جلال چراغپور
کارشناس فوتبال

تیم ملی فوتبال ایران در شرایطی در جام جهانی 2022 قطر به میدان می رود که از 2 قسمت تشکیل شده است. از نیمه زمین به طرف جلو و از نیمه زمین به طرف عقب. درست است که سیستم‌های فوتبال در 3 یا 4 خط خوانده می‌شوند. مثل 1-4-1-4 اما اگر نفرات داخل زمین را به صورت 5-5 ببینیم، 5 نفر جلوی تیم ما، نفراتی هستند که در اندازه‌های اروپا و تیم‌های هلند، آلمان و پرتغال بازی می‌کنند اما 5 نفری که عقب هستند، در ظرفیت فوتبال روز دنیا قرار ندارند و در سطح تیم‌های حاشیه خلیج فارس هستند. در نتیجه، ما با 2 مقوله مواجه هستیم. یکی گل زدن و دیگری گل خوردن تیم ملی و اگر این 2 مسأله را تفکیک کنیم، منطقی‌تر می‌توانیم به تیم‌مان نگاه کنیم. درخصوص 5 نفر جلو، این اطمینان وجود دارد که در 90 دقیقه می‌توانند به هر تیمی گل بزنند. مهدی طارمی در اوج و شکوفایی فوتبالی خودش قرار دارد و بقیه بچه‌ها هم مانند علی قلی‌زاده، سامان قدوس، علیرضا جهانبخش و سردار آزمون حرف‌هایی برای گفتن دارند اما در بخش عقب، تکنولوژی دفاعی تیم ملی ضعیف به نظرمی‌رسد. البته 5 بازیکنی که در بخش عقب هستند، ممکن است با تکنولوژی به روز شده کار کنند. چون آثار و سایه‌ای از دفاع 3 نفره در بازی دوستانه با نیکاراگوئه مشاهده شد. در این بازی، در بقیه خطوط از بازیکنان جوانان و امید و سایر بازیکنان تشکیل می‌شد اما در دفاع می‌دیدیم که کارلوس کی‌روش از مرتضی پورعلی گنجی، شجاع خلیل‌زاده و محمدحسین کنعانی زادگان به صورت همزمان استفاده کرد. اگر این خط دفاع 3 نفره، عمق نداشته باشد و نفر وسط عقب نرود، همان خط دفاع 3 نفره ای است که آنتونیو کونته آورد و آن را مطرح کرد. در حال حاضر، خیلی از تیم‌ها در بازی‌هایشان از سیستم 3-2-5 استفاده می‌کنند که در این سیستم 2 نفر چپ و راست به جلو می‌آیند و 3-4-3 می‌شوند. کی‌روش خودش یک متخصص و تئوریسین طراحی سیستم است اما اگر چنین طرحی ایجاد شود، باید بازی اول ایران در جام جهانی را ببینیم که این سیستم چقدر می‌تواند بازدارنده باشد. در این شرایط، اگر با دفاع تیمی گل نخوریم، تیم ملی با طارمی یا آزمون می‌تواند به گل برسد.
نکته بعدی درباره تیم ملی، این است که خوشبختی ما در این است که وضعیت بازی‌های ما مثل جام جهانی‌های گذشته نیست. در جام جهانی 2014، ما ابتدا با نیجریه به عنوان یک تیم آفریقایی مسابقه دادیم که فوتبال عضلانی و دوندگی و قدرت بدنی دارد و خیلی هم خوب بازی کردیم اما در بازی دوم با آرژانتینی مسابقه دادیم که از امریکای لاتین است و فوتبال کوچک و تکنیکی و به صورت جمع بازی می‌کند. در بازی سوم، این ذهنیت به وجود آمد که ما 2 بازی سخت‌مان را انجام داده‌ایم و می‌رویم که از بوسنی و هرزگوین 3 امتیاز را بگیریم. در این دیدار، ما باز بازی کردیم و فوتبال خودمان را ارائه دادیم و 3 گل خوردیم. اما حسن این دوره این است که اگر ساختار منسجمی برای مقابله با فوتبال شاخه England داشته باشیم، می‌توانیم به موفقیت امیدوار باشیم. فوتبال شاخه England به انگلیس و تیم‌هایی مانند ولز، ایسلند، ایرلند و استرالیا گفته می‌شود که امریکا هم جزو آن است. اگر کی روش بتواند کاری بکند که در بازی اول با انگلیس، گسست در تیم ملی ایجاد نشود، یعنی باخت کم گلی داشته باشیم یا بازنده باشیم ولی خوب بازی کنیم، می‌توانیم امیدوار باشیم. یعنی طوری نشود که هم Game را ببازیم و هم نتیجه را که این کسالت بار است اما اگر نتیجه را مثلاً با یک پنالتی ببازیم ولی در Game موفق باشیم ،می‌توانیم به بازی با ولز و امریکا امید داشته باشیم. این دو تیم زیر مجموعه انگلیس هستند و فوتبال England در این 2 تیم نهادینه شده و غیر قابل تغییر است. در این شرایط، این شانس را خواهیم داشت که هر دوی این تیم‌ها را ببریم. امریکا تیم بیست و یکم دنیاست و ما بیستم و بنابراین دعوای اصلی روی کاغذ بر سر اینکه چه تیمی ولز را ببرد، اتفاق می‌افتد.
اگر بخواهیم به این تیم‌ها ضربه بزنیم، باید به این نکته توجه داشت که فوتبال ما بازیکن محور است و تاکتیک محور نیست. ما در حال حاضر مهاجمی به نام طارمی را داریم که می‌توان او را هشتمین مهاجم نوک دنیا نامید. چه از لحاظ قیمت و چه از لحاظ فنی و با محوریت او می‌توانیم برای گل زدن به امریکا و ولز آماده شویم اما درباره انگلیس احتیاط وجود دارد. اگر بخواهیم جمع شویم و ضدحمله بزنیم، زیاد نمی‌توانیم از طارمی استفاده کنیم اما اگر ما میانه بازی کنیم و توپ‌هایی را که از وسط زمین شکار یا قطع می‌کنیم به طارمی برسانیم، هم می‌توانیم او را در موقعیت قرار دهیم و هم تیم حریف را عقب نگاه داریم. این وضعیت Quick Attack است که حمله ناگهانی یا سریع از میانه میدان نام دارد و باید آن را جایگزین Counter attack کنیم که همان ضدحمله است که از یک سوم دفاعی خودمان پایه گذاری می‌کنیم. ما با طارمی و آزمون که هم گام بلند هستند و هم سریع و هم به هم پاس می‌دهند، انگلیس را با کمترین آسیب پشت سر بگذاریم و امریکا  و ولز را شکست دهیم. بنابراین استراتژی ما می‌تواند این باشد که باید با انگلیس اقتصادی بازی کنیم. اقتصادی به معنای استفاده به اندازه از انرژی بازیکنان، کمتر آسیب دیدن، کمتر اخطار گرفتن و کم گل خوردن و پس از آن گرفتن 6 امتیاز بعدی قابل دسترس است.

محمد محمدی‌سدهی/ نخستین سرمربی خارجی ایران در ادوار جام جهانی معتقد است، تیم ملی می‌تواند در قطر همپای دیگر رقبا برای صعود تلاش کند. برانکو ایوانکوویچ که به واسطه سال‌ها حضور در فوتبال ایران، شناخت خوبی از بازیکنان و فوتبال‌مان دارد، در آستانه آغاز جام جهانی 2022 به سؤالات خبرنگار«ایران» پاسخ داد. برانکو که در جام جهانی 2006 آلمان هدایت تیم ملی فوتبال ایران را برعهده داشت، به قطر رفته تا از نزدیک شاهد جذابیت‌های این تورنمنت باشد: «برای تماشای جام جهانی به قطر آمده‌ام و از اینکه اینجا هستم بسیار خوشحالم. جام جهانی بهترین تورنمنت فوتبال در جهان است و همه از حضور در این مسابقات لذت می‌برند و این برای آنها افتخار بزرگی است. کسب نتیجه در این تورنمنت مهم است اما همه چیز نیست، چیزهای مهم‌تری هم وجود دارد؛ مثل اتمسفری که در جام جهانی باعث شاد بودن هواداران و اتحاد و دوستی بین ملت‌ها می‌شود. اینکه یکی از نفرات حاضر در تورنمنت بزرگی همچون جام جهانی باشی نکته بسیار مهمی است.»
او ابتدا در خصوص تیم ملی کشورش (کرواسی) و شرایط این تیم در جام جهانی 2022 بیان کرد: «کرواسی تیم بسیار خوبی دارد و دالیچ یکی از بهترین مربیان جهان است. تیم ملی کشورم در دور گذشته مقام نایب قهرمانی دنیا را کسب کرد و این تیم تغییرات زیادی در ۴ سال اخیر داشته، به همین منظور در جام جهانی قطر تیم جدیدی از کرواسی خواهیم دید. این تیم بازیکنان خوبی همچون کواچیچ و مودریچ دارد که این بازیکنان ساختار اصلی تیم را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این در این دوره بازیکنان جوان و مستعدی همچون گواردیولا به تیم اضافه شده‌اند و این تلفیق بازیکنان باتجربه و جوان، نوید کسب نتیجه خوب در جام جهانی قطر می‌دهد.»
برانکو صحبت‌های خود را در خصوص تیم ملی کرواسی این گونه ادامه داد: «انتظارم از کرواسی این بود که یک تیم مدرن و جوان راهی جام جهانی شود که این اتفاق افتاد. این تیم یک سورپرایز یا مدعی خاموش کسب عنوان در جام جهانی خواهد بود. به کسب نتیجه خوب توسط تیم کرواسی خوشبینم و در واقع هم من و هم مردم کشورم چنین انتظاری از تیم ملی کرواسی داریم اما در کنار کرواسی، تیم‌های برزیل، آرژانتین، فرانسه و اسپانیا هم در جام حضور دارند که در اکثر مواقع پای ثابت 4 تیم برتر دنیا بوده‌اند. اعتقادم بر این است که یک تیم در قطر سورپرایزمان خواهد کرد.»
سرمربی سابق تیم ملی فوتبال کشورمان در پاسخ به این سؤال که آیا فکر می‌کند کرواسی کنونی همانند دوره گذشته پتانسیل صعود به جمع 4 تیم برتر و فینال مسابقات را دارد، افزود: «کرواسی در لیگ ملت‌های اروپا تیم‌های فرانسه و دانمارک را حذف کرد و توانست به جمع 4 تیم نهایی مسابقات راه یابد. این موضوع نشان می‌دهد که کرواسی کنونی هم تیم بسیار خوبی است و در این دوره هم می‌تواند شگفتی بیافریند.»
او در ادامه در خصوص تیم ملی ایران چنین نظر داد: «به شخصه انتظار کسب نتیجه درخشان توسط تیم ملی ایران را دارم و آنها را در جام جهانی حمایت خواهم کرد. ایران یک تیم ملی عالی دارد، تیمی که در جام جهانی روسیه می‌توانست به مرحله بعد صعود کند اما این شانس را از دست داد. تیم ملی ایران در مرحله گروهی 3 بازی خوب مقابل تیم‌های مراکش، اسپانیا و پرتغال برگزار کرد و با ارائه این بازی‌ها نشان داد که توان رقابت با تیم‌های قدرتمند را دارد. این تیم با کسب این نتایج برای تیم‌های مدعی خط و نشان کشید.»
برانکو با اشاره به اینکه بازیکنان باتجربه‌ای در تیم ملی ایران حضور دارند، بیان کرد: «تیم ملی ایران در چند سال اخیر لژیونرهای زیادی داشت که هر کدام آنها جزو خوب‌های تیم‌شان به حساب می‌آیند و این نشان‌دهنده ترکیب عالی ایران است. علاوه بر اینها ایران ستارگانی دارد که می‌توانند در برخی از لحظات تأثیرگذار باشند و در لحظه نتایج را تغییر دهند. این یک امتیاز بسیار خوب برای هر تیم ملی‌ای به حساب می‌آید و تیم ملی ایران این امتیاز خوب را دارد. ایران در قطر با تیم‌های امریکا، انگلیس و ولز بازی می‌کند که هیچ کدام از این بازی‌ها، بازی آسانی نیست اما ایران از شانس برابری جهت صعود به مرحله بعدی مسابقات برخوردار است.»
در این دوره از مسابقات جام جهانی هواداران فوتبال در کشورمان از تیم ملی انتظار تاریخ‌سازی دارند، برانکو در این خصوص گفت: «توقعات رؤیاپردازانه می‌تواند دست‌نیافتنی باشد، اما توقع واقع‌بینانه از تیم ملی ایران این است که این تیم می‌تواند به مرحله بعد صعود کند. این توقعی کاملاً منطقی است و به هیچ وجه رؤیاپردازانه نیست. حقیقتاً در این جام قلب من با ایران است و ایران می‌تواند یک تیم غافلگیرکننده باشد. آنها دو گلزن به نام‌های مهدی طارمی و سردار آزمون دارند که می‌توانند هر دروازه‌بانی را مغلوب مهارت‌های خود کنند. این تیم، تیم بسیار بزرگی است و هواداران بسیار خونگرمی پشت سر خودش دارد که این هواداران باعث دلگرمی بازیکنان می‌شوند. اگرچه ایران با تیم‌های انگلیس و امریکا و ولز همگروه شده و آنها هم تیم‌های خوبی هستند ولی ایران هم بازیکنان بزرگی دارد. آنها در همه زمینه‌ها موفق به درخشش شده‌اند و می‌توانند حتی در قطر هم خوش بدرخشند.»
او که در سال 2006 سرمربی تیم ملی کشورمان بود در خصوص آن تیم و حضور در جام جهانی این‌گونه صحبت کرد: «2006 برای من دومین دوره جام جهانی بود که در آن حضور داشتم و این برای من مایه افتخار بود از اینکه جزئی از این رویداد بزرگ بودم. نتایج ما پیش از شروع جام جهانی بسیار عالی بود و در دور انتخابی جام جهانی تقریباً همه تیم‌ها را شکست دادیم و کیفیت خوب‌مان را ثابت کردیم. در جام جهانی هم افتخار این را داشتم که با بازیکنان خوبی کار کنم اما بازیکنانی همچون وحید هاشمیان و مهدی مهدوی‌کیا با شرایط خوب در جام جهانی حاضر نشدند و نتوانستند کیفیت اصلی خود را نشان دهند. علاوه بر این در اردوهای آمادگی کل بازیکنان را در اختیار نداشتیم و برخی از بازیکنان هم مصدوم بودند و با شرایط خوبی به جام جهانی نرسیدند.»
برانکو در خصوص خاطرات خود با ایران در جام جهانی آلمان بیان کرد: «خاطرات زیادی از جام جهانی 2006 دارم و گاهی آنها را مرور می‌کنم. هواداران تیم ملی در آن دوره جام جهانی فوق‌العاده بودند و حمایت‌های فوق‌العاده‌ای داشتند. من از این حمایت‌ها لذت بردم. جام جهانی 2006 آلمان تجربه بسیار خوبی برای من، بازیکنان و حتی فدراسیون فوتبال ایران بود. از نظر من عملکرد خوبی مقابل تیم‌های پرتغال و آنگولا داشتیم و نهایت تلاش‌مان را در بازی با مکزیک کردیم که این مهم‌ترین موضوع برای من بود.»
این سرمربی کروات پیش از روی کار آمدن کارلوس کی‌روش یکی از گزینه‌های حضور روی نیمکت تیم ملی کشورمان بود. او در این خصوص افزود: «بله، پیش از این صحبت‌هایی در خصوص حضورم در تیم ملی ایران مطرح بود اما باید بگویم رفتار من به‌گونه‌ای نیست که کاری را پشت سر افراد دیگر و علیه آنها انجام بدهم. از نظر من اسکوچیچ نتایجی عالی با تیم ملی گرفت و اول از همه باید به او تبریک بگویم که ایران را به جام جهانی برد. چون ایران در شرایط بسیار حساس و بحرانی قرار داشت و محکوم به پیروزی مقابل تیم‌های عراق و بحرین بود. اسکوچیچ در چنین شرایطی هدایت تیم ملی را برعهده گرفت و اعتقاد دارم که او کار بزرگی انجام داد.»او در پاسخ به این سؤال که چه تیمی می‌تواند در این جام تیم‌های دیگر را سورپرایز کند، افزود: «ایران یکی از تیم‌هایی است که می‌تواند همه را غافلگیر کند. آنها بازیکنانی همچون طارمی، جهانبخش، آزمون و حتی انصاری‌فرد دارند به این دلیل می‌توان به این تیم بسیار امیدوار بود. از نظر من دانمارک هم یکی از تیم‌هایی است که می‌تواند در جام جهانی سورپرایزمان کند چرا که آنها تیم جوانی دارند و کسی از آنها انتظار ندارد که نتایج خوبی بگیرند اما در مدت اخیر نشان دادند که تیم فو‌ق‌العاده‌ای هستند.»
برانکو چنین پیش‌بینی‌ای از تیم قهرمان جام جهانی قطر دارد: «از نظر من 2 تیم آرژانتین با کرواسی به فینال می‌روند. تیم آرژانتین تیم خوبی است و آنها بازیکن نامداری همچون مسی دارند و در این دوره می‌توانند کیفیت خوب خود را نشان دهند. از نظر من این دو تیم فینالیست می‌شوند و در نهایت کرواسی قهرمان جام جهانی خواهد شد.» 

حامد جیرودی/ تیم ملی فوتبال کشورمان با حضور در جام جهانی 2022 قطر، ششمین دوره حضورش در این رقابت‌ها را تجربه خواهد کرد. مسابقاتی که مهم‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان به حساب می‌‌آید و تمام بازیکنان فوتبال در سراسر دنیا، آرزوی آن را دارند که برای یک بار هم که شده حضور در این تورنمنت و بازی در آن را تجربه کنند. ایران که نخستین بازی رسمی‌اش را ۳ شهریور ۱۳۲۰ در کابل و برابر افغانستان انجام داد، اولین بار در مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۴ شرکت کرد که موفق به صعود نشد ولی در ادامه به جام‌های جهانی  ۱۹۷۸، ۱۹۹۸، ۲۰۰۶، ۲۰۱۴و ۲۰۱۸ صعود کرد. تیم ملی که تاکنون در مرحله گروهی جام‌های جهانی حضور داشته و موفق به صعود نشده، در 15 بازی به میدان رفته که حاصل آن، 2 برد، 4 تساوی و 9 شکست بوده است. در این دیدارها، ملی‌پوشان ایران 9 گل به ثمر رسانده‌اند و 24 گل هم دریافت کرده‌اند.

1 جام جهانی 1978 آرژانتین؛ اولین حضور ایران
در خرداد ۱۳۵۷، ایران برای نخستین بار در جام جهانی حضور پیدا کرد و در گروه  D این رقابت‌ها با تیم‌های هلند، اسکاتلند و پرو همگروه شد. حشمت مهاجرانی سرمربی تیم ملی در جام جهانی در آن مسابقات، ناصر حجازی، ایرج دانایی فرد، بهتاش فریبا، مجید بشکار، جواد الله‌وردی، حسن نایب آقا، علی پروین، ابراهیم قاسمپور، محمد صادقی، حسن روشن، علیرضا قشقاییان، بهرام مودت، حمید مجد تیموری، حسن نظری، آندرانیک اسکندریان، ناصر نورایی، غفور جهانی، حسین فرکی، علی شجاعی، نصرالله عبدالهی، حسین کازرانی  و محمدرضا کربکندی را با خود به آرژانتین برد. ایران، کارش را در آن مسابقات با شکست 3-0 برابر هلند آغاز کرد ولی در بازی دوم برابر اسکاتلند به تساوی 1-1 رسید. زنده یاد ایرج دانایی‌فرد که در دقیقه 60 آن بازی، دروازه اسکاتلند را باز کرد، نامش را به عنوان نخستین گلزن ایرانی جام جهانی به ثبت رساند. بعدها مهاجرانی و هوشنگ دیده‌بان دبیر فدراسیون فوتبال، گفتند ران گیرین‌وود سرمربی وقت انگلیس که تیمش از حضور در جام جهانی بازمانده بود به آرژانتین و محل اردوی ایران سفر کرد و به مربیان تیم ایران مشاوره فنی داد تا نگذارد اسکاتلند مقابل ایران برنده شود. تیم ملی در بازی سومش برابر پرو قرار گرفت که بازی را با نتیجه 4-1 واگذار کرد تا به کار خود در این مسابقات پایان دهد. تک گل ایران در این مسابقه را هم حسن روشن به ثمر رساند. تیم ملی در آن دوره در بین 16 تیم در رتبه چهاردهم قرار گرفت.


2 حضور در جام جهانی 1998 و پیروزی بر امریکا
صعود به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، باعث شد تا تیم ملی پس از 20 سال به این رقابت‌ها راه پیدا کند و دچار یک دگرگونی کلی شود. محسن صفایی فراهانی به عنوان رئیس جدید فدراسیون فوتبال منصوب شد و او پس از قطع همکاری با والدیر ویرا بزریلی، تومیسلاو ایویچ را به عنوان سرمربی جدید تیم ملی برای آماده‌سازی ایران در جام جهانی برگزید. تیم ملی در این راه، پس از سال‌ها با تیم‌های اروپایی همچون مجارستان و کرواسی بازی کرد و در نوروز ۱۳۷۷، در فرانسه اردو برگزار کرد اما در اردوی نهایی تیم ملی که چند روز پیش از آغاز جام جهانی برگزار شد، ایران برابر تیم باشگاهی آ.اس. رم ایتالیا با نتیجه عجیب ۱–۷ شکست خورد و ایویچ تنها چند روز پیش از جام جهانی از کار خود برکنار شد و جلال طالبی جای این مربی فقید کروات را گرفت. در این شرایط، تیم ملی با این بازیکنان راهی فرانسه شد. احمدرضا عابدزاده، مهدی مهدوی‌کیا، نعیم سعداوی، محمد خاکپور، افشین پیروانی، کریم باقری، علیرضا منصوریان، سیروس دین‌محمدی، حمید استیلی، علی دایی، خداداد عزیزی، نیما نکیسا، علی لطیفی، نادر محمدخانی، علی‌اکبر استاداسدی، رضا شاهرودی، جواد زرینچه، ستار همدانی، بهنام سراج، مهدی پاشازاده، مهرداد میناوند و پرویز برومند. تیم ملی که در گروه F این بازی‌ها با آلمان، یوگسلاوی و امریکا همگروه شده بود، در بازی نخست در برابر یوگسلاوی با نتیجه ۰–۱ بازنده شد. تیم ملی در این بازی نمایش نسبتاً خوبی ارائه کرد و یوگسلاوی تنها از روی ضربه آزاد سینیشا میهایلوویچ که درون دروازه نیما نکیسا، دروازه‌بان دوم ایران جای داد، توانست برتری را از آن خود کند. ۳۱ خرداد ۱۳۷۷ و در ورزشگاه ژرلان شهر لیون تیم ملی توانست نخستین پیروزی خود در مسابقات جام جهانی را به دست آورد و با نتیجه ۱–۲ امریکا را شکست دهد. دیداری که در آن، حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا برای تیم ملی ایران گل زدند و گل استیلی «گل قرن» نامیده شد. سومین و آخرین بازی ایران در برابر آلمان و در شهر مون‌پلیه برگزار شد و با نتیجه ۰–۲ به سود آلمان، به پایان رسید و بدین ترتیب ایران با دو شکست و یک پیروزی به دومین حضورش در جام جهانی، پایان داد. ایران در بین 32 تیم حاضر در آن رقابت‌ها در رتبه بیستم قرار گرفت.


3 ناکامی در جام جهانی 2006
ایران که به جام جهانی 2002 راه نیافت، پس از 8 سال دوباره با مربیگری برانکو ایوانکوویچ به جام جهانی 2006 آلمان صعود کرد و این مربی کروات این بازیکنان را همراه خود به آلمان برد: ابراهیم میرزاپور، مهدی مهدوی‌کیا، سهراب بختیاری‌زاده، یحیی گل‌محمدی، رحمان رضایی، جواد نکونام، فریدون زندی، علی کریمی، وحید‌هاشمیان، علی دایی، رسول خطیبی، حسن رودباریان، حسین کعبی، آندرانیک تیموریان، آرش برهانی، غلامرضا عنایتی، جواد کاظمیان، محرم نویدکیا، امیرحسین صادقی، محمد نصرتی، مهرزاد معدنچی، وحید طالب‌لو و مسعود شجاعی. تیم ملی در گروه D این مسابقات با پرتغال، آنگولا و مکزیک همگروه شد و به دلیل گروه نسبتاً آسان ایران، انتظارها از تیم ملی بالا بود اما ایران برخلاف انتظارها، خوب کار نکرد و با شکست 3-1 برابر مکزیک، 2-0 برابر پرتغال و 1-1 مقابل آنگولا هیچ‌یک از بازی‌هایش را نبرد. خط حمله تیم ملی بسیار ضعیف کار کرد و هر 2 گل ایران را نیز مدافعان تیم ملی، یحیی گل‌محمدی (مکزیک) و سهراب بختیاری‌زاده (آنگولا) که روی ضربات کرنر جلو کشیده بودند، به ثمر رساندند. هنگام برگزاری این بازی‌ها، اختلاف میان بازیکنان تیم ملی و در رأس آنان، علی دایی از یک سو و از سوی دیگر مهدوی‌کیا و کریمی شدید شد و پس از جام جهانی هم محمد دادکان رئیس وقت فدراسیون از سوی محمد علی آبادی رئیس وقت سازمان تربیت بدنی برکنار شد که موجبات تعلیق فدراسیون را در پی داشت. ایران در این جام جهانی در رتبه بیست و پنجم قرار گرفت.


4 درخشش برابر آرژانتین در جام جهانی 2014
ایران که با مربیگری کارلوس کی روش پس از 8 سال دوباره به جام جهانی راه یافته بود، در جام جهانی ۲۰۱۴ در گروه F با تیم‌های نیجریه، آرژانتین و بوسنی‌و‌هرزگوین همگروه شد. 
بازیکنان تیم ملی در این تورنمنت را رحمان احمدی، خسرو حیدری، احسان حاج صفی، سید جلال حسینی، امیرحسین صادقی، جواد نکونام، مسعود شجاعی، رضا حقیقی، علیرضا جهانبخش، کریم انصاری‌فرد، قاسم حدادی‌فر، علیرضا حقیقی، حسین ماهینی، آندرانیک تیموریان، پژمان منتظری، رضا قوچان‌نژاد، احمد آل‌نعمه، بختیار رحمانی،‌هاشم بیک‌زاده، مهرداد بیت‌آشور، اشکان دژآگه، دانیال داوری و مهرداد پولادی تشکیل می‌‌دادند. 
تیم ملی در نخستین بازی اش در این مسابقات، به مصاف نیجریه رفت و به تساوی بدون گل بسنده کرد. این نخستین بار بود که ایران جام جهانی را با نتیجه‌ای غیر از شکست آغاز می‌کرد. در بازی دوم، تیم ملی نمایش درخشانی از خود نشان داد ولی آرژانتین روی ضربه زیبای لیونل مسی در دقیقه 91  و در لحظه آخر ۰–۱ به پیروزی رسید. در بازی آخر، ایران در برابر بوسنی و هرزگوین قرار گرفت و با نتیجه ۱–۳ شکست خورد و در گروهش با یک امتیاز، آخر شد. تنها گل ایران در این بازی‌ها را رضا قوچان‌نژاد به ثمر رساند. تیم ملی در این جام جهانی، بیست و هشتم شد.


5 جام جهانی 2018 و مهار پنالتی رونالدو
​​​​​​​آخرین جام جهانی که ایران پیش از صعود به جام جهانی 2022 قطر در آن شرکت داشته، جام جهانی 2018 روسیه بوده است. تیم ملی که باز هم با مربیگری کارلوس کی روش در جام جهانی حضور پیدا کرده بود، در گروه B این مسابقات که به «گروه مرگ» موسوم شده بود، با پرتغال، اسپانیا و مراکش همگروه شد. در این مسابقات، علیرضا بیرانوند، مهدی ترابی، احسان حاج صفی، روزبه چشمی، میلاد محمدی، سعید عزت‌اللهی، مسعود شجاعی، مرتضی پورعلی‌گنجی، امید ابراهیمی، کریم انصاری‌فرد، وحید امیری، محمدرشید مظاهری، محمدرضا خانزاده، سامان قدوس، پژمان منتظری، رضا قوچان‌نژاد، مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش، سید مجید حسینی، سردار آزمون، اشکان دژآگه، امیر عابدزاده و رامین رضاییان ترکیب تیم ملی را تشکیل می‌‌دادند. ایران برخلاف انتظار، در شروع بازی‌هایش در جام جهانی موفق عمل کرد و موفق شد با گل به خودی بازیکن حریف مراکش را شکست دهد و برای نخستین بار، جام جهانی را با برد شروع کند. تیم ملی، سپس در بازی دومش، تنها با یک گل مغلوب اسپانیا شد و در بازی آخرش در حالی به مصاف پرتغال رفت که با یک پیروزی می‌توانست به عنوان صدرنشین به مرحله بعدی برود، با پنالتی‌ای که کریم انصاری فرد آن را به گل تبدیل کرد، به تساوی ۱–۱ دست یافت و از راهیابی به مرحله بعد، بازماند. نکته قابل توجه این مسابقه مهار ضربه پنالتی کریستیانو رونالدو کاپیتان و وفوق ستاره پرتغال، توسط علیرضا بیرانوند بود که بازتاب بسیاری داشت. بنابراین، تیم ملی با 2 گل زده و 2 گل خورده از جام جهانی کنار رفت و برای نخستین بار در تاریخش با تفاضل گل غیر منفی، جام جهانی را به پایان برد. ایران در این جام جهانی در رتبه هجدهم قرار گرفت.