فرهنگ، زیرساخت اقتصاد مقاومتی

سیدرضا صالحی امیری
وزیر فرهنگ
و ارشاد اسلامی


نامگذاری سال 96 به نام «اقتصاد مقاومتی، تولید ملی و اشتغالزایی» از سوی رهبر معظم انقلاب حاوی نگاه استراتژیک ایشان به مقوله اقتصاد با تأکید بر مؤلفه‌هایی است که می‌تواند کشور را به مرزهای خودکفایی و عدم وابستگی برساند. مروری بر اسامی سال‌های یک دهه اخیر بیانگر این واقعیت است که بهبود وضعیت اقتصادی یک راهبرد مطمئن و قابل اتکا برای شکوفایی و توسعه کشور محسوب می‌شود. امسال نیز تأکید بر دو مقوله تولید و اشتغال، قطعات دیگری از نقشه راهی است که ما را به یک اقتصاد درون زا، پایدار و تاب آور در مقابل تحولات جهانی رهنمون می‌سازد.
 نکته‌ای که در این میان باید مورد توجه جدی قرار بگیرد، نقش بی‌بدیل فرهنگ در دستیابی به اهداف اقتصاد مقاومتی و تبیین ابعاد و اضلاع مختلف آن در فرهنگ عمومی و جاری و ساری جامعه است. واقعیت آن است که تحقق شعارها با سخنرانی و نصب بنر و پوستر محقق نمی‌شود، بلکه تبدیل این مفاهیم به باور عمومی جامعه نیازمند کار فرهنگی بلندمدت است. از این‌رو سوق دادن افکار عمومی به سمت اصلاح سبک زندگی و کاربست آن در شقوق مختلف زندگی روزمره اعم از سبکهای پوشش، تغذیه، مصرف انرژی، حمل و نقل، مسکن و بهداشت به‌عنوان لازمه تحقق اقتصادی مقاومتی، جز با کار فرهنگی مداوم و تبدیل این مفاهیم به گفتمان غالب جامعه امکانپذیر نخواهد بود. گفتمان‌سازی فرهنگی به معنای تبدیل شعار به باور، عزمی همگانی می‌طلبد و در این مسیر همه دستگاه‌های حاکمیتی موظف به تلاش و اهتمام افزون تری هستند. در سایه عزم همگانی باید این مفاهیم از ابتدای شکل‌گیری باورهای ذهنی جامعه، حتی پیش از دبستان در منابع درسی آموزش و پرورش، در آثار مؤلفین و نویسندگان، در تولیدات فرهنگی و هرآنچه در چارچوب مصرف فرهنگی جامعه می‌گنجد، تبیین و تبلیغ شود. سهم تولیدات فرهنگی هم اعم از فیلم و سریال، تئاتر، شعر و... و نیز امکانات و ظرفیت‌های جدید مانند شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های رایانه‌ای، رسانه‌ها و... قابل توجه و نقش آنها از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
ضمن آنکه ما پشتوانه‌ای غنی از منابع دینی و آموزه‌های قرآنی و اخلاقی داریم که «کار و وجدان کاری» را به مثابه ارزش و فضیلت بر می‌شمارد و با استفاده از این ظرفیت عظیم که منطبق با باورهای اعتقادی ما است، می‌توانیم گام‌های ارزشمندی در این مسیر برداریم و از این منظر نهادهای دینی از جمله حوزه‌های علمیه و مؤسسات فرهنگی و قرآنی مسئولیتی مضاعف بر عهده دارند.
سخن آخر اینکه امروزه عرصه فرهنگ از ظرفیت‌هایی جدید و بی‌بدیل برخوردار است که می‌تواند شانه به شانه اقتصاد، در مسیر رسیدن به خودکفایی و عدم وابستگی نقش آفرینی کند. نگاهی به مسیر حرکت دستگاه فرهنگی دولت یازدهم از ابتدای فعالیت خود تا به امروز مؤید این نکته است. از رهگذر آشتی اصحاب فرهنگ و هنر با دولت و گشایش‌هایی که در این عرصه پدید آمد، شاهد رونق روزافزون بازار فرهنگی هستیم. اجرای روزانه 90 تا 110 تئاتر تنها در شهر تهران، افزایش مخاطبان سینما و رشد قابل توجه فروش فیلم‌ها از آغاز به کار دولت یازدهم تا امروز که شاهد فروش 20 میلیاردی سینما در ایام تعطیلات نوروزی بودیم، افتخارآفرینی‌های جهانی هنرمندان و تقویت غرور ملی و هویت ایرانی اسلامی، ورود ایران به بازارهای جهانی هنرهای تجسمی و فروش بالای آثار هنری در حراج‌های بین‌المللی و موارد بسیاری از این دست، نویدبخش روزهایی روشن و جهشی خیره‌کننده در عرصه فرهنگ است که هم به تقویت تولید ملی و اصلاح مصرف فرهنگی از طریق تأکید بر فرهنگ بومی به جای چشم داشتن به تولیدات فرهنگی بیگانگان می‌انجامد و هم به اشتغالزایی جوانان مستعد و خلاق این مرزو بوم کمک خواهد کرد.