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناخوشایندی به‌همراه داشته است که حتی زندگی پسا کرونا راهم تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در کنار این ناملایمات، پیامدهای مثبتی هم وجود دارد که از میان آنها می‌توان به تغییرات مثبت در روابط خانوادگی اشاره کرد. خوشبختانه به مدد اجرای قرنطینه خانگی، تعاملات در میان اعضای خانواده افزایش یافته و آنها فرصت یافته‌اند در کنار یکدیگر بیشتر وقت بگذرانند. البته این موضوع امکان برخورد و بروز برخی تعارضات و مشکلات را بیشتر کرده، چون همه افراد جامعه توانایی مدیریت رفتار خود و کنترل هیجانات را ندارند اما در دراز مدت این مشکلات اصلاح خواهد شد. با گذشت زمان فرد درمی‌یابد که باید در خانه بماند و اطرافیان خود را بپذیرد. بنابراین تلاش می‌کند اوقات بهتری را برای خود و خانواده‌اش فراهم کند. این اتفاق مثبت می‌تواند برای جامعه در هنگام شیوع کرونا و همچنین زمان پسا کرونا «فرصت» مناسبی باشد که از میان «تهدید» خارج شده است. از این‌رو به نظر می‌رسد، گروه‌های مرجع باید به تقویت مدیریت هیجان و مهارت تعامل در میان افراد جامعه بپردازند. در این شرایط، علاوه بر گروه‌های مرجع، زنان نیز نقش بسیار مهم و تأثیر‌گذاری دارند. چون همواره توانایی سازگاری با شرایط و مدیریت حل مشکلات خانواده در میان زنان بیشتر دیده می‌شود. هرچند ممکن است این گروه بیش از سایر اعضای خانواده تحت فشارهای روحی قرار بگیرند اما نقش آنها در بهبود شرایط چشمگیر است. نکته مهم دیگر این است که در شرایط فعلی دانش بهداشتی افراد جامعه افزایش یافته است. رعایت بهداشت یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی هر جامعه‌ای به شمار می‌آید از این‌رو افزایش دانش بهداشتی افراد جامعه در شرایط فعلی یعنی دوره اپیدمی کرونا، می‌تواند در دراز مدت از شیوع بسیاری از بیماری‌ها در جامعه پیشگیری کند. این اتفاق مثبت می‌تواند فرصتی باشد برای جامعه در پسا کرونا.

تجربه‌ای تلخ برای زنان سرپرست خانوار

لیلا ارشد
مددکار اجتماعی
بیش از دو ماه از شیوع بیماری کرونا در ایران و سایر کشورهای جهان می‌گذرد. طی این مدت گروه‌های مختلف جامعه با مشکلات بسیاری مواجه شده‌اند، اما در این میان گروه‌های خاص و در معرض آسیب همانند زنان سرپرست خانوار، با تجربیات تلخ، ناخوشایند و پر مسأله‌ای دست به گریبان بوده‌اند. بسیاری از زنان سرپرست خانوار در محله‌های کم برخوردار مانند دروازه غار که در شرایط عادی هم اوضاع مناسبی ندارند زندگی می‌کنند. متأسفانه مشکلات این گروه از جامعه در شرایط بحرانی بسیار بیشتر شده و آنها را در معرض آسیب قرار داده است. برای مثال بسیاری از این زنان شغل خود را از دست داده‌اند، آنها که بیشتر کارگران سالن‌های برگزاری مراسم عزا و عروسی یا رستوران‌ها هستند یا با دستفروشی هزینه زندگی خود و فرزندانشان را تأمین می‌کنند با شیوع بیماری کرونا شغل خود را از دست داده‌اند. در واقع آنها در شرایطی بیکار شده‌اند که علاوه بر هزینه‌های ثابت زندگی، هزینه‌های بهداشتی و درمانی نیز به آنها تحمیل شده است. این موضوع باعث شده بسیاری از زنان سرپرست خانوار بر خلاف میل باطنی مجبور شوند فرزندانشان را برای تأمین معاش به خیابان‌ها بفرستند. این در حالی است که حضور کودکان در خیابان‌ها علاوه بر اینکه تهدیدی برای سلامتی آنها به شمار می‌آید، به بهبود شرایط زندگی آنها هم کمک چشم‌گیری نمی‌کند. چون افراد جامعه تمایل کمتری به خرید از آنها نشان می‌دهند. مشکلاتی از این دست نه تنها جامعه را در شرایط فعلی با آسیب‌های متعددی مواجه می‌کند بلکه جامعه پسا کرونا را نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهد کرد. از این‌رو مراکز مردم نهادی همچون خانه خورشید تلاش می‌کنند پس از تأمین اقلام و تجهیزات بهداشتی برای این گروه از جامعه با کمک خیرین که همواره در همه بحران‌ها در کنار اقشار آسیب پذیر جامعه حضور داشته‌اند بخشی از هزینه‌های ماهانه زنان سرپرست خانوار را هم تأمین کنند، تا از آسیب بیشتر آنها و فرزندانشان جلوگیری شود. چرا که مشکلات این گروه از جامعه بخشی از مشکلات جامعه به شمار می‌آید و تنها به زمان حال محدود نمی‌شود و می‌تواند تهدیدی برای جامعه پسا کرونا باشد پس نباید آنها را در شرایط بحرانی تنها گذاشت.

روزگار محدودیت زنان و کودکان

مونیکا نادی
فعال حوزه زنان و کودکان
اپیدمی کرونا جهان را با آسیب‌های شدید و جدی روبه‌رو کرده است. طبیعتاً زنان و کودکان هم از این آسیب‌ها در هیچ جای دنیا مصون نبودند و این آسیب‌ها شامل حال آنها هم شده است. به‌طور کلی بحث افزایش خشونت خانگی و افزایش آزار‌های جسمی و جنسی زنان و کودکان در خانه‌ها بحث مهمی است، چون تنها به سلامت جسمی و جنسی افراد مورد آسیب قرار گرفته محدود نمی‌شود، بلکه امنیت روانی آنها را هم مختل می‌کند. در دوران پساکرونا باید این موضوع در خصوص افزایش میزان اضطراب‌ها را هم در نظر گرفت و راه‌های مقابله با آنها را پیدا کرد؛ از طرفی مشکلات اقتصادی برای همه اقشار ایجاد شده، از آنجایی که در کشور ما فرصت‌های برابر با مردان برای زنان وجود ندارد، آسیب‌های بیشتری متحمل زنان خواهد شد. نه تنها زنان فروشنده در خیابان و مترو بیکار شده‌اند، بلکه بسیاری هم که در کارگاه‌های زیرزمینی کار می‌کردند، اخراج شدند. در این خصوص حتی ممکن است حق بیمه برخی نیز قطع شده یا پرداخت نشده باشد یا کاهش حقوق، برای برخی افراد ایجاد شده باشد. قطعاً بحث امنیت اقتصادی زنان با آسیب روبه‌رو شده‌است. کودکان هم در این دوران شرایط متفاوتی را تجربه کردند. چنانچه از تحصیل و بودن در اجتماع منع شده‌اند. به‌نظر می‌رسد محدودیت‌های اجتماعی و اقتصادی برای زنان زیاد شده و این نکته باید مورد نظر قرار بگیرد. گروه زنان و کودکان آسیب‌دیده تعدادشان از قبل بیشتر شده، زنان کارتن‌خواب و کودکان کار هم دچار مشکلات اساسی شده‌اند. سوءتغذیه، گرسنگی و این قبیل آسیب‌ها را هم باید مد‌نظر قرار داد. لازم است، حسب شرایط، حمایت‌های اجتماعی از کودکان و زنان آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر در سطح کلان در اولویت قرار گیرد. تا جایی که با کم شدن آسیب‌های موجود شرایط به سمت عادی‌سازی روابط در اجتماع پیش برود. کشور ما در شرایط فعلی با طرح فاصله‌گذاری هوشمند، موقعیتی را پیش آورده که زندگی به حالت قبلی برگردد، اما ناگزیر باید در شرایط فعلی با برخورداری از تجهیزات و امکانات بهداشتی برای حفاظت از خود در محیط کاری، عادی‌سازی زندگی را تجربه کرد. هرچند به زنان و کودکان کار در این خصوص باید توجه بیشتری معطوف شود.

زندگی دیکته شده با قواعد خاص

طیبه سیاوشی
فعال حوزه زنان
با پذیرش شرایط موجود از آنجایی که سیاستگذاران بیشتر مسائل اقتصادی را مدنظر قرار می‌دهند، عادی‌سازی با سرعت کمی اتفاق می‌افتد. مشکلات در همه جای دنیا وجود دارد، اما درحقیقت، فعالیت‌های اقتصادی باید ادامه داشته باشند، در حالی که می‌دانیم بحران کرونا همچنان ادامه دارد. پس باید با این شرایط به زندگی ادامه دهیم. به صورت کلی همه در برابر بحران کرونا قرار گرفته‌ایم و با یک سری رفتارهای تعریف شده باید به زندگی ادامه دهیم. مثلاً باید ماسک بزنیم، دست‌ها را ضدعفونی و از دستکش استفاده کنیم و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنیم. با شروع بحران کرونا بویژه در ایام نوروز دیدیم که حاکمیت و مردم با یکدیگر رفتاری دوسویه داشتند و خوشبختانه شاهد همدلی مردم با حاکمیت بودیم. حتی در روز طبیعت که مهم‌ترین روز برای خروج ایرانی‌ها از خانه است، دیدیم که همه در خانه ماندند. این اتفاق نقطه شروعی برای حصول نتایج بهتر برای سیاست‌گذاران است. قطعاً به این زودی نمی‌توان به شرایط عادی بازگشت، آنچنان که مقامات بهداشتی اعلام کردند تا زمانی که واکسن کشف نشده، رفتارها باید در چارچوب‌های تعریف شده انجام شود. البته در شرایط موجود نمی‌توان افزایش خشونت خانوادگی را هم نادیده گرفت. ساعت‌های طولانی افراد خانواده در کنار یکدیگر در حال زندگی کردن هستند و رفتارهای خشونت‌آمیز به وجود آمده است. متأسفانه در برخی از این موارد این رفتارها شدت پیدا کرده تا جایی که اورژانس اجتماعی هم به ماجرا ورود کرده است. در این رابطه صدا و سیما، رسانه‌ها و فضای مجازی باید با تبلیغات و آموزش درست، کمک کنند تا زنان و کودکان و تمامی افراد جامعه محیطی عاری از خشونت را تجربه کنند. البته باید بدانیم که این امر فقط شامل حال بحران کرونا نمی‌شود. بحران کرونا پایان می‌یابد، اما مسائل و مشکلات پیش رو باید از هر حیث از میان برداشته شود. از این رو توجه به لوایح و قوانینی که در این حوزه وجود دارند و می‌توانند بازدارنده باشند، اهمیت بالایی دارد، چون قوانین بازدارنده هستند و برای جرایم، کیفر در نظر گرفته می‌شود. از این فرصت به وجود آمده می‌توان برای شروع بهتر استفاده کرد.

دفاع از عادی شدن زیست اجتماعی

گیتی خزاعی
جامعه‌شناس
به نظر می‌رسد بیماری کووید۱۹ برخلاف آنچه بسیاری از سیاستمداران و عامه‌ مردم تصور می‌کردند، در حیات اجتماعی بشر قرن بیست‌و‌یکمی ماندگار شده است. اختراع یا کشف واکسن، داروهای مهارکننده‌ یا کیت تشخیص سریع، شاید از شدت شیوع بیماری بکاهد یا حتی بیماری را مهار کند، اما طولانی بودن فرآیند تحقق آن از یک سو و عدم دسترسی عامه‌ مردم جهان به ابزار مهارکننده از سوی دیگر، این نگرانی را ایجاد کرده که ما در میان‌مدت، قادر به حذف کووید۱۹ با قدرت انتقال پنهان، از زندگی بشر نیستیم. لذا آنچه ضروری است، عمل به پروتکل‌هایی است که از ما در مقابل بیماری‌زایی ویروس محافظت می‌کند.  
«قرنطینه» راهبردی کوتاه‌مدت برای مقابله با بیماری‌های همه‌گیر است تا نظام برنامه‌ریزی در اوج شیوع بتواند تعداد و شدت ابتلا را در کنترل سیاستمداران و نظام سلامت قرار دهد. اما وقتی اپیدمی از موقعیت «بحرانی»، به «مزمن» تغییر وضعیت می‌دهد و عامل بیماری‌زا در حیات اجتماعی ماندگار می‌شود، راهبرد‌ی همچون قرنطینه، گرچه در کوتاه‌مدت لازم‌ است، اما در میان‌مدت و با تداوم شرایط بیماری‌زایی، جز فرسودگی جامعه، فرسایش توان، تحمل و حوصله‌ افراد و خستگی آنها از ادامه‌ زندگی در چاردیواری خانه نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.  لذا ناچاریم از عادی شدن زیست اجتماعی با وجود کرونا و تلاش برای ارتقای تاب‌آوری جامعه در مقابل آن دفاع کنیم، زنان نقشی کلیدی در این پروسه و عملیاتی کردن راهبردها برای انطباق با شرایط زیست کرونایی در جامعه دارند.  درونی شدن پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌ فیزیکی، که از مهم‌ترین راهبردها برای مقابله با شیوع کرونا و انطباق با زیست کرونایی در جامعه است، توسط زنان قابلیت اجرایی و عملیاتی شدن دارد. ناگزیریم این راهبرد خردمندانه را بپذیریم که تنها راه مقابل ما برای رویارویی با بیماری‌زایی کرونا و مدیریت پیامدهای آن، ارتقای تاب‌آوری، انطباق با آن و پایبندی دائمی به پروتکل‌های محدودکننده و همزمان بازگشت به زیست و فعالیت اجتماعی است.  وقتی باران مستمر و دائمی می‌بارد، اقدام عقلانی‌ و هوشمندانه، نه در خانه‌ماندن دائمی، بلکه بر سر گرفتن چتری است که ما را از بارش مستمر باران نجات دهد.

زنان و تشدید نابرابری های اجتماعی

ملیحه شیانی
رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران
امروزه تغییرات پدیدآمده ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا فشارها و نابرابری‌های جنسیتی را تشدید کرده است. محدودیت‌های ناشی از حضور زنان در خانه از یک سو و سنگینی بار مسئولیت و مدیریت همه جانبه زندگی از سوی دیگر، رنجی مضاعف بر زنان تحمیل می‌کند. به‌ گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد با آغاز دوران قرنطینه اجباری و اختیاری خشونت علیه زنان در تمام دنیا افزایش یافته است. فرانسه در هفته اول قرنطینه یک سوم، هند دو برابر، مکزیک صددرصد، امریکای لاتین دوبرابر و سایر کشورها همچون آلمان، ترکیه و ایران تا سه برابر خشونت بیشتر را تجربه کرده‌اند. علاوه بر خشونت خانگی، در زندگی مشترک زنان بیش از مردان کارهای رایگان و بدون دستمزد انجام می‌دهند. پخت و پز و کارهای روزمره خانه، وظایف مادری و همسری، رسیدگی به امور درسی و فراغت کودکان بویژه با تعطیلی مهدکودک‌ها و مدارس، مراقبت از فرزندان، سالمندان و بیماران، تأمین نیازهای روحی و عاطفی مردان و کودکان و حتی تقویت روحیه فداکاری و ایثار از آن جمله‌اند. به این ترتیب، همزیستی در فضاهای کوچک خانه، دوری از مناسبات اجتماعی ماقبل کرونا، اختلافات زناشویی، خشونت خانگی، افزایش مسئولیت‌های حمایتی، مراقبتی، اقتصادی، اجتماعی و عاطفی فشاری چندگانه بر روح و جسم زنان وارد می‌کند. زنان خانه دار و شاغل، زنان آسیب دیده(کارتن خواب و معتاد)، زنان سرپرست خانوار، زنان کادر درمان (پرستاران و پزشکان)، زنان باردار و..... هر یک به‌گونه‌ای خاص و تلخ فشارها را تجربه می‌کنند. بی گمان، ضعف و سوء‌مدیریت بحران اجتماعی در دوران کرونا، نابرابری‌ها و تبعیض‌های جنسیتی را تقویت می کند و افزایش خشونت، اختلاف های زناشویی و حتی طلاق را پس از بحران کرونا سبب خواهد شد. زنان از مهم‌ترین گروه‌های اجتماعی در مواجهه، مقابله و درمان کرونا هستند که نادیده گرفتن وضعیت آنان پیامدهای جبران‌ناپذیری برای خانواده و جامعه در بر خواهد داشت.

تغییر ناگزیر اولویت‌های مردم در زندگی

معصومه ابتکار
معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده
به نظر می‌رسد کرونا برای آمدنش دلایل متعددی دارد؛ شاید اصلاً آمده است تا نگرش انسان‌ها را به‌خیلی چیزها و حتی به زندگی تغییر دهد. شاید وقتش رسیده که کره زمین نفس تازه کند و موجودات عالم که خود را در محدودیت یا آزار و انقراض از سوی آدم‌ها دیده‌اند، روزگار دیگری را شاهد باشند.
 اگر از این زاویه به پدیده عالمگیر و غافلگیرکننده کرونا نگاه کنیم، این ویروس آمده تا کره زمین را از آلودگی و فسادی که توسعه ناپایدار سبب آن شده، نجات دهد. البته اگر مصرف بی‌رویه منابع آب شیرین و افزایش پسماند مواد پلاستیکی و یکبار مصرف توسط انسان‌ها معضل جدیدی ایجاد نکند. کرونا از این نگاه مثبت گرایانه نه تنها به محیط زیست جهانی خدمت کرده، بلکه به نظر می‌رسد در گرایش به اخلاقیات و معنویت در زندگی امروز بشر مؤثر است. بسیاری از روانشناسان و جامعه شناسان در نقاط مختلف جهان در مطالعات خود اشاره دارند که ترس از بیماری، نامشخص بودن وضعیت زندگی در آینده و تغییرات شدید در عادات روزمره باعث شده اولویت‌های افراد دچار تغییر و چرخش قابل توجه شود. مانند مصرف‌گرایی یا گرایش به برندها و تجملات که اهمیت خود را از دست داده و همدردی، نوع دوستی و گذشت که ظرفیت بیشتری برای بالفعل شدن یافته است. کرونا انسان‌ها را به تفکر بیشتر و تأمل در رفتارهای خودخواهانه، سودجویانه، جنگ افروزانه و مستکبرانه وادار کرده و بیش از همه اینها باعث شده آدم‌ها از هر‌نژاد، قوم، جنس و طبقه در مقابل این بیماری با هر میزان از فقر یا ثروت یکسان باشند و امید می‌رود چنین ویژگی‌هایی در این پدیده نوظهور، سبب آگاهی و بیداری خرد جمعی جهانیان شود. در حالی که کووید ۱۹ مناسبات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بسیاری از کشورها را دستخوش تغییر می‌کند و تحولات علمی و فناوری‌های مربوط به تشخیص، درمان و واکسن آن چشمگیر است، اما هنوز چاره کار قطعی و عاجل برای شکست آن وجود ندارد. بنابراین کماکان در خانه ماندن و فاصله‌گذاری اجتماعی دستورالعمل کشورها خواهد بود و همین هم بسیاری از مناسبات فردی و خانوادگی را تغییر می‌دهد. فرصت حضور در خانه و در جمع خانواده بودن می‌تواند سبب نگاه دقیق‌تر ما به درون برای بازیابی انرژی‌های مثبت باشد. روابط اعضای خانواده و تنظیم مناسبات به نحوی که با احترام متقابل، رعایت حقوق یکدیگر، استحکام رابطه عاطفی و گفت‌و‌گوی مؤثر شکل بگیرد شاید بتواند از مهم‌ترین اتفاقات این روزها باشد و به تقویت مهارت‌های فردی و خانوادگی و تمرین گفت‌و‌گوی مؤثر شامل شنیدن، احترام گذاشتن و درک متقابل بینجامد. دولت از ۲ سال پیش، تحکیم خانواده از طریق تقویت مهارت‌های ارتباطی را در دستور کار قرار داده و طرح گفت‌و‌گوی ملی خانواده با این هدف اجرا شده است. این طرح در سطح کشور با هم پیمانی بخش‌های دولتی، دانشگاهی و مدنی به اجرا درآمده و به تربیت تسهیلگر در سطوح گوناگون و نقاط مختلف کشور مبادرت ورزیده است. اجرای مرحله اول و دوم این طرح طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ نتایج مهمی را از وضعیت خانواده، چالش‌های فرارو، چگونگی تاب‌آوری خانواده مقابل ناملایمات و روش‌های گفت‌و‌گو به‌دنبال داشته است. در شرایط کرونا نیز گفت‌و‌گو در خانواده از مهم‌ترین ساز و کارها برای انسجام و همگرایی خانواده‌ها در مقابل آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی است. البته کمک‌های معیشتی و سیاست‌های حمایتی کرونایی دولت نیز تلاش داشته تا گوشه‌ای از فشارهای وارده بر خانوارهای ایرانی را بکاهد. اما این فرصت و ظرفیت توجه همه هموطنان را می‌طلبد. بنابراین دعوت می‌شود همه به جریان گفت‌و‌گوی ملی خانواده بپیوندیم تا از فرصت در خانه ماندن و تغییر عادات و سبک زندگی برای مهربان‌تر زیستن و بیشتر لذت بردن از زندگی خانوادگی بهره ببریم.

سبک زندگی زنان در جامعه پساکرونا

رؤیا بلوری
جامعه شناس و فعال حوزه زنان
به‌نظر می‌رسد جامعه بشری در یکی از نقاط عطف تاریخ خود قرار گرفته است، هر چند هیچکس به‌طور قطع، قادر نیست وضعیت آینده را پیش‌بینی کند، اما با تحلیل واقعیت‌ها و پیش‌بینی روند آن می‌توان حدس‌هایی زد. روابط اجتماعی هم از این قاعده مستثنی نیست. تغییرات پساکرونا، در زندگی زنان نسبت به مردان تأثیرات جدی‌تری دارد. چراکه زنان در گذشته نیز با پذیرش فشارهای توأمان در داشتن نقش‌های تربیتی و مدیریت خانه و نقش‌های دیگر اجتماعی یا اقتصادی در معرض افسردگی بیشتری نسبت به مردان قرار داشتند که متأسفانه این نیز بسته به چگونگی وضعیت اقتصادی زنان می‌تواند متفاوت باشد. البته تأثیر کاهش توان اقتصادی و فشار‌های ناشی از آن مطمئناً بر روابط زنان نیز تأثیری بسیار خواهد داشت. در این میان چنانچه به تغییرات از جنبه مثبت نگاه کنیم، احتمالاً سبک زندگی زنان در زمینه مصرف‌گرایی تحولات مثبتی خواهد داشت. به‌طوری که نتیجه آن ساده زیستی بیشتر و مصرف کمتر و به تبع آن توجه بیشتر به‌طبیعت و محیط زیست خواهد بود و سبب انتقال بخش اعظم این رفتارها به درون خانواده و رشد روابط افراد در خانواده خواهد شد. از آنجا که تا به امروز زندگی اجتماعی انسان از یک طرف با ورود بسیاری از زنان به عرصه اجتماع و اقتصاد و سیاست امکان رابطه کافی با فرزندان و اعضای خانواده را به‌حداقل رسانده و از طرف دیگر با فرصت کم مردان در حضور در خانه، امکان شناخت بیشتر و تعامل را از آنها گرفته، در جامعه پس از کرونا وقت بیشتری با هم گذرانده و امکان شناخت یکدیگر و همکاری بیشتری با هم پیدا می‌کنند که می‌تواند بسیاردلنشین هم باشد. اما از طرف دیگر با وجود تعارضات پنهان در روابط آنها این افزایش حضور در خانه می‌تواند به تشنج و اختلاف بیشتری هم منجر شود. با این همه می‌توان با همفکری و کمک همه دستگاه‌ها به‌همراه خود زنان و خانواده‌های آنها برای هر یک از مسائل و مشکلات راهکارهای متناسبی را پیدا کرد. اما مطمئناً وقتی این راهکارها سودمند و نتیجه بخش خواهد بود که در جامعه شاهد مدیریت یکپارچه، همراه با پذیرش نظرات تخصصی و وجود هماهنگی در اجرای آنها باشیم.


















آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7330/1/541428/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها