محکومیت هتک حرمت حرم‌های مطهر در قم و مشهد

گروه سیاسی/ فریادهای حیدر حیدر، تهدید به آتش زدن در حرم‌های مطهر در قم و مشهد، شکستن برخی درب‌ها و شعارهای توهین‌آمیز عده‌ای قلیل علیه دولت و واکنش‌ها به آنچه هتک حرمت آستان‌های مقدس حرم امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) خوانده شد، مجموعه اتفاقاتی بود که از شامگاه دوشنبه تا روز گذشته به خبر اصلی فضای مجازی تبدیل شد. ماجرا ابتدا از قم و اطراف حرم مطهر حضرت معصومه شروع شد که تعدادی در مخالفت با بسته شدن درب‌های این حرم مطهر اعتراض کردند.
به گزارش ایلنا، عصر روز دوشنبه ۲۶ اسفندماه، مصوبه ستاد ملی مبارزه با کرونا در قم اجرایی شد و در نامه‌ای با امضای بهرام سرمست استاندار قم، حجت‌الاسلام سعیدی تولیت حرم حضرت معصومه(س) و حجت‌الاسلام رحیمیان تولیت مسجد جمکران، تعطیلی حرم حضرت معصومه(س) و مسجد جمکران اعلام رسمی و پیرو آن درب‌های حرم حضرت معصومه(س) بسته شد. به فاصله بسیار کمی از زمان بسته شدن درب‌های حرم حضرت معصومه(س)، اما عده‌ای بسیار محدود و انگشت‌شمار با بی‌توجهی به قانون، اقدام به شکستن گوشه‌ای از درب «ساعت» حرم حضرت معصومه(س) کردند و به این ترتیب موجب هتک حرمت این حرم شدند؛ اقدامی که موجب ناراحتی اقشار مختلف مردم شد.
موضوع بلافاصله در حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد هم تکرار شد و بر اساس فیلم‌های منتشر شده برخی تجمع کنندگان ستاد ملی مقابله با کرونا و وزارت کشور و رئیس جمهوری را با ادبیات توهین‌آمیز مورد شماتت قرار دادند که چرا اقدام به بسته شدن حرم مطهر کرده‌اند.
مناقشه و اختلاف بر سر بستن یا نبستن حرم‌های مقدس از سه هفته قبل کلید خورده اما حالا به نظر می‌رسد جدی‌تر شده باشد. این در حالی است که در روزهای گذشته برخی رسانه‌های معاند نظام تلاش داشتند با برجسته کردن برخی مواضع و رفتارهای نابهنجار مثل لیسیدن ضریح حرم‌های مقدس یک دوقطبی «مذهب و بهداشت» راه بیندازند و روحانیون و علما و البته مذهبی‌ها را بی توجه به رعایت دستورات و توصیه‌های پزشکی قلمداد کنند. این اقدام اما با مواضع صریح رهبر معظم انقلاب و تأکیدات ایشان بر پیروی از دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا و توصیه‌های پزشکی و ورود مراجع و علما به میدان و تأکید بر دینی بودن رعایت توصیه‌های پزشکی راه به جایی نبرد. اقدام دوشنبه عده‌ای اندک اگر چه با واکنش صریح و مخالفت تولیت‌های آستان‌های مقدس و علما مواجه شد اما به نظر می‌رسد بهانه‌ای جدی‌تر به دست بهانه تراشان و مخالفان داده باشد.
بازداشت افرادی در قم
خبرگزاری ایلنا ظهر دیروز به نقل از منابع آگاه از بازداشت ۲۵ نفر از عناصر خودسر در قم، از سوی مراجع امنیتی خبر داد. بر این اساس، همچنین دو نفر از هنجارشکنان که در مقابل حرم حضرت معصومه تجمع کرده بودند و به ساحت مقدس حرم توهین کردند، دستگیر و پس از تشکیل پرونده به مراجع قضایی تحویل داده شدند. از مشهد اما هنوز خبری درباره اینکه آیا کسی در رابطه با تعرض به حرم امام رضا (ع) بازداشت شده یا خیر منتشر نشده است. این در حالی است که در بخش زیادی از واکنش‌های انجام شده به این اتفاقات یکی از درخواست‌های اصلی از مسئولان ذیربط برخورد قانونی با افرادی است که دست به این اقدامات زده‌اند. از جمله اولین کسانی که در رابطه با این اتفاقات موضعگیری کرد، علی مطهری بود. او در توئیتی نوشت: «‌افراد جامد فکری که در اعتراض به بسته‌شدن درب حرم حضرت معصومه به آنجا هجوم بردند و درب را شکستند، باید بازداشت و مجازات شوند، هم به خاطر کمک به شیوع ‎ویروس کرونا و هم به دلیل ایجاد وهن برای اسلام و شیعه. آنها یاد خوارج را زنده کردند.»
آیت‌الله  سید محمد غروی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفت‌وگو با جماران اقدام صورت گرفته را توهین به ساحت حضرت معصومه (ع) دانسته که «از نظر شرعی قابل توجیه نیست.» حجت الاسلام جوادی آملی، استاد حوزه علمیه هم در سخنانی تأکید کرده که «با کسانی که درب‌های حرم حضرت معصومه را شکسته‌اند باید بر اساس قانون برخورد کرد.» او گفته افرادی که دست به این کار زده‌اند «از مرز قانون گذشته‌اند» و با «صحبت‌های فکری و فرهنگی نمی‌توان کاری کرد.» حجت‌الاسلام حامد کاشانی استاد دانشگاه امام صادق(ع) و محقق تاریخ اسلام نیز در این باره نوشت: «جسارت و هجوم، به حرم مطهر فرزندان موسی بن جعفر (ع) که حقاً ولیّ نعمت‌های ما هستند، باورنکردنی و جانسوز بود، به حضرت بقیةالله ارواحناه فداه تسلیت عرض می‌کنم. باید خون گریست.» همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین مجتهد شبستری نیز در گفت‌وگو با خبرگزاری «رسا» با اشاره به تلاش دشمن برای ضربه زدن به روحانیت و ایجاد قم‌هراسی، بر لزوم هوشیاری نسبت به تحرکات دشمنان تأکید کرد.
تأکید دوباره بر لزوم بستن حرم‌های مقدس
همزمان مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در واکنش به شکسته شدن درب حرم حضرت معصومه در قم از سوی مخالفان بسته شدن این حرم، با صدور بیانیه‌ای تأکید کرد که «بسته بودن این بارگاه سخت و جانکاه است اما هیچ موضوعی نمی‌تواند بهانه‌ای برای هتک حرمت به این حرم باشد.» پیشتر هم حجت‌الاسلام مروی، تولیت آستان قدس رضوی گفته بود که «هر چند از خلوت شدن بارگاه امام هشتم دلگیر و ناراحت است اما در فردای قیامت نمی‌تواند پاسخی برای این سؤال داشته باشد که چرا با وجود شیوع بیماری جان زائران حضرت رضا (ع) را به خطر انداخته و حرم مطهر را نبسته است.»
مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه در بیانیه خود عنوان کرد که با وجود «چالش ویروس کرونا و کووید ۱۹» درحال حاضر «محوریت توأم عقلانیت و معنویت در پشت سر گذاردن این ایام کرونایی مهم‌ترین اصلی است که نباید فراموش شود و یا مورد کم‌توجهی قرار گیرد.» مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه  در بیانیه خود همچنین عاملان رویدادهای شامگاه دوشنبه در قم و مشهد را کسانی معرفی کرد که «با انجام اقداماتی افراط‌گرایانه و به دور از عرف شریعت درصدد ضربه زدن به ملت و انقلاب برآمده‌اند.» همزمان محمد توکلی، معاون آستان قدس رضوی از افراد معترض به بسته شدن حرم به عنوان «جمعیت قلیل معترض به بسته شدن درهای حرم امام رضا» نام برد و گفت که «آنها از سوی یگان ویژه نیروی انتظامی از اطراف حرم پراکنده شدند» و در نهایت «نیروی انتظامی در اطراف حرم مستقر شده و شرایط امن است». البته دیروز تولیت‌های آستان قدس رضوی‏، حرم حضرت معصومه (س) و حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) درباره بسته شدن درب‌های حرم‌های مطهر بیانیه مشترکی صادر کردند. در این بیانیه بسته شدن این سه حرم مطهر به «تصمیم سخت» تعبیر شده که تولیت این سه آستان مقدس «با قلبی شکسته و دلی پردرد» آن را به جهت مقابله با شیوع بیماری کرونا اتخاذ کرده‌ اند.

حاشیه سازی‌های قم به پای روحانیت نوشته نشود

محسن غرویان
استاد حوزه و دانشگاه
اتفاق اخیر قم  باعث سبک شدن چهره دین، روحانیت، حوزه علمیه قم و مراجع بزرگوار شده است. زیرا شاید طیف‌هایی از مردم ایران این حرکت‌ها را به حساب حوزه و روحانیت، طلاب و اساتید و مراجع بگذارند و به این ترتیب چهره مشوه و نادرستی از روحانیت، علما و دین در ذهن مردم کشور و جهانیان ایجاد شود. از این رو ضروری است که برای این مسائل چاره ای اندیشیده شود. زیرا این حرکت‌ها باعث شده است که چهره ای ضدعلم و خرافاتی از قم نزد مردم ایران و جهان به تصویر کشیده شود. این همه در حالی است که پیش از این برخی حتی قم را مبدأ ورود ویروس کرونا به کشور قلمداد می‌کردند.
در این شرایط، واکنش خوب و به موقع مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، آیت‌الله اعرافی، به مثابه تسکینی نسبت به این اعمال بود و از حیثیت حوزه و روحانیت تاحد زیادی دفاع کرد. این مرکز در بیانیه خود تأکید کرد که این حرکت‌ها ربطی به حوزه و روحانیت ندارد و مقام شامخ حضرت معصومه (س) به اندازه ای بالاست که هیچ مجوزی برای این هتک حرمت‌ها وجود ندارد.
گذشته از این، این اقدامات هیچ گاه مورد تأیید مراجع بزرگوار، اساتید روشن و علما و مدرسان حوزه نبوده و نیست. از این رو انتظار می‌رود این اقدامات به حساب حوزه و روحانیت و علمای اندیشمند و فقها و مرجعیت گذاشته نشود.
اگر از یک زاویه نظری به این مساله نگاه کنیم، واقعیت این است که کرونا باعث شده  بحث‌هایی در رابطه نسبت دین و علم و نیز دین و عقل مطرح شود. تاکنون مقالات و گفت و گوهای زیادی در این زمینه نوشته یا ارائه شده است. این مسأله نشان داد که دین و علم هر دو به دنبال یقین و قطع هستند، اما هیچ کدام به آن دست نیافته‌اند. چنانکه در مسأله کرونا، نه می‌توانیم اظهارنظر قطعی دینی ارائه کنیم، و نه اظهارنظر قطعی علمی، کما اینکه هنوز واکسنی برای این ویروس کشف نشده است. بنابراین علم و دین باید به امید کشف حقایق با هم حرکت کنند و نباید هیچ کدام دیگری را نفی کنند.
علم خدمات زیادی به بشریت کرده و می‌کند و زندگی ما را می‌چرخاند. ما امروز با علوم تجربی زندگی می‌کنیم. دین هم به نوبه خود در بعد معنویت و ایجاد آرامش روحی به بشریت خدمت می‌کند. اما نکته این است که دین و علم، هر دو ظنی هستند، یعنی در برخی مجهولات هیچ کدام نمی توانند به طور قطعی صحبت کنند یا نظری ارائه دهند.
برپایه چنین استدلالی می‌توان گفت حرکت‌هایی که برضد قوانین و دانش علمی یا قوانین و دانش فقه و فیزیولوژی جدید است، به طور کلی نادرست بوده و قابل قبول نیست. مضافاً اینکه ائمه معصومین (ع) هم به اطبا مراجعه می‌کردند و اینطور نیست که ما با ذکر و مسائل معنوی بخواهیم جسم و تن خود را از شر بیماری‌ها محفاظت کنیم.