ترامپ پشت سنگر اسد

بنفشه غلامی
روزنامه نگار

بهترین دفاع، حمله است. این شاید کوتاه‌ترین و گویاترین جمله در بیان علت اصلی اقدام نظامی بامداد جمعه دونالد ترامپ علیه سوریه و صدور فرمان حمله به پایگاه نظامی شعیرات در 180 کیلومتری دمشق باشد.
نگاهی به 82 روز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، نشان می‌دهد او در این مدت شکست‌ها و ناکامی‌های بسیاری را متحمل شده‌است و می‌توان او را در این خصوص رکورددار رؤسای جمهوری امریکا دانست. نخستین ناکامی بزرگ او زمانی رقم خورد که جیمز روبارت، قاضی یک دادگاه فدرال در ایالت واشنگتن امریکا با صدور حکمی مانع اجرایی شدن فرمان مهاجرتی ترامپ شد و او را واداشت تا نسخه دومی برای فرمان پر اشتباه مهاجرتی خود تهیه کند. هرچند که فرمان مهاجرتی دوم نیز هنوز با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند. دومین ناکامی بزرگ ترامپ نیز زمانی رقم خورد که او نتوانست وعده انتخاباتی خود برای لغو «اوباماکر» را عملی کند و در نتیجه قانون بیمه درمانی اوباما با تأیید مجدد سنا و کنگره همچنان پابرجا ماند. در این میان از خرده شکست‌های ترامپ همچون تأیید نشدن شماری از وزیران و کابینه پیشنهادی‌اش از سوی نمایندگان کنگره و سنا نیز نباید غافل ماند. ضمن آنکه محبوبیت ترامپ مطابق یافته‌های نظرسنجی منتشرشده در چهارشنبه گذشته به 35 درصد رسیده‌است که پایین‌ترین میزان محبوبیت یک رئیس‌جمهوری امریکا در 100 روز نخست کاری‌اش است.
بجز این شکست‌ها ترامپ از حملات به دولت خود نیز رنج می‌برد. حملاتی که بدلیل روابط مشکوک اعضای وابسته به کاخ سفید با روسیه به ترامپ و اطرافیانش وارد می‌شود. این حملات تاکنون باعث شده، ترامپ مجبور شود یکی از کلیدی‌ترین مردان امنیتی خود، یعنی مایک فلین را به استعفا وادار سازد. ضمن آنکه جارد کوشنر، مشاور ارشد و داماد ترامپ نیز بدلیل همین اتهام در معرض بازجویی است. به تمام این دردسر‌ها که هر یک برای هر رئیس‌جمهوری می‌تواند هزینه‌های گزافی به‌دنبال داشته باشد، باید روابط خصمانه رسانه‌ها با ترامپ را نیز افزود. بدبینی ترامپ به رسانه‌ها و واکنش رسانه‌ها به این بدبینی که تبدیل به دشمنی برخی رسانه‌های تأثیرگذار امریکایی با رئیس‌جمهوری امریکا شده، تا‌آنجا پیش رفت که بسیاری از ناظران، این وضعیت را مشابه وضعیتی قلمداد کردند که باعث شد ریچارد نیکسون مجبور به ترک جایگاه خود به‌عنوان رئیس‌جمهوری امریکا شود.
دونالد ترامپ بیش از آنکه سیاستمدار باشد، یک تاجر است و قوانین تجارت به او دو درس مهم داده‌است: خطر کردن و چگونگی رویارویی با تهدیداتی که ممکن است، سر راه او قرار گیرد. این درس‌ها ترامپ را در شرایطی که خود را در معرض تهاجم نه فقط رسانه‌ها و افکار داخلی که در معرض انتقادات تند خارجی می‌دید، واداشت تا به فکر برداشتن بار این تهاجم‌ها از دوش خود بیفتند. پس بهترین راه دفاع از خود را حمله دید. از نظر او تنها یک حمله بزرگ بود که می‌توانست، افکار عمومی و رسانه‌ها را از آنچه انجام داده و می‌دهد و ناکارآمدی‌های سیاسی او دور کند. حادثه بمباران انبار تسلیحات مخالفان سوری که منجر به انفجار مواد سمی موجود در آن شد و 74 نفر بر اثر استنشاق این مواد سمی جان خود را از دست دادند، بهانه‌ای طلایی برای بهره‌برداری دونالد ترامپ از این واقعه را فراهم کرد. از روز سه‌شنبه که این واقعه رخ داد، رسانه‌ها و سیاستمداران بسیاری این رخداد را که هنوز هم عامل اصلی آن مشخص نشده‌است، محکوم کردند. در این بین بسیاری از رسانه‌های غربی نیز به سبک و سیاق تمامی رخدادهای شش سال گذشته بحران سوریه، انگشت اتهام را سوی دولت بشار اسد گرفتند و ارتش سوریه را مسئول حمله شیمیایی به مردم خان شیخون معرفی کردند. ترامپ در چنین شرایطی بر موج اجماع جهانی که به خاطر مرگ دردناک شهروندان خان شیخون به وجود آمد، نشست و دست به حمله‌ای زد که بتواند این اجماع به‌وجود آمده را با خود همراه سازد. او برای دورماندن از تبعات احتمالی چنین حمله‌ای تلاش کرد تلفات آن را محدود سازد. پس در حالی که هیچ‌کدام از نهادهای داخلی کشورش را (ولو کنگره و سنا که طبق قوانین باید از حملات نظامی آگاه بوده ودرباره آن نظر دهند) از اقدام خود مطلع نکرد، در تماسی با روسیه این کشور را از انجام حمله مطلع کرد تا با خروج قوای نظامی مستقر در این پادگان تلفات آن به حداقل برسد و به این ترتیب از انتقادهای احتمالی بابت کشتار کسانی که در پایگاه «شعیرات» مستقر بودند، در امان بماند.
نکته دیگر اینکه اقدام نظامی ترامپ علیه سوریه باعث شد، او بتواند بدلیل مخالفت همیشگی غربی‌ها با اسد، اروپایی‌هایی را که در سه ماه گذشته بارها او و مواضعش را مورد انتقاد قرار دادند، با خود همسو سازد. بارزترین نمونه آنها فرانسوا اولاند بود، مردی که در ایام تبلیغات ریاست جمهوری ترامپ، با شدیدترین واژه‌ها به او حمله کرده بود. اما اکنون حمله وی به سوریه را ستوده‌است.
پس به این ترتیب می‌توان گفت، اقدام نظامی بامداد جمعه امریکا در سوریه هرچند تبعات جهانی بسیاری به همراه خواهد داشت، اما گوشه چشمی نیز به مسائل داخلی امریکا و برآورده ساختن اهداف ترامپ درداخل کشورش داشته‌است.