دولت دست به جراحی عمیق اقتصادی بزند

تحلیلگر ارشد اقتصادی که غالباً از منظر اقتصاد سیاسی به مسائل می‌نگرد، در گفت‌و‌گویی ازضرورت تصمیمات رادیکال در راستای جراحی عمیق در اقتصاد ایران می‌گوید و تأکید می‌کند:«من به رادیکالیسم اعتقادی ندارم و تندرو نیستم، اما می‌گویم وقتی شرایط کشور رادیکال است باید متناسب با آن تصمیم‌های رادیکال بگیریم و جراحی‌های عمیق کنیم.» او در بخش دیگری از این مصاحبه با ارسال یک پیام ضمنی به طیف خاصی از مدافعان اقتصاد آزاد عنوان می‌کند:«این یک دروغ بزرگ، آگاهانه و رذیلانه است که گفته می‌شود ما می‌خواهیم کشور را به دهه 60 برگردانیم.»
سعید لیلاز، در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری جماران می‌گوید: اگر دولت از الان به بعد سیاست‌های انقباضی خود را با استحکام بیشتری پیش ببرد و اعوجاج تصمیم‌گیری نداشته باشد مکانیزم‌های طبیعی اقتصاد ایران حتی به ما این فرصت را می‌دهد که بشدت از آهنگ سقوط رشد اقتصادی در همین سال 98 جلوگیری کنیم. من تصور می‌کردم اگر دولت می‌خواست از ابتدا مدیریت رادیکالی مطابق شرایط موجود کشور را اعمال کند رشد اقتصادی ایران در سال 98 حتی می‌توانست صفر باشد و منفی نباشد. البته هنوز هم این امکان وجود دارد.
دفاع از سیاست‌های توزیعی در شرایط کنونی
سعید لیلاز از برخی سیاست‌های توزیعی در شرایط کنونی دفاع می‌کند و می‌گوید: مطمئن هستم اگر دولت یک رشته تدابیر جدی در زمینه تأمین معیشت مردم بخصوص در حوزه توزیع کالاها و یارانه‌های اساسی به‌صورت عادلانه داشته باشد، می‌توانیم حتی با صادرات نفت صفر هم از این شرایط عبور کنیم.
او اضافه می‌کند: توزیع عادلانه کالاها و یارانه‌های اساسی با پاشیدن پول از بالا ممکن نیست. این کار فقط دزدی‌ها را زیاد می‌کند. هم دولت از اصطلاح «کوپنیسم» می‌ترسد و هم طرفداران رانتخواری سعی می‌کنند دولت را از آن بترسانند. این اصطلاح برای ترساندن دولت به کار گرفته شده و تاکنون هم موفق بوده است. در حالی که کوپن برای شرایط اضطراری است و بعید می‌دانم ایران در گذشته از نظر سیاسی و اقتصادی شرایطی اضطراری‌تر از الان داشته باشد. بنابراین دولت می‌تواند با ارائه راهکارهایی مبنی بر توزیع عادلانه یارانه‌ها و کالاهای اساسی بتدریج شروع به آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی کند و پول آن را به یارانه نقدی تخصیص دهد، ثانیاً طبّ را در حد توده مردم کاملاً ملی کند، ثالثاً به امور زیربنایی کشور اختصاص دهد و رابعاً قیمت دلار را پایین بیاورد و نگه دارد.
قیمت دلار باید زیر 10 هزار تومان می‌بود
 این روزنامه نگار معتقد است: اگر دولت یک سیاست اقتصادی منسجم داشت، الان قیمت دلار باید زیر 10 هزار تومان می‌بود. مصرف روزانه انرژی اولیه ما معادل 900 میلیون تا یک میلیارد لیتر نفت خام است. اگر ما می‌توانستیم 10 تا 15 درصد این عدد را با هر روش ممکنی ذخیره کنیم - که اتفاقاً بدون گران کردن هم ممکن بود – و این نفت به همسایگان صادر می‌شد می‌توانستیم بین 150 تا 200 هزار میلیارد تومان منابع جدید در سال پیدا کنیم که همه هزینه‌هایی که گفتم را پوشش می‌داد. قیمت دلار را هم بین هشت تا 9 هزار تومان پایین می‌آورد. هنوز هم این سیاست از سوی دولت آقای روحانی قابل اجراست.
با دولت ترامپ چشم‌انداز مصالحه شرافتمندانه وجود ندارد
این تحلیلگر مسائل اقتصادی در ارتباط با وضعیت اقتصادی به وجود آمده ناشی از تحریم‌ها نیز گفت: ما اکنون چشم‌انداز یک مصالحه شرافتمندانه را دور از دسترس می‌بینیم. من در شرایط کنونی مخالف تسلیم و مذاکره هستم. با این دولت امریکا(ترامپ) امکان رسیدن به یک مصالحه شرافتمندانه نیست. بنابراین باید سیاست‌های اقتصادی خود را برای روزهای سخت آماده کنیم.
لیلاز با بیان اینکه این امر ایجاب می‌کند که دولت به تصمیمات تلخ اما جراحی‌های عمیق و لازم در اقتصاد تن بدهد، ادامه داد: ما باید دسترسی همه آحاد ملت به دو هزار کالری روزانه را با قیمت ثابت تضمین کنیم. ما باید بتوانیم طب را ملی نگه داریم و ملی کنیم. باید بتوانیم حمل و نقل عمومی شهری را ارزان نگه داریم و بقیه منابع حاصل از آزادسازی 15 تا 20 درصد حامل‌های انرژی را مستقیماً به تولید و اشتغال داخل اختصاص دهیم تا بتوانیم به هدف 600 تا 800 هزار - که البته دولت از یک میلیون شغل صحبت می‌کند - دست پیدا کنیم. هر عددی بالای 600 هزار شغل در سال 98 استثنایی و رؤیایی است. الان که یک ثبات و آرامش نسبی در اقتصاد برقرار شده است فکر می‌کنم زمان آن فرا رسیده که دولت آقای روحانی هم در حوزه 15 تا 20 درصد حامل‌های انرژی و هم در برقراری نظام توزیع عادلانه کالاهای اساسی در شرایط جنگی و اقتصاد جنگی دست به اصلاح جدی بزند.
به تعادل جدیدی رسیده‌ایم
لیلاز گفت: در شرایط کنونی و با قیمت فعلی دلار نیروهای تولیدی در اقتصاد ایران به‌صورت خودجوش به بیدار شدن و تحرک اقدام کرده‌اند. یقین دارم که رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی امسال مثبت است. رشد ارزش افزوده فلزات مثبت خواهد بود و امکان دارد که رشد ارزش افزوده صنعت خودروسازی هم نسبت به پارسال مثبت باشد. دولت می‌تواند خانه سازی، مسکن و بخش ساختمان را با سیاست‌های مالی و پولی از رکود خارج کند. این کار برای دولت ممکن است. دولت حتی اگر بخواهد برای امسال برنامه ساخت 200 هزار مسکن 80 متری یعنی 16 میلیون متر داشته باشد که معادل 20 درصد عملکرد سال 96 در کل کشور است، یک تحرک جدی در بخش مسکن وارد خواهد شد.
ایران هنوز هم باثبات‌ترین کشور منطقه خاورمیانه است
او در پایان گفت: ایران هنوز هم باثبات‌ترین کشور منطقه خاورمیانه است. این در حالی است که از نظر امنیت، شرایط ما از اغلب کشورهای منطقه بهتر است. بعد از ترکیه ایران آزادترین کشور خاورمیانه است. همه اینها به ما این نوید را می‌دهد که دولت و مجموعه نظام را به اتخاذ تصمیم‌های منسجم و رادیکال مناسب وضعیت کشور دعوت کنیم. من به رادیکالیسم اعتقادی ندارم و تندرو نیستم اما می‌گویم وقتی شرایط کشور رادیکال است باید متناسب با آن تصمیم‌های رادیکال بگیریم و جراحی‌های عمیق کنیم. همه جراحی‌هایی که من پیشنهاد می‌کنم در جهت پیشرفت اقتصاد ایران است. یعنی در پایان تحریم‌ها که بالاخره تا یک سال آینده باید تکلیف آن روشن شود ما جلو برویم نه آنکه دوباره بخواهیم از صفر شروع کنیم. پیشنهادهای من متضمن برگرداندن کشور به حالت ارتجاعی سابق نیست. این یک دروغ بزرگ، آگاهانه و رذیلانه است که گفته می‌شود ما می‌خواهیم کشور را به دهه 60 برگردانیم.

بــرش
در یک سال دو شوک پی‌در پی

سعید لیلاز، تحریم‌ها و سیل‌های بهار 98 را دو شوک بزرگ ارزیابی کرد و گفت: تحریم‌ها حدود 40 تا 50 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی و ارزی کشور را به‌صورت یک شبه کاهش داد. سیل‌های فروردین نیز 40 هزار میلیارد تومان یعنی معادل دو درصد از تولید ناخالص ملی به کشور خسارت وارد کرد. اما با وجود این دو شوک که کمتر از یک سال اتفاق افتاد ثبات اجتماعی و سیاسی ایران خدشه پیدا نکرد. این مطلب به ما  قدرت و درس بزرگی می‌دهد که اگر دولت و مجموعه نظام عاقلانه، مؤثر وقوی و سریع عمل کنند مردم کاملاً آماده همراهی هستند. من هیچ رژیمی در جهان سوم نمی‌شناسم که بتواند این دو ضربه سنگین را به طور پی در پی در یک سال تحمل کند و هیچ بی‌ثباتی سیاسی در آن پیدا نشود.