از عرش به فرش

نرگس عاشوری
خبرنگار
سریال «پایتخت» اگر تا پیش از نوروز 99 عنوان مطرح‌ترین و محبوب‌ترین سریال نوروزی و حتی سریال محبوب دهه 90 را داشت امسال عنوان پرحاشیه‌ترین را هم از آن خود کرد. فصل ششم سریال «پایتخت» از همان روزهای آغازین پخش با حاشیه گره خورد و در اوج حاشیه با پایانی ناتمام فعلاً از آنتن تلویزیون خداحافظی کرد تا در اولین عید مناسبتی بعد از دوران کرونا با دوقسمت برگردد و سرنوشت گره‌های ناگشوده داستان مشخص شود. شبیه‌سازی بخش‌های پایانی فصل ششم «پایتخت» با فیلم‌های «ممل امریکایی» شادروان شاهپور قریب و همچنین «همسفر» مسعود اسداللهی با بازی بهروز وثوقی و فائقه آتشین خوراک رسانه‌های رسمی و مجازی در روزهای آغازین هفته بود. بازآفرینی سکانس‌ها و ارجاع به دیالوگ‌های این دو فیلم در چند روز گذشته توسط رسانه‌های اصولگرا و اصلاح‌طلب و طیف‌های مردم عادی سوژه شد. اما در حالی که موج جنجال بزرگ سکانس پایانی این سریال در شبکه‌های اجتماعی به آرامی ته‌نشین می‌شد روزگذشته رئیس سازمان صداوسیما با اظهارنظری باعث شد دوباره این بحث در فضای رسانه‌ای داغ شود. علی‌عسگری روز یکشنبه در نامه‌ای از معاون سیمایش خواست تا درباره اقدام انجام شده بررسی و مشخص شود که آیا این اقدام «حاصل اشتباه، بی توجهی و وادادگی» بوده یا به گفته‌ رئیس سازمان صداوسیما «نتیجه عملیات مرموز و فتنه‌انگیز ستون پنجم فرهنگی دشمن». او در پایان خطاب به میرباقری تأکید کرد که «انتظار دارد ضمن برخورد مناسب، برنامه ریزی لازم برای پیشگیری از تکرار چنین مواردی صورت گیرد»
از انتقاد به ادبیات علی عسگری تا قدرناشناسی از آورده 20 میلیاردی
واکنش علی عسگری به حاشیه‌های قسمت پانزدهم پایتخت و ادبیات او با واکنش تند اهالی رسانه و حتی منتقدانی مواجه شد که ارزیابی مثبتی از عملکرد تیم سازنده فصل ششم «پایتخت» نداشتند. مهرزاد دانش از جمله منتقدانی بود که در این باره نوشت: «از اوایل فصل 6 پایتخت خوشم نیامد و ادامه ندادم. اما ادبیات نظامی/امنیتی علی عسگری در تعبیر از ارجاع هجوآلود به فیلمی قدیمی و معروف، به ستون پنجم و عملیات مرموز، هم هیمنه این ادبیات را مبتذل می‌کند و هم نشان می‌دهد این جماعت چقدر از سابقه سینما و ایده هجو در آن پرتند».
هوشنگ گلمکانی سردبیر ماهنامه فیلم هم با انتشار یادداشتی در صفحه اینستاگرامش چنین ادبیاتی را باورنکردنی خواند: «این نامه را اول که خواندم فکر کردم شوخی است و دروغ ۱۳ است.» او در ادامه به ارجاع‌های طنزآمیز به «قیصر» و «گوزنها» در آثار سینمایی و تلویزیونی اشاره کرد و نوشت: «حتماً آقای رئیس نمی‌داند که اصلاً یکی از مایه‌های رایج در کمدی، ارجاع به چیزها و نکته‌های آشنا و شوخی با آنهاست.» گلمکانی همچنین از حق‌نشناسی صداوسیما در قبال آورده 20 میلیاردی هر شب «پایتخت» برای این رسانه هم نوشت: «پایتخت شبی بیست میلیارد تومان برای تلویزیون حق نشناس در آمد آورده و میلیون ها نفر را شاد و سرگرم کرده که برای آن قسمتش نمی شود واقعاً قیمتی تعیین کرد».
جای خالی خشایار الوند و انتقاد از نبود فیلمنامه منسجم
غیر از جنجال ناتمام سکانس پایانی، ضعف فیلمنامه، خرده روایت‌های ناتمام و نبود خط قصه مستقل از مؤلفه‌های مشترکی بود که منتقدان فصل شش «پایتخت» در روزهای پایانی این سریال بر آن اشتراک نظر داشتند. این موضوع حتی انتقاد تلویحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم به دنبال داشت و سیدعباس صالحی در توئیتی عنوان کرد که این خشایار الوند بود که به پایتخت جان می‌داد. انتقادی که پیش از این هم از سوی سید محمد حسینی وزیر ارشاد دولت احمدی‌نژاد به نویسندگان این فصل عنوان شده بود. با این وجود محسن تنابنده که به عنوان طراح اصلی فیلمنامه و سرپرست نویسندگان به آرش عباسی اعتماد کرده بود در واکنش به این انتقادها بدون اشاره به صحبت‌های شخصیتی خاص تصویری از خشایار الوند منتشر کرد و نوشت: «در حیرتم از این طایفه‌ زنده‌کش مرده پرست، تا هست به ذلت بکشندش به جفا،  گر مرد به عزت ببرندش سر دست».
کامنت‌های خبرساز
 اما مؤلفه‌ تکرار شونده‌ای که از همان قسمت‌های آغازین فصل ششم این سریال را پربحث کرد ماجرای سانسور بود؛ ممیزی‌هایی که توسط محسن تنابنده، بهرام افشاری و احمد مهرانفر در شبکه‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی شد و حتی برای اولین بار در تاریخ تلویزیون، دیالوگ‌های سانسور شده یک قسمت به طور کامل بازنشر شد. با وجود این که سیروس مقدم کارگردان سریال، موارد حذف شده از سریالش را به حساسیت‌های شرایط روز جامعه ربط داد و گفت که سانسور چندانی در کار نیست اما انتقاد به سانسور تا قسمت‌های پایانی ادامه داشت و احمد مهرانفر در یکی از پست‌هایش با اشاره به حذف رقص ارسطو در قسمت دوازدهم گلایه کرد که رقص او را مردم 10 سال است می‌بینند. طنازی این بازیگر در بخش پایانی این پست گلایه‌آمیز هم خبرساز بود. او با این عبارات از ممیزان تلویزیون درخواست کرد که از حذف این صحنه‌ها در بازپخش صرفنظر کنند: «به خاطر شادی مردم این صحنه رو تو بازپخش بگذارید تا «گلای توی خونه» ببینن.» اشاره به بخشی از ترانه خبرساز این ایام باعث شد که خواننده این ترانه زیر پست احمدمهرانفر کامنت بگذارد و نشان دهد که از دنبال‌کنندگان صفحات این بازیگر است. بهرام افشاری دیگر بازیگر این سریال بود که کامنت یکی از پست‌هایش نگاه رسانه‌های ورزشی را هم جلب کرد. الگو قرار گرفتن پیتر چک برای بهتاش فریبا باعث شد فعالان فوتبالی فضای مجازی با هجوم به صفحه این دروازه‌بان اسطوره‌ای توجه او را به صفحه شخصی بهرام افشاری جلب کنند تا جایی که دروازه‌بان سابق چلسی و آرسنال و تیم ملی چک زیر پست این بازیگر که ویدئویی از پشت صحنه سریال در زمان بازی نساجی با پرسپولیس بود، نوشت:«دریافت خوبی بود!» در ادامه بازیگر نقش بهتاش فریبا هم از طرفدارانش در لایو خواست که به کامنت گذاشتن در صفحه اینستاگرام پیتر چک پایان بدهند «آن بنده خدا اصلاً نمی‌داند داستان چیست. مثل این می ماند که در صفحه من ناگهان هزاران کامنت یونانی بیاید. آنقدر به این دروازه بان فشار آوردید تا او حساس شد و آمد زیر پست من یک کامنت گذاشت که اصلاً تو خوبی! دمت گرم!»
قهر با عوامل «پایتخت» یا مردم؟
اینکه «پایتخت» سریال خوبی است یا نه و بدون درنظر گرفتن انتقادها از گاف‌ها و بدآموزی‌های آن، فصل ششم این مجموعه جزو پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در ایام خانه‌نشینی کرونا بود که توانست مردم ایران را برای ساعاتی سرگرم کند. با پایان «پایتخت» و در شب‌هایی که کف‌گیر دیگر برنامه‌های تلویزیونی از جمله «عصر جدید» و «دورهمی» به ته دیگ خورده و به ورطه تکرار افتاده بودند علاقمندان این سریال شنبه و یکشنبه شب منتظر بودند تا طبق وعده شبکه یک سیما «پشت صحنه جذاب پایتخت6»  را تماشا کنند اما ترکش‌ حاشیه‌های قسمت‌های پایانی سریال دامن پشت صحنه «پایتخت» را هم گرفت. پس از دستور رئیس صداوسیما برای بررسی حواشی، مدیران این شبکه در اقدامی عجیب برای تنبیه تیم سازنده «پایتخت» پشت صحنه سریال را برای دومین شب متوالی لغو و میزگرد بررسی فصل ششم این سریال را جایگزین کردند. حال احتمالاً تا عید فطر باید منتظر ماند و دید پس از شکست کرونا تیم سازنده «پایتخت» با دست و بال بسته چگونه این سریال پرحاشیه را به سامان خواهند رساند.