جلوه‌های همبستگی اجتماعی

احمد شیرزاد
فعال سیاسی
 در هیچ زمانی در تاریخ بشریت، تا این میزان یک نگرانی مشترک و دشمن واحد وجود نداشته است. اگر هم پیش از این مشکلات و مصایبی برخی کشورها را درگیر خود می‎ساخت، به این حد و اندازه نیاز به همکاری بین مردم به معنای امروزی کلمه شکل نمی‎گرفت.با شیوع ویروس کرونا، آنچه به‌طور خیلی واضح قابل شهود است، «همبستگی اجتماعی» است. این اتفاق نه تنها در ایران بلکه در تمامی کشورهای درگیر، بخوبی خود را نشان می‎دهند. اگر تا پیش از این قرار گرفتن یک فرد در معرض سرما و نحوه پوشش او ربطی به دیگران نداشت و تنها خود او در معرض خطر سرماخوردگی بود، حالا دایره آسیب‎رسانی گسترده‎تر شده است، حق دخالت برای همگان وجود دارد و چنین فردی لازم است که با وظیفه شهروندی اجتماعی آشنا شود.
 بداند که با بی‎احتیاطی و ابتلای هر فرد، تنها خود او نیست که آسیب خواهد دید؛ این خطر حتماً خانواده، دوستان، همکاران، اطرافیان و طیف وسیعی از جامعه را درگیر خواهد کرد. اینجاست که می‎گوییم رفتارهای فردی مرتبط با کنش‎های اجتماعی در دوران شیوع کرونا، اهمیتی صد چندان پیدا کرده است.  به‌عبارت دیگر، انسان‌ها ناگزیر به یک رفتار همبسته و متحد شده‎اند. در سطح جوامع نیز همین اتفاق رخ داده است. جوامع ناچار هستند دانش و تجربیات خود را به اشتراک گذاشته و دست‎یافته‌های خود را با سایرین به اشتراک بگذارند. اینها تنها پدیده‎های کم نظیری نیست که در طول چند ماه گذشته اتفاق افتاده است. رخدادی که به‌نظر نگارنده بسیار جلب توجه می‌کند. کسانی می‎توانند در این شرایط ایجاد جاذبه کنند که بیشتر به محتوا پرداخته و از روش‎های جدیدی برای تأثیرگذاری بیشتر بر اجتماع بهره ببرند.
 از خطبای مذهبی گرفته تا خواننده‎ها و هنرپیشه‎ها؛ رفتارشان را ببینیم و دریابیم که چگونه کرونا تحول بسیار عمیق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از خود برجای گذاشته است. حال باید بتوانیم در بسیاری از ابعاد دیگر هم این نکته را جا بیندازیم که تبعات منفی کرونا تنها جان باختن تعدادی از هموطنان نیست و چاره‌اندیشی‌های لازم با بهره گرفتن از دیدگاه‌های متخصصان و نخبگان در حوزه‌های مختلف باید انجام شود که کرونا نه عامل افتراق و پراکندگی و تشدید شکاف بین مردم و دولت که باعث همبستگی اجتماعی و افزایش سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی شود. مردم در دوره قرنطینه جلوه‌های قابل تأملی از مسئولیت‌پذیری و همبستگی اجتماعی را نشان دادند و حالا تدابیر و تصمیم گیری‌ها هم باید در مسیر تقویت این همبستگی و نهادینه شدن آن باشد.