موسیقی ایران از فقدان مؤلف رنج می‌برد

ندا سیجانی
خبرنگار
سیدعبدالحسین مختاباد خواننده ایرانی، نشان طلای رقابت‌های ۲۰۲۰  جایزه موزیک جهانی را  در بخش آهنگسازی و خوانندگی برای اثر «از شرم در حجاب» با شعری از حافظ کسب کرد. این نخستین بار است که یک ایرانی در این رقابت‌ها جایزه طلایی می‌گیرد. جایزه جهانی موسیقی از سال ۲۰۱۱ کار خود را آغاز و طی همین مدت کوتاه توانست خود را به عنوان نهادی معتبر و بین‌المللی برای معرفی موزیسین‌های مستقل بشناساند. در این جایزه هر ساله به ۹ نفر نشان طلا تعلق می‌گیرد و به صد نفر نشان نقره و نیز به ۵۰ نفر نشان برنز.از ایران سالار زمانیان در دو بخش آلبوم و نوازندگی برای آلبوم «از اَرَس» در جمع صد نفری قرار دارد که نشان نقره دریافت کرده است و  شاهین یوسف‌زمانی در میان ۵۰ نفری قرار دارد که نشان برنز گرفته‌اند. در میان برندگان نشان طلای این رقابت‌ها، نام هنرمندانی از کشورهای آلمان، ‌امریکا، صربستان، ایتالیا، انگلیس و چین دیده می‌شود.
عبدالحسین مختاباد آهنگساز و خواننده شناخته شده کشورمان  دراین روزها که تأکید به در خانه ماندن شده است بیشتر به مطالعه کتاب و شنیدن موسیقی مشغول است . به گفته خودش به مطالعه و تحلیل دوره جدیدی از تاریخ موسیقی کلاسیک غرب می پردازد؛ از دوران پیش از باروک تا موسیقی مدرن و در کنار آن موسیقی‌های آن دوران را هم با لذت می شنود و این اوقات را می‌گذراند و گاهی از طریق فضاهای مجازی با مخاطبانش در ارتباط است و آثارش را به گوش آنها می‌رساند. او ضمن تشکر و خسته نباشید به کادر پزشکی کشورمان، موفقیت خود را در دریافت این جایزه طلایی به مردم ایران بخصوص عزیزانی که جانشان را در کف دست گذاشته‌اند تا جانی را نجات بدهند تقدیم کرده است؛ از پزشکان،  تیم درمانی، کارکنان بیمارستان‌ها پاکبان‌ها و... .
مختاباد در مورد جایزه جهانی موسیقی و این انتخاب به « ایران» گفت: Global Music Awards مؤسسه‌ای در امریکاست که تقریباً یک دهه از راه‌اندازی آن می‌گذرد و در بین موسیقیدانان مطرح دنیا شناخته شده و معتبر است. شرکت در این مسابقه بین‌المللی که تقریباً موسیقیدانان همه دنیا از آن استقبال می‌کنند بر اساس فراخوانی بوده  که طی سال منتشر شده است  و آثارشان را  ارسال کرده و  توسط هیأت داوران انتخاب می‌شود و در نهایت به آثار موسیقیدانان منتخبان جایزه طلا، نقره و برنز تعلق می‌گیرد. من نیز از چندی قبل با این مؤسسه در ارتباط بودم و تعدادی از آثارم را ارسال کردم که در این میان قطعه «از شرم در حجاب » از آلبوم «سایه دوست» در بخش وکال (خوانندگی) عنوان نخست را دریافت کرد. قطعه‌ای که سال 88 نوشته شد و سال 91 ضبط و در این آلبوم  منتشر شد. این خواننده درباره شناخت جشنواره‌های بین‌المللی و هیأت داوران آن از موسیقی ایرانی و موسیقی ردیف دستگاهی گفت: کسانی که موسیقی را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کنند قطعاً نسبت به انواع موسیقی در دنیا اشراف خوبی دارند. نکته دیگر این است رشته اتنوموزیکولوژی یک رشته مطرح دانشگاهی در دنیاست و علاقه‌مندانی  که به دنبال تحصیلات عالیه هستند این دوره دانشگاهی را گذرانده‌اند. اتنوموزیکولوژی در بخش موسیقی اقوام است و به عنوان یک موسیقیدان وقتی اثری را از هر جای دنیا گوش کنید ،می‌توانید به راحتی شاخصه و قواعد آن اثر را درک کرده و بشناسید که بر چه اساس و استانداردی ساخته شده  است.بنابراین طبیعتاً کسانی که در این زمینه تحصیل کرده‌اند با این  استانداردها آشنا هستند و لذا کسانی که به عنوان داور یک جشنواره بین‌المللی انتخاب می‌شوند معمولاً افرادی هستند که کارشناس این مجموعه بوده و دراین زمینه مطالعاتی دارند.
حضور هنرمندان موسیقی در جشنواره‌های بین المللی و یا اجرای کنسرت اغلب با همت و تلاش خود هنرمندان بوده است و به ندرت برنامه‌های دولتی و فرهنگی کشورمان میزبان حضور و اجرای این هنرمندان در خارج از کشور بوده است. خواننده قطعه معروف «شبانگاهان» در پاسخ به این سؤال که آیا در این سال‌ها موسیقی ایرانی چه به لحاظ سازی یا آوازی توانسته به خوبی به دنیا معرفی شود اظهار کرد: اگر هم تا به امروز شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم قطعاً با تلاش خود هنرمندان کشورمان بوده است. در کشور ما یک نظام پشتیبانی اصولی و درست دولتی برای حمایت از موسیقی ایرانی در دنیا وجود ندارد چرا که اگر این‌چنین بود وضعیت موسیقی ما بسیار بهتر از این بود. شرکت در اکثر این جشنواره‌ها هزینه‌بر است و این هزینه‌ها شخصاً از جیب هنرمندان موسیقی  پرداخت می شود اما در مقابل اگر فیلم  بخواهد  نماینده سینمای ایران در جشنواره و یا فستیوالی باشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تمامی  هماهنگی‌های لازم را انجام  و در کنار آن بودجه خوبی هم اختصاص می‌دهد اما در مورد موسیقی فقط اقدامات شخصی هنرمندان بوده و هست که توانسته‌اند  در گوشه و کنار دنیا  کنسرت برگزار کنند و با گروه‌ها و هنرمندان مختلف موسیقی در دنیا  اجرای برنامه داشته باشند.اما به‌طورکلی باید بگویم امروزه موسیقی ایرانی در دنیا شناخته شده است و حتی در دانشگاه‌های مطرح دنیا هم تدریس می‌شود و علاقه‌مندان به این رشته می‌دانند این موسیقی  دارای چه استایل و قواعدی است. بنابراین در وضعیت فعلی و با همه پراکنده کاری،موسیقی ایرانی نمره خوبی را در امریکا و اروپا کسب کرده است.
این خواننده درباره ماندگاری آواز ایرانی بیان کرد: برای ماندگاری آواز ایرانی باید آواز‌خوان خوب داشته باشیم که متأسفانه بسیار محدود است و در یک اظهار تأسف عمیق باید بگویم آواز در ایران در حال نابودی است، حتی تصانیفی هم که شنیده می شود تلفیقی از موسیقی‌های مختلف بوده و هیچ اثری از ردیف موسیقی ایرانی  درآن دیده و شنیده نمی‌شود.به این دلیل که هنرمند (آهنگساز یا خواننده) ترجیح می‌دهد سطح کار هنری خود را پایین بیاورد تا طرفداران بیشتری را جذب کند و این اتفاقات هم خواهد افتاد . اثر «از شرم در حجاب » که در این جشنواره شرکت کرده و حائز مقام شده است تمام قواعد موسیقی ایرانی  در آن رعایت شده است. موسیقی ایرانی، موسیقی بی‌نظیری است و توانمندی جذب گوش‌های حرفه‌ای و حتی عادی  را هم دارد و نباید از این مهم غافل باشیم و حس کنیم موسیقی ایرانی کارآیی ندارد . اگر بخواهید خلاقیت داشته باشید و دستی هم  در سنت‌ها داشته باشید برخلاقیت شما افزوده  می‌شود اما متأسفانه بدون آگاهی و تجربه و شناخت دست به نوآوری و خلاقیت می‌زنیم و این وضعیت حال حاضر موسیقی ایرانی ماست و متأسفم که باید بگویم  نفس‌های آخر را می‌کشد.
ناگفته نماند در این زمینه  آهنگسازها بی‌تقصیر نیستند چرا که در یک دهه گذشته آهنگساز خوب هم دیده نمی‌شود وحتی تعدادشان  به اندازه انگشتان یک دست هم نیست که بتوانند حس موسیقی ایرانی را در کارهایشان انتقال بدهند.  تنها تلفیق کارهای مختلفی است  که اغلب وصله‌های ناجور بوده و صدایی خوبی از آن بر نمی‌خیزد. در واقع مؤلف در موسیقی ایرانی نداریم و این جای تأسف است.